İNTELLEKTUAL MÜLKİYYƏT
(inteUectual properties) -
yaradıcı təfəkkürün kitab, məqalə, bədii,
elmi-publisistik, kinofilm,
mahnı, kompüter proqramlan, ssenari və digər
formalarda maddi
təzahürü olan əsərlər. Xüsusi olaraq müəllif
hüququ ilə qorunur.
İNTELLEKTUAL PROQRAM (bighbrow
program) - mədəni
kütlə, yüksək savadlı adamlar üçün ciddi veriliş.
Intellekt (highbrow)
sözü «zəka əsilzadəsi», incə zövqlü insan kimi
tərcümə oluna bilər.
Bu anlayışın antonimi sadə, adi zövqlü adamlar
üçün nəzərdə
tutulan proqramdır.
İNTENSİV (intensive) - 1) gərgin, güclü,
qızğın. Məs.; 1. i ş.
2) daha böyük səmərə verən, daha məhsuldar. İ . ü
s u 1.
İNTERAKTİV KOMPAKT-DİSK (Compact
Disk-Interactive
CD-I) - müxtəlif informasiyanı - mətnləri,
kompüter proqramlannı,
səsi və təsviri rəqəmli formada yazmağa imkan
verən disk.
İNTERAKTİV TELEVİZİYA (interactive
television) - əlavə TV
xidməti sistemi. Abonentin tələbi ilə mətnli,
qrafik və digər
264
informasiyaların yayımı. Bu cür verilişlər
abonentin ev
televizorunun, yaxud displeyinin ekranma
çıxarılır. Abonentlər
telefon, yaxud xüsusi kabel xətləri ilə həyata
keçirilən bu cür
qarşıhqh əlaqə sayəsində hətta evdən çıxmadan
belə istədikləri
ərzağı mağazadan ala, seçki kampaniyalannda
iştirak edə bilirlər.
İ.t. sistemlərinə "Kyub" (ABŞ), "Vyudeyta"
(B.Britaniya),
"Telidon" (Kanada) kimi TV nümunələrini
göstərmək olar.
İNTERFEYS (interface) - kompüter
sisteminin qurğulan
arasında informasiya mübadiləsini həyata
keçirmək üçün vahid
siqnal və cihazlar şəklinə salınmış (unifikasiya
olunmuş) rabitə
sistemi. Məs., məlumatlan maşına verən qurğu ilə
yaddaş qurğusu
arasında əlaqəni İ. yaradır. Sadə dildə desək, İ.
qurğular arasında
mübadilə üsulunun qayda və qərarlar toplusunu
təşkil edir. Bura
həm avadanhq elementləri, həm də
proqram təminatmm
fraqmentləri (drayverləri) daxildir.
İNTERKÜY (internoise) - bax Təbii səslər.
İNTERMEDİA (interlude) - dramaturji
tamaşanın iki hissəsi
arasında ifa edilən kiçik pyes, komik məzmunlu
səhnəcik.
İNTERNET (Internet) - məlumat
mənbəyini və onun
istehlakçılannı vahid informasiya məkanında
birləşdirən qlobal
kompüter şəbəkəsi. Ümumdünya kompüter-peyk
kommunikativ-
informasiya xidmətlərinin şəbəkəsi. Növündən
asılı olmayaraq
bütün məlumat rəqəmli formada verilir. Bu o
deməkdir ki, şəbəkə
üçün nəyin - nitq, yaxud musiqinin, foto,
yaxud videorolikin,
məktub, yaxud kompüter proqramı verilməsinin
heç bir fərqi
yoxdur. Necə deyərlər, bu şəbəkə istənilən
informasiya üçün
"şəffafdır". Bunlan i n t e q r a l x i d m ə t
ş ə b ə k ə s ı də
adlandınrlar. Müxtəlif ölkələrdə yaşayan və
müvafiq texniki, maddi
şəraiti olan milyonlarla istifadəçi bu şəbəkəyə
qoşula bilər. İlk
dövrlərdə şəbəkədən ABŞ hərbçiləri, inzibati və
elmi mərkəzləri
istifadə edirdilər, amma tədricən İ. daha geniş
auditoriyaya açılaraq
266
onu elektron-poçt və bank əməliyyatlan,
videokonfranslar,
telemağazalar, teletəbabət, sifarişli proqramlar və
s. kimi xidmət
növləri ilə təmin edir. İstifadəçilərin arzusu
ilə informasiyanı
kompüterin yaddaşında saxlamaq və multimedia
şəklinə salmaq
olar.
tNTERPRETASİYA (interpretation) - 1) hər
hansı fakt və
hadisənin izahı, təfsiri, şərhi; mənanın,
mətnin məzmununun
açılması; yozum mənasında işlədilir; 2) ifaçının bir
musiqi əsərini,
ədəbi əsəri və ya dramatik rolu özü başa düşdüyü
kimi yaradıcı
surətdə təqdim etməsi.
İNTERVAL (interval/space) - verilişlər
arasındakı məsafə; bir
şeyi digərindən ayıran ara, aralıq; pauza; fasilə.
İNTERVİDENtYE (intervisiou/international
television) - 1960
ildə iştirakçı ölkələr arasında proqram hazırlığı
və mübadiləsini
həyata keçirmək üçün yaradılmış (1978)
beynəlxalq TV təşkilatı.
İNTERVÜYER (interviewer) - TV və radioda
müstəqil jurnalist
ixtisaslarından biri. Adətən, aktual
mövzularda müsahibələr
aparmaq üçün ixtisaslaşmış TV jurnalistindən,
konkret mövzu ilə
bağlı qısa informativ müsahibələr aparan
reportyordan fərqli olaraq
t. psixoloji məqamlara xüsusi diqqət
yetirməyi və mövzunun
dərinliklərinə nüfuz etməyi bacanr.
Müsahibəyə hazırlaşmaq
səviyyəsinə və onu gerçəkləşdirmək
metodikasına görə İ. işinin
xüsusiyyətləri reportyor işindən prinsipial şəkildə
fərqlənir. t.-in
intellekti, erudisiyası və apancıhq qabiliyyəti
portret-müsahibələrdə
daha çox üzə çıxır. Bu mənada Urma Ott
(Estoniya), Barbara
Uolters (ABŞ - En-Bi-Si), Məmmədəli Bürənd
(Türkiyə), Lari Kinq
(ABŞ - Si-En-En) və b. klassik I.-lər sayılırlar.
İNTERVYÜ (interview) - hərfi mənada:
görüş, söhbət.
Publisistika jann. Jurnalistin siyasi, ictimai,
yaxud digər xadimlə
aktual məsələlər barədə müsahibəsi. İ. həm də
fikir, fakt, məlumat
mübadiləsi kimi də izah olunur.
INTERVYÜ-ANKET (interview-inquest) -
müəyyən məsələ ilə
əlaqədar müxtəlif müsahiblərin rəyini öyrənmək
üçün apanlan
Dostları ilə paylaş: |