226
HOLLİVUD ÜSLUBU (Hollywood style)
- Amerika kino
sənətinin mərkəzinə çevrilmiş Hollivudun
istehsal və yaradıcılıq
üslubunun məcmusu. ABŞ kinematoqrafıyasının
başlıca xüsusiy-
yətlərini («kino ulduzları» sistemi, standart
kinodramaturgiya,
filmlərin axm istehsalı) özündə əks etdirən sistem.
HOLOQRAFİYA (holography) - dalğaların
interferensiyasma
əsasən, obyektin həcmli xəyalının alınma
üsulu. Bu ideyanın
texnikada tətbiqi lazerlərin kəşfindən sonra
meydana çıxmışdır. Adi
fotoşəkilçəkmədə obyektdən əks olunan işıq
dalğalannın yalnız
intensivliyi (yəni amplitudu) fıksə edilir. Həm
amplitud, həm də faza
münasibətlərinin yazıldığı holoqram adi fotoşəkil
çəkməyə nisbətən
obyekt haqqında daha tam məlumat verdi.
HOLOQRAM (hologram) - işığa həssas
lövhədə yazılmış
interferensiya mənzərəsi. Mikroskopla baxdıqda
H. rəngli və qara
zolaqlann növbələşən sistemi kimi görünür. H.-ı
alındığı şüa ilə
işıqlandırdıqda həqiqi xəyalı görmək olur.
Fotoşəkildən fərqli
olaraq H.-da neqativ və pozitiv eynidir,
informasiya tutumu isə
227
xeyli böyükdür.
HÜDUD TEZLİKLƏRİ (limit frequency) -
spektri məhdud olan
harmonik siqnalların maksimal və minimal
tezlikləri.
228
XAOS (chaos) - tam qarışıqlıq, nizamsızlıq,
hərc-mərclik,
qaydasızlıq, sistemsizlik.
XARAKTER (nature/character) - 1)
şəxsiyyətin ictimai həyat
şəraiti və tərbiyə təsiri ilə formalaşan
mühüm, əsas fərdi
xüsusiyyətlərinin məcmusu. Bu fərdi
xüsusiyyətlər insanm iradi
fəallığında, ətraf aləmə, həmçinin öz-özünə
münasibətində ifadə
olunur və onun psixoloji simasına müəyyənlik
verir; 2) incəsənətdə,
o cümlədən EE-də insanın sabit, mühüm
psixi xüsusiyyətlərinin
məcmusunun bədii cəhətdən təcəssüm etdirilməsi.
Bu xüsusiyyətlər
insan üçün müxtəlif şəraitdə, onun digər adamlara
münasibətində,
həyat hadisələrini qiymətləndirməsində, fərdi
hərəkət tərzində
təzahür edir; 3) xasiyyət; hər hansı bir
adamın hərəkət və
X
229
davranışında təzahür edən psixi
xüsusiyyətlərin məcmusu. Ədəbi
əsərlərdə, teleradio tamaşalannda ruhi, mənəvi
xüsusiyyətləri
qabanq şəkildə fərqləndırilən insan surəti. X.
surətin ətrafındakı
adamlara, mühitə, tarixi şəraitə münasibətinin
göstərilməsi yolu ilə
yaradılır. Sənətkann fıkirləri, əsasən xarakterlər
vasitəsilə ifadə
edilir, əsərin forma və məzmun
özünəməxsusluğunu şərtləndirir.
Sənətin ayrı-ayrı tarixi inkişaf
mərhələlərindəki cərəyanların
özünəməxsus insan X.-i konsepsiya olmuşdur.
XARAKTERİSTİKA (characteristic/response) -
xasiyyət, cizgi,
əlamət, xüsusiyyət, xarakter; gerçəklik predmet
və hadisələrinin,
insan xarakterlərinin fərqləndirici
əlamətlərinin, xassələrinin,
məziyyətlərinin və nöqsanlannın məcmusu. Obraz
müəllifin verdiyi
230
və qəhrəmanın portretini, davramşmı, müəyyən
vəziyyət və şəraiti
əks etdirən X.-sından, qəhrəmanm özünün, onun
fərdi xüsusiyyətini
aşkara çıxaran nitqin xarakteristikasından yaranır.
M u s i q i
x a r a k t e r i s t i k a s ı - obrazm xarici dinamikası
və ya daxili
inkişafını ifadə edən melodiyaların, ritmlərin,
harmoniyalann
müxtəlif birləşmələrindən əmələ gəlir. T e a t r
v ə T V t a m a ş a
s ı n d a x a r a k t e r i s t i k a rolun mətnindən,
həmçinin bu rolun
rejissor, aktyor tərəfindən yaradıcı surətdə ifa
olunmasından, onun
səhnədə təcəssüm etdirilməsindən doğur
(aktyorun oyunu, qrim,
X
231
paltar və s.). K i n o d a x a r a k t e r i s t i k a , bir
tərəfdən, elə
teatrdakı amillərlə (ssenarinin mətni, bu mətnin
şərhi və s.), digər
tərəfdən isə spesifik vasitələrlə: müxtəlif
planlann birləşməsi ilə,
hərəkət, zaman və məkan hüdudunu
genişləndirməyə imkan verən
montajm, müxtəlif rakurslann tükənməz
imkanlan ilə müəyyən
edilir.
XATIRLATMA ANONSLARI (back
announcement) - uzun
çəkən proqramlann gedişində radionu yenicə açmış
dinləyicilər üçün
verilişdə olmuş və olacaqlan xatırladan anons.
XƏBƏR (news) - ölkədə və dünyada baş verən,
ilk növbədə, ən
mühüm hadisələr haqqında yeni məlumat, yenilik;
yeni olan, ictimai
əhəmiyyət kəsb edən fakt və hadisə, yeniliyin
cazibə və mahiyyətini
ifadə etmək, aktual hadisə barədə mətbuat, TV və
radioda verilən
operativ məlumat. İngiliscə "news" sözü müxtəlif
rabitə informasiya
kanalları ilə xəbərlərin toplanması, işlənməsi və
yayılması ilə məşğul
olan jurnalistlərin peşə əlamətini bildirən əksər
terminlərin məntiqi
Dostları ilə paylaş: |