Rauf Məlikov Nizami İbrahimov MƏKTƏBLİNİn tarix lüĞƏTİ
Yüklə 4,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Varfolomey gecəsi
- Varşava müqaviləsi
396
Vaqifin hərtərəfli biliyə malik olması və onun şerləri haqqında xəbər tezliklə poeziya həvəskarı Qarabağ xanı İbrahimxəlil xana da çatdı və o, Vaqifi öz yanına çağırıb onu eşikağası təyin etdi. Bir qədər keçdikdən sonra Vaqif Qarabağ xanlığının baş vəziri oldu. Azərbaycan xanlıqlarının ara müharibələri ilə zəiflədiyi dövrdə onlar İran işğalçılarının qənimətinə çevrildilər, Vaqif isə Azərbaycan xanlıqları ilə Gürcüstan arasında qarşılıqlı əlaqələrin möhkəmlənməsinə, eyni zamanda, Rusiya ilə dostluq əlaqələrinin inkişaf etdirilməsinə yönəlmiş siyasət yeridirdi. 1796-cı ildə general Zubovun başçılığı ilə rus qoşunları Azərbaycana yürüş edərkən Qarabağ xanlığının Rusiya ilə yaxınlaşmasında Vaqifin xidmətlərinin etirafı kimi Rusiya imperatriçəsi /7 Yekaterinanın adından Zubov ona qiymətli əsa hədiyyə etmişdir. Tarixçilərin fərziyyəsinə görə, 1797-ci ildə Ağa Məhəmməd şahın İran qoşunları Şuşanı mühasirəyə alan zaman istilaçılara qarşı sui-qəsd təşkil etmək məqsədi ilə Vaqif qalada qalmışdı. Şahın qoşunları Şuşaya soxulanda isə Vaqif tutulub zindana atılmışdı. Vaqifin ertəsi günü edamının gözlənildiyi gecə Ağa Məhəmməd şah öldürülmüş və İran qoşunları Şuşanı tərk etmişlər. Bu, Vaqifə zindandan çıxmağa imkan versə də, onun ömrünü uzatmadı. İbrahimxəlil xanın burada olmamasından istifadə edən qardaşı oğlu Məhəmməd bəy Cavanşirin əmri ilə Vaqifi və onun "Alim" təxəllüsü ilə şer yazan oğlu Əliağanı öldürdülər, şairin evi isə talan edildi və çox güman ki, clə bu zaman da onun əsərlərinin əksəriyyəti məhv oldu. Vaqifin poetik yaradıcılığı özünəməxsusluğu ilə fərqlənir. Vaqifin şerləri həyatsevərliyi, nikbinliyi, fəlsəfi düşüncələri, vətəndaşlıq motivləri ilə zəngindir. Vaqif Azərbaycan poeziyasında aşıq şer forması olan qoşmanı inkişaf etdirmişdir. Vaqifin yaradıcılığı Azərbaycan poeziyasının sonrakı inkişafı üçün çox böyük əhəmiyyətə malik olmuş və onun məktəbinin davamçılarını həyata səsləmişdir. Vaqifin mükəmməl biliyi xalq deyimlərinə də daxil olmuşdur: "Hər oxuyan Molla Pənah olmaz!". valkiriyalar - Skandinaviya əfsanələrində ilahələr; allah Odinin göstərişi ilə döyüş meydanı üzərində hərlənərək onun istiqamətini müəyyənləşdirən döyüşən pərilər. Valua - 1328 - 1589-ci illərdə Fransada kral sülaləsi. valyuta - 1) hər hansı bir ölkənin pul sistemi (qızıl, gümüş, kağız pul və s.), yaxud əsas pul vahidi (dollar, funt-sterlinq, manat və s.); 2) beynəlxalq bazarda işlədilən xarici pullar (kredit biletləri, sikkələr və s.), eləcə də beynəlxalq hesablaşmalarda istifadə olunan qiymətli metallar və digər qiymətli şeylər.
- e.ə. XVI əsrdən Qədim Çin hökmdarlarının adı. Xan sülaləsi dövründən "van" anlayışı yüksəkmənsəbli əyanların titulunu bildirir və hökmdar ailəsi üzvlərinə, xüsusi xidməti olan məmurlara verilirdi. Koreyanın qədim və orta əsrlər dövlətlərində də hökmdarlar "van" tituluna malik idilər.
- 455-ci ildə Roma vandallar tərəfindən işğal olunarkən şəhər iki həftə davam edən və qəddarlığı ilə fərqlənən dəhşətli dağıntıya və talana məruz
397
qalmışdır. Vandallar heykəlləri sındırır, kitabları məhv edir, evləri yandırırdılar. Yanğında bir çox memarlıq və incəsənət abidəsi məhv edilmişdir. Vandalların yürüşündən sonra Romada cəmi 7 min nəfərədək əhali sağ qalmışdır. Mədəni dəyərlərin ağılsızcasına məhv edilməsini bildirən "vandalizm" anlayışı da buradan meydana gəlmişdir. vandallar - german tayfalarından biri. 270-ci ildə vandallar sarmatlarla ittifaqda Pannoniya ərazisinə soxuldular. Hunlar tərəfindən Pannoniyadan sıxışdırılan vandallar Roma imperiyası ərazisinə soxuldular. Məğlubiyyətə uğradıqdan sonra Roma imperiyası ilə sülh müqaviləsi imzaladdar. Müqaviləyə görə, Roma qoşunları üçün süvarilər verməyi öhdələrinə götürdülər. 335-ci ildə romalılar tərəfindən Pannoniyaya köçürüldülər. IV əsrdə alanlarla birləşdilər. Hücum edən qotların təzyiqi altında alanlar və vandallar Qalliyadan keçərək 409- cu ildə İspaniyaya yayıldılar. 429-cu ildə vandallar kral Heyzerixin başçılığı ilə Cəbəlüt-tariqi keçərək Afrikanın Romaya aid hissəsini ələ keçirib burada öz krallıqlarını yaratdılar. 455-ci ildə vandallar asanlıqla Romanı tutub qarət etdilər. 534-cü ildə Vandal krallığı Bizans qoşunları tərəfindən dağıdıldı. Varfolomey gecəsi - 1572-ci il avqustun 24-nə keçən gecə (müqəddəs Varfolomey bayramı ərəfəsində) Parisdə hugenotların katoliklər tərəfindən kütləvi şəkildə öldürülməsi. Kraliça Yekaterina Mediçi və Giz hersoqlarının başçılığı ilə təşkil olunmuşdu. Hugenotların hərbi rəhbəri Navarralı Henrix yalnız ona görə xilas ola bilmişdir ki, o, həmin ərəfədə təcili olaraq katolikliyi qəbul etmişdir. Fransada dini müharibələr daha da amansız oldu. Dövrümüzdə "Varfolomey gecəsi" ifadəsi "rəqibə qarşı qəddar, amansız rəftar etmək" mənasında işlədilir. Varşava müqaviləsi - 1955-ci il mayın 14-də Varşavada SSRİ, Albaniya, Bolqarıstan, Macarıstan, ADR, Polşa, Çexoslovakiya və Rumıniya arasında dostluq, əməkdaşlıq və qarşılıqlı yardım haqqında imzalanmış hərbi müqavilə. Varşava müqaviləsinin bağlaııması NATO-nun fəaliyyəti ilə bağlı idi və başda SSRİ olmaqla sosialist ölkələrinin təhlükəsizliklərinin təmin olunması məqsədini güdürdü. VM-in qərargahı Moskvada yerləşirdi. VM üzvü ölkələri silahlı qüvvələrinin sovet generallarının rəhbərliyi ilə Birləşmiş Komandanlığı yaradılmışdı. 1968-ci ildə VM qoşunlarının Çexoslovakiyaya yeridilməsi ilə əlaqədar olaraq Albaniya VM-dən çıxdı. XX əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində - SSRİ-nin dağılması prosesində VM praktik olaraq öz fəaliyyətini dayandırdı.
adı.
Vasko da Qama (1469 - 1524) - ilk dəfə Hindistanadək üzə bilmiş Portuqaliya dəniz səyyahı. 1498-ci ilin mayında Afrikanın cənubunu dolanan Vasko da Qama gəmilərini Hindistanın Kalikut şəhərinə gətirə bilmişdir. Ədviyyat alan Vasko da Qama səyahətə çıxmasından iki il sonra Portuqaliyaya qayıtmışdır. Hindistana ikinci səyahəti zamanı o, portuqaliyalıların bir neçə dayaq bazasını
Yüklə 4,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|