Reja: Til leksikasining o‘zgaruvchaligi. Leksika xalq tarixi ko‘zgusi



Yüklə 460,5 Kb.
səhifə17/45
tarix20.04.2023
ölçüsü460,5 Kb.
#106554
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   45
Reja Til leksikasining o‘zgaruvchaligi. Leksika xalq tarixi ko‘

7. Gumon yuklamasi. Erinc erki, la, mat, kergak. Erinc ol bardi “U bordi, shekiili” yoki “U borgandir”.
Chuvash tilida ham boshqa agglyutinativ tillardagi kabi predloglar o‘rnida yuklamalar ishlatiladi. Bunda ular qaysi so‘zga tegishli bo‘lsa, o‘sha so‘zdan key in keladi. san, sek, sar, ser, sar, valli yuklamalari doimo boshqaruvchi so‘z bilan birga keladi: mansan “men uchun”, uksasar “pulsiz", yultasvalli “o‘rtoq uchun” va shu kabilar.
Savol va topshiriqlar
Quyidagi mavzularni keys-stadi asosida yoriting:
1. Yordamchi so‘zlarning grammatik ma’no ifodalashdagi o‘rni.
2. Ko‘makchilarning grammatik vazifalari.
3. Bog‘lovchilaming grammatik vazifalari.
4. Yuklamalarning grammatik xususiyatlari.
5. Yordamchi so‘zlarda sinonimiya.
8-MAVZU. RAVISH SO’Z TURKUMI. RAVISHLARNING SHAKLLANISHI. RAVISHLARNING MA’NO TURLARI.
Ravish harakatning, belgining belgisini bildirib keladigan mustaqil so‘z turkumidir. Ravishlar, odatda, fe’lga yoki predikativlik vazifasida kelgan sifat va ravishlarga bog‘lanib keladi. Fe’lga bog‘langanda fe’ldan anglashilgan harakatning qay tarzda bajarilish jarayoni, bajarilish payti, o‘rni, sababi, maqsadini, sifat yoki ravishlarga bog‘langanda esa ulardagi belgining darajasini ko‘rsatadi.
Ravish maxsus so‘z o‘zgartiruvchi shaldlariga ega bo‘lmagan so‘z turkumidir. Ravish morfologik xususiyatlariga ko‘ra maxsus so‘z yasovchi affikslar va daraja ko‘rsatkichlariga ega. Ravishlar tarkibidagi sintaktik shakl yasovchilar yaxlitlanib qolgan.
Ravishlarning ma’no turlari olti xil: holat, miqdor-daraja, o‘rin,maqsad, payt, sabab ravishlari.
1.Holat ravishi: ish-harakatning qay tarzda, qay holatda bajarilishini bildiradi; qanday? qay holda?, qay tarzda? so‘roqlariga javob bcrladi. Holat (tarz) ravishlari: ozarb., tat, qum. tez, tat. bik. boshq. yayav, no‘g‘. butunlay, turk. etraflija, qoz, n o 'g '. salqamnan, salqannan, salqasinnan “to‘satdan, dafatan’-, kozimse, kozinse, kozinizse, o‘zb. tiriklay, odatdagicha, tez, sekin, yayov, piyoda, bekorga, to‘satdan, qo ‘qqisdan,astoydil, do ‘stona, qahramonlarcha, yuzma-yuz, ochiqdan-ochiq, zo ‘rg‘a.

Yüklə 460,5 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   45




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə