Reja: 1. Kirish – 5 min. 2. Tarixi – 5 min. 3. Etiologiya va epidemiologiya – 10 min. 4. Patogenez va patanatomiya – 10 min. 5. Klinika – 30 min. 6. Diagnostika – 8 min. 7. Davolash – 10 min. 8. Profilaktika – 7 min. 9. Yakuni – 5 min. Reja: 1. Kirish – 5 min. 2. Tarixi – 5 min. 3. Etiologiya va epidemiologiya – 10 min. 4. Patogenez va patanatomiya – 10 min. 5. Klinika – 30 min. 6. Diagnostika – 8 min. 7. Davolash – 10 min. 8. Profilaktika – 7 min. 9. Yakuni – 5 min.
Qo’zg’atuvchisi: Salmonella avlodiga mansub, Enterobactericae oylasiga mansub Grammanfiy Uzunligi 2-4 mkm, eniga – 0,5 mkm Spora, kapsula hosil qilmaydi 8-12 ta xivchinlari bor, harakatchan Kuchsiz ishqoriy muhitda (rN 7,4-7,5) koloniyalar hosil qiladi
1) Faqat odamlar uchun zararli bo’lgan turlari: 1) Faqat odamlar uchun zararli bo’lgan turlari: qorin tifi, paratiflar –monopatogen 2) Faqat hayvonlar va qushlar uchun zararli bo’lgan turlari: monopatogen 3) Hayvon va odamlarda kasallik keltirib chiqaradigan turlari:
1) Antropozoonoz kasallik – ham odam, ham hayvonlarda kasallik qo’zg’atadi 1) Antropozoonoz kasallik – ham odam, ham hayvonlarda kasallik qo’zg’atadi 2) Kasallik manbai: bemor odam va bakteriya tashuvchi 3) Sporadik holda uchraydi 4) Oziq-ovqat mahsulotlari – o’tish omili hisoblanadi 5) Yuqish yo’llari: alimentar – oziq-ovqat mahsulotlari; kontakt; suv 6) Kasallikdan sog’aygandan so’ng, tipospesifik turg’un immunitet hosil bo’ladi 7) Kasallik hamma yoshda uchraydi: yosh bolalar va qariyalarda og’irroq o’tadi.
1) Salmonellalarning OITga tushishi 1) Salmonellalarning OITga tushishi 3) Bakteremiya 4) Toksinemiya 5) A’zolar va sistemalar shikastlanishi 6) Buzilgan faoliyatlarning tiklanishi
Endotoksin – oshqozon-ichak trakti shilliq qavatining qon tomir, nerv apparatiga ta’sir qiladi vazamotorlarning tarqalgan falajligini chaqiradi qon tomirlar tonusini pasaytiradi o’tkazuvchanligini oshiradi bu oshqozon shilliq qavatining yallig’lanishiga olib keladi va kataral-gemorragik gastroenterit rivojlanadi Endotoksin – oshqozon-ichak trakti shilliq qavatining qon tomir, nerv apparatiga ta’sir qiladi vazamotorlarning tarqalgan falajligini chaqiradi qon tomirlar tonusini pasaytiradi o’tkazuvchanligini oshiradi bu oshqozon shilliq qavatining yallig’lanishiga olib keladi va kataral-gemorragik gastroenterit rivojlanadi Bu o’z navbatida: gipersekretsiyaga, peristaltikaning kuchayishiga va spazmlarga olib keladi.
Gipersekresiya asosan adenilatsiklaza - siklik AMF sistemasini buzilishiga bog’liq Gipersekresiya asosan adenilatsiklaza - siklik AMF sistemasini buzilishiga bog’liq Endotoksin ta’sirda eritrotsitlar membranasidagi adenilatsiklaza fermenti aktivlashadi s-AMF sintezini pasaytiradi bu o’z navbatida hujayralararo fermentativ jarayonni tezlashtiradi, natijada hujayralarda ko’p miqdorda suv va elektrolitlar ichak bo’shlig’iga chiqadi – bu diareya simptomida namoyon bo’ladi.
Endotoksin qonga so’rilib: VNS va MNSga ta’sir ko’rsatadi Endotoksin qonga so’rilib: VNS va MNSga ta’sir ko’rsatadi VNS – simpatiko-adrenal sistemaga ta’sir ko’rsatadi AQB pasayadi, qon harakati sekinlashadi – sirkulyator kollaps rivojlanadi Endotoksin – mayda qon tomirlar (kapillyar va prekapillyarlarni zararlaydi qon ivish sistemasiga ta’sir ko’rsatadi va barcha a’zo va to’qimalarda mikrotsirkulyatsiya buziladi gipoksiya atsidoz distrofiya nekroz endotoksik shok rivojlanadi
1. Gastrointestinal shakli: 1. Gastrointestinal shakli: A) o’tkir gastrit B) o’tkir gastroenterit V) o’tkir gastroenterokolit 2. Generalizatsiyalashgan shakli: A) tifsimon B) septikoklinik 3. Bakteriya tashuvchilar: a) o’tkir b) cho’ziluvchan g) tranzitor 4. Nozoparazitik
Yashirish davri – 3-5 soatdan, 2-3 kungacha Yashirish davri – 3-5 soatdan, 2-3 kungacha Gastritik varianti: 5-10 % hollarda uchraydi qaltirish, sovuq qotish tana harorati ko’tarilishi epigastral sohada og’riq anoreksiya ko’ngil aynish, qusish
o’tkir boshlanadi o’tkir boshlanadi qaltirash umumintoksikatsion simptomlar qorinda og’riq – tutib-tutib, butun qorin bo’ylab. ko’ngil aynish qusish – oldin ovqat qoldiqlari bilan so’ng ko’kimtir rangda – bemor qusgandan so’ng, engillik sezadi diareya – profuz, sassiq hidli, shilliqli qorinni kepchishi gepatomegaliya
Shu simptomlarga: Ichni tez-tez kelishi, shilliq, qon aralash, tenezmlar, yolg’on chaqiriqlar qo’shiladi Shu simptomlarga: Ichni tez-tez kelishi, shilliq, qon aralash, tenezmlar, yolg’on chaqiriqlar qo’shiladi
Intoksikatsiya simptomi: Intoksikatsiya simptomi: 38-39С, isitma Yuzi rangpar, sklera subikterik Rozeolez toshma Gepatosplenomegaliya Bradikardiya Leykotsitoz leykopeniya bilan almashinishi, tayoqcha yadroli elementlari soni yuqoriligicha qoladi.
isitma gektik xarakterda isitma gektik xarakterda Bosh og’rishi Qaltirash, terlash, taxikardiya Alaxsirash va qo’zg’aluvchanlik simptomlari Teri qoplami rangpar, petexial yoki gemorragik toshmalar kuzatiladi Ikkilamchi septikopiemik o’choqlarni shakllanishi (pnevmoniya, plevrit, endokardit, abssesslar) Taloq va jigar kattalashishi
O’tkir bakteriya ajratish – 1 oy davomida O’tkir bakteriya ajratish – 1 oy davomida Surunkali bakteriya ajratish – 3 oydan ko’p
Qon, siydik, axlatning umumiy tahlili Qon, siydik, axlatning umumiy tahlili Bioximik tahlillar Serologik uslublar (O-AGA, RPGA 1:200) KBR 1:80
Bakteriologik (Endo, Ploskireva, vismut-sulfit agarga ekish), Bakteriologik (Endo, Ploskireva, vismut-sulfit agarga ekish), Serologik (RNGA, IFA, RKA, RLA, RIA)
Dizenteriya, PK Dizenteriya, PK OTI, botulizm Vabo Iersinioz Qorin tifi, paratiflar Septik holatlar Miokard infarkti
Rejim Rejim Dieta Etiotrop davo Patogenetik davo Simptomatik davo
Dostları ilə paylaş: |