268
sorğu. Adətən, studiyadan kənarda apanlır. Bu
vəzifəni yerinə
yetirən reportyor məqsədinə nail olmaq üçün
adamlarla ünsiyyətə
girməyi bacarmalı, onlann rəğbətini
qazanmalıdır. İ.a. üçün seçilən
ictimai rəy obyekti üç meyara cavab verməlidir:
a) söhbətcil olmalı;
b) ictimai maraq doğurmalı; c) əksəriyyətin
etimadı səviyyəsində
dunnahdır.
İNTERVYÜ-FAKT (interview fact) - hər
hansı hadisə barədə
müsahibə yolu ilə səlahiyyətli mənbədən məlumat
alınması.
İNTERVYÜ-RƏY (interview-opinion) - hər
hansı bir məsələ ilə
əlaqədar rəy bildirilməsi.
İNTERYER (interior) - binanın, mənzilin
memarlıq və bədii
cəhətdən tərtibat verilmiş içəri hissəsi.
Studiyanın daxili, iç
görünüşü.
İNTONASİYA (intonation) - 1) nitqin ahəngi
(səsin yüksəlməsi
və ya alçalması), ritmi (uzun və qısa, vurğulu və
vurğusuz hecalann
nisbəti, əlaqəsi), tempi və ya sürəti (müəyyən
zaman ərzində sürətlə
və ya yavaş tələffüzü), intensivliyi (nəfəsalmanın
güclənməsi və ya
zəifləməsi), məntiqi vurğusu, tembri kimi
hadisələrin məcmusundan
ibarət mürəkkəb dil hadisəsi. 1. danışığı, o
cümlədən EE nitqini
fonetik cəhətdən qaydaya salır, onu sintaqmlara
ayırır, cümlənin
hissələri arasında məna əlaqələrini
müəyyənləşdirir, ona nəqh, sual,
əmr, nida və s. mənalar verir, müxtəlif
emosiyalan ifadə edir;
2) musiqi əsərinin ifası zamanı tonun düzgün və
ya yanlış səslənməsi.
İNTUİSİYA, b ə d i i i n t u i s i y a
(intuition/instinct) - geniş
mühakimə yürütmədən dərketmə, sezmə, ürəyə
damma. İ. bədii-
idrak prosesinin sənətkarın əwəlki
fəaliyyəti ilə hazırlanan
momentidir, o əldə edilmiş təcrübə, vərdiş və
biliklərin nəticəsi olub,
idrak prosesində tabe rol oynayır. İ.-ya əsaslanmış
hər cür idrak
obyektiv həqiqətə uyğun gəlib gerçək əhəmiyyət
kəsb etmək üçün
məntiqi surətdə isbat edilməli, təcrübədə
yoxlamadan keçməlidir. İ.
jsənətkarın assosiativ təsəwürlərinin elə xüsusi
bir növüdür ki,
burada assosiasiyaların bütün aralıq sahələri
ağlm (düşüncənin)
270
nəzarətindən kənarda qalır, şüur tərəfindən
nəzarət edilən əsl
fəaliyyətin nəticəsi isə "tapıntı", "şüurun
nurlanması" və s. kimi
qiymətləndirilir.
İNVAR (invar) - dəmir-nikel ərintisi. Bu ərinti
əwəllər işlədilən
dəmirə nisbətən daha az temperatur genişlənməsi
əmsalına malik
olduğuna görə kineskopların kölgə maskalarının
hazırlanması üçün
tətbiq edilir. Bu üsul kölgə maskalarının
deformasiyasını azaldır,
rəngli təsvirin keyfiyyətini və sabitliyini artınr.
İNVENTAR (inventory) - 1) bir müəssisəyə,
idarəyə, təşkilata
məxsus olan avadanlıq, ləvazimat; 2) həmin
avadanhğm,
ləvazimatın və s. geniş siyahısı.
İNVENTAR NÖMRƏSİ (inventory number) -
kinostudiyanın,
yaxud teleradio qurumunun əsas fondlannm
saxlanmasına xidmət
edən və istifadəsindən asılı olmayaraq hər bir
inventar obyektinə
verilən nömrə. Əsas fondlann hərəkəti üçün
mühüm sayılan bütün
ilkin sənədlərə (təhvil-təslim aktı, ləğvetmə
barədə akt və s.) məcburi
şəkildə İ.n. yazılır.
ııı
İNVENTAR OBYEKTİ (stok-taking
object) - aynca sərbəst
funksiyalan yerinə yetirmək üçün nəzərdə
tutulan, görülən işlə
vəhdət təşkil edən bütün ləvazimatlan və
uyğunlaşdırmalan ilə birgə
quraşdınlmış qurğu və ya aynca əşya İ.o. adlanır.
İNVENTAR SİYAfflSI (inventory listing) -
əsas vəsaitlərin
yerləşməsinin obyekt uçotu üzrə məlumatlannın
qeyd olunduğu
vahid forma.
İNVERSİYA (inversion) - hər hansı sözün məna
və məzmun
yükünü daha qabarıq çatdırmaq məqsədi ilə
cümlədə sözlərin
yerdəyişməsi. Adətən, İ.-dan psixoloji və üslubi
effekt üçün istifadə
olunur.
İPƏK ƏLƏK(LƏR) (silky mesh(es)) - yalnız
naturada çəkiliş
zamanı işığın gücünü və rəng temperaturunu
tənzim etmək üçün
istifadə edilən qurğu. İ.ə. çəkiliş səhnəsinin
üstündə talvar, yaxud
çadır kimi qurulur və yuxarıdan düşən işığın
qabağını kəsir. İ.ə.-i
çəkiliş meydançasına gətirmək, quraşdırmaq və
yerinə salmaq çox
272
mürəkkəb olduğundan onlardan yalnız ən bahalı
çəkilişlərdə istifadə
edirlər.
İRADƏ (will) - insanın şüurlu olaraq müəyyən
məqsədə çatmağa
yönəldilmiş fəaliyyətində qarşıya çıxan çətinlik və
maneələrə üstün
gəlmək bacarığı. I. insanın öz fəaliyyətini şüurlu
tənzim etməsində,
özünü idarə etmək bacarığında ifadə olunur. İ.
insanın bütün psixi
xüsusiyyətləri ilə sıx və qarşılıqlı vəhdətdədir.
İRİ PLAN (close up) - bütün detalları, hətta
bəzən tam artıq
detalları da özündə əks etdirir. Bu plan çox vaxt
böyüdülmüş
məkanın əsl ölçü və nisbətlərinin real miqyasını
itirərək seyrçiyə
mənzərəni tam görmək imkanı vermir, onun
diqqətini mənzərənin
yalnız bir hissəsinə yönəldir.
İSTEBLİŞMENT (establishment) - təşkilatların,
müəssisələrin,
cəmiyyətə təsir göstərməyə malik digər
strukturlann dövlət, iqtisadi,
ideoloji münasibətlərin dominant sistemi. İ.
sahəsinə kütləvi
auditoriyanın düşüncəsi ilə möhtəkirlik edilməsinə
kömək göstərən
mass-media və s. daxildir.
Dostları ilə paylaş: |