Radyo telev zyon s nema anab L m dali lat n amer ka
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
116 sürgün hayatı önemli bir tema konumundadır. Arjantin sinemasından Adolfo Aristarain’in Martin Hache (1997) ve Julia Solomonoff’un Kızkardeşler (Hermanas, Arjantin, 2005) filmleri sürgün hayatını anlatan örnekler arasındadır. 1990’larda sansür yasalarının yumuşaması ile Arjantin ve Şili’de sürgün hayatını anlatan filmler çekilmeye başlanmıştır. Bu filmlerin arasında Amnesia ( Gonzalo Justiniano , Şili, 1994) ve Sınır (La Frontera, Ricardo P. Larrain, Şili, 1991) gibi filmler darbe ortamında yaşamak, Pinochet dönemindeki toplumsal hayat ve sürgün hayatı üzerinedir. .Amnesia, yurtiçindeki hayatın sürgünden farksız, hatta daha kötü olduğunu anlatırken, Sınır yurtdışına değil de yurtiçinde sürgüne gönderilen insanların yaşamı üzerine odaklanmaktadır. Sınır’da, ülkenin geri kalanından kopuk küçük bir deniz kasabasına sürgüne gönderilen bir matematik öğretmeninin, kasabanın geri kalanıyla ilişkileri anlatılır. Bu filmlerde ilk kez Pinochet döneminin eleştirisi yapılır ve bu karakterleri dolayısıyla Şili sinemasında önemli bir yere sahiptir. 117 III. BÖLÜM: YÜKSELEN LAT N AMER KA S NEMASI: 1995–2005 3.1-) S NEMANIN ÇÖKÜŞ YILLARI: 1990–1995 1960’ların sinema hareketleri devlet baskısıyla son bulduktan sonra Latin Amerika sineması uzun bir sessizliğe girmiştir. 1970’ler boyunca sürgün sineması ya da yeraltı sinema hareketleriyle devam eden sinema üretiminin yeniden yoğunlaşması diktatörlüklerin sona ermesi ya da yumuşaması ile olmuştur. 1970– 1990 döneminde Latin Amerika’da sinema üretimi bireysel çabalar ve devlet kurumları sayesinde sürmüştür. Bu kurumların en önemlilerinden biri olan Brezilya’daki Embrafilme 1970 ve 1980’lerde sinema üretimini yeniden nicelik olarak üst seviyelere çıkartmıştır. Bu dönemin en önemli özelliği, 1960’ların muhalif sinema hareketleri gibi bir hareket oluşturamamalarıdır. 1970’ler boyunca sinemada sansür, hapis, sürgün ve zorunlu sessizlik hüküm sürmüştür. Ancak, özellikle belgesel filmler çeken ve alternatif diller oluşturmaya çalışan Sara Gomez, Paul Leduc gibi yeni yönetmenler sinema yapmaya başlamıştır. 1970’lerin sineması yine sosyal içeriklidir ama politik olmadığı için eleştirilere maruz kalmıştır (Armes, 1987: 79). Politik içerikli sinema ancak 10 yıl sonra gelebilecektir. 118 1980’lerin ortasında sansür yasalarının zayıflaması ve diktatörlüklerden sivil yönetimlere geçilmesi ile birlikte özellikle Arjantin başta olmak üzere Latin Amerika ülkelerinde politik içeriği yoğun toplumsal ve geçmişle hesaplaşma filmleri çekilmeye başlanır. Yakın geçmişlerini inceleyen bu filmler, yurtdışı festivallerde de gösterim olanağı bulup ödüller kazandığından 1980’lerin Latin Amerika sinemasını politik olarak açıklamak alışkanlığı yaygındır. Bu dönemin filmleri kanunların izin verdiği ölçüde politiktirler ama hiçbir zaman Cinema Novo, Fernando Solanas ya da Jorge Sanjines’in filmleri kadar politik olmamışlardır. 1980’lerin sineması da bir noktaya kadar politikliğini korumuş, ancak Latin Amerika’da sinema hiç bir zaman 1960’lardaki gibi devrimci bir çizgiye ulaşamamıştır. 1960’lar politik radikalleşmenin en üst noktaya eriştiği dönemdir. Diğer yandan, Latin Amerika’da artan gerilla hareketlerine paralel olarak bir “gerilla sineması” da ortaya çıkmıştır. Teorik olarak, Solanas ve Getino gerilla sinemasının nasıl olması gerektiğini “Üçüncü Sinema Manifestosu”nda açıklamıştır. 1980’lerde sinemaya gitmek bile birçok Latin Amerika ülkesinde politik bir eylem halini alırken (Nowel-Smith, 2003: 605), politik sinemanın örnekleri çoğunlukla Arjantin’den çıkmıştır. Diğer yandan 1980’lerde Latin Amerika dışında yapılan Latin Amerika ile ilgili filmler bu bölgeye olan ilgiyi artırır. Bu yıllarda, Kuzey Amerika’da ve Avrupa’da Latin Amerika ile ilgili politik filmlerin sayısı artmıştır (Grant, 1997: 312). “Gerilla sineması”, özellikle Orta Amerika ülkelerinde, 1980’lerde önemli bir yere sahiptir. Bu sinema, gerillaların belgesel görüntülerine yer verir ve genellikle propaganda amaçlı filmlerden oluşurken, diğer yandan Nikaragua gibi Sandinista gerillalarının iktidara geldiği ülkelerdeki sinemaları da kapsamaktadır. Guatemala 119 dışındaki Orta Amerika ülkelerinde sinema üretimi neredeyse hiç yokken, El Salvador ve Nikaragua’da film üretimi gerillalarla birlikte başlar (Armes, 1987: 186). Nikaragua’da Sandinista devrimiyle ve El Salvador’da gerilla mücadeleleriyle ulusal sinema yaratılmıştır (Armes, 1987: 168). Latin Amerika sinemasının kültürel ulusalcılık projesi 1980’lerden sonra, Nikaragua devrimi, Orta Amerika’da ki anti- emperyalist mücadeleler ve sürgüne giden Güney Amerikalı sinemacılarla başlamıştır (Grant, 1997: 311). Orta Amerika ülkelerinde, gerillalar ve gizli üretimler dışındaki film üretimi devlet desteğiyle mümkün olmaktadır (Armes, 1987: 169). Ancak, devlet desteği de çok azdır. Solanas ve Getino, militan sinema için, üçüncü sinemanın en radikal ve gelişmiş kategorisi derken, bu sinemanın, militan, politik, devrimci örgütlerde çalışılabileceğini söylemişlerdir (Buchsbaum, 2001: 160, Mestman, 2003: 127 ). ‘Kirli Savaş’ yıllarında, Şili’den farklı olarak Arjantin’de sinema üretimi durmamıştır, ancak çok sıkı bir sansür uygulanmıştır. ‘Kirli Savaş’ yıllarının ardından bazı Arjantinli yönetmenler ortak yapımlarla ulusal sinemanın sınırlılıklarını aşmaya çalıştılar (D’Lugo, 2003: 113). Bir yandan, küreselleşme nedeniyle filmleri yurtdışında da yoğun olarak seyredilmeye başlandığından uluslararası seyirciye ulaşmak için melodramlar, kültürel azgelişmişliğin ve toplumsal cinsiyetin yorumlarını verirken (D’Lugo, 2003: 113) diğer yandan toplumsal hesaplaşma filmlerine yöneldiler. Evrensel insani konulardan yola çıkan bu filmler hem ülkelerinde hem de uluslararası festivallerde ilgi gördü. 1980 sonrası politik sinemanın ilk örneklerinden sayılan Camila’yı (Maria Luisa Bemberg, Arjantin, 1984) iki milyondan fazla seyircinin izlemesi ve Oscar adayı olarak 30 Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|