|
Rəyçilər Ə. A. Sadıqov T.Ə. Sadıqov
192 saylı «Verilmiş uzunmüddətli avanslar» hesabının debeti; 223 saylı «Bank
164
192 saylı «Verilmiş uzunmüddətli avanslar» hesabının debeti; 223 saylı «Bank
hesablaşma hesabları» hesabının kreditinə yazılış verməklə uçotda əks etdirilir.
Verilmiş avansların məbləğləri və başa çatmış işlər ödəndikcə,
malgöndərənlər tərəfindən hesaba alman, qismən hazır olan işlərin ödənilməsi 531
«Malgöndərənlərə və podratçılara qısamüddətli kreditor borcları» hesabının
debetində və 192 saylı «Verilmiş uzunmüddətli avanslar» hesabının kreditində
yazılır.
192 saylı «Verilmiş uzunmüddətli avanslar» hesabı üzrə analitik uçot hər bir
debitor üzrə aparılır.
443 saylı «Alınmış uzunmüddətli avanslar» hesabında maddi dəyərlilərin
göndərilməsinə, yerinə yetirilmiş işlərə, həmçinin məhsulların və sifarişçilər üçün
yerinə yetirilmiş işlərin qismən hazırlanmasına görə ödənişlər uçota alınır. Alınmış
avansların məbləğləri, həmçinin məhsullara və qismən hazırlanmış işlərə görə
alınmış ödənişlər:
223 saylı «Bank hesablaşma hesabları» hesabının 1 və 2 saylı subhesablarınm
debetində.
443 saylı «Almmış uzunmüddətli avanslar» hesabının kreditində yazılış
verilməklə uçotda əks etdirilir.
Alınmış avansların məbləği göndərilmiş məmulatlar, materiallar və yerinə
yetirilmiş işlər üçün malalanlar (sifarişçilər) tərəfindən he- sabnamələr təqdim
edilən zaman hesaba alması qismən hazır olan məhsullara (işlərə) görə ödənişlər
satışın uçotu qaydasından asılı olaraq:
443 saylı «Almmış uzunmüddətli avanslar» hesabının debetində;
601 saylı «Satış» və ya
211 saylı «Malalanların və sifarişçilərin qısamüddətli debitor borcları))
hesabının kreditində yazılış verilməklə 443 saylı hesab üzrə analitik uçot hər bir
kreditor üzrə aparılır.
Bazar iqtisadiyyatı şəraitində təsərrüfat fəaliyyəti prosesində
təşkilatlarda
malgöndərənlərə. podratçılara, nəqliyyat təşkilatlarına, müqavilə və
digər şərtləri yerinə yetirməməyə görə iddialar üzrə müxtəlif hesablaşmalar
aparılır. İddialar üzrə hesablaşmaların uçotu 217 saylı «Digər qısamüddətli debitor
bordan)) hesabında həyata keçirilir. Bu hesabda hesabnamələrdə olan hesabi
səhvlərə, qiymətlərin artırılmasına və i.a.; keyfiyyətin standartlara, texniki şərtlərə
və i.a. müvafiq olmamasının aşkar edilməsinə; yolda olan yüklərin təbii itki
normalarından artıq çatışmamasma və yüklər daşman zaman tarifin
165
artıq ödənilən məbləğinə; təqsirkar tərəfin günahı üzündən əmələ gələn çıxdaşa və
boş dayanmaya; müqavilə şərtlərinə riayət edilməməsinə; ödəyici tərəfindən qəbul
edilən və ya iqtisad məhkəməsinin hökmü ilə silinən sanksiyalar, cərimələr,
peniyalar; dəbbələmə pullarına görə malgöndərən və podratçılara, nəqliyyat
təşkilatlarına, bank- orqanlarına təqdim edilən iddialar üzrə hesablaşmaların uçotu
aparılır. Bu hesabın debetində təqdim edilən iddia məbləğləri, kreditində isə daxil
olan ödəmələr əks etdirilir.
Bir qayda olaraq, hüquqi və qanuni maraqları pozulan müəssisələr, onların
hüquqlarını və maraqlarını pozan təşkilatlara iddia təqdim etməlidir. İddialar
yazılı surətdə təqdim olunur. Onlara şikayət edənlərin təqdim edilən tələblərini
təsdiq edən sənədlərin əsli və ya bu sənədlərin lazımi səviyyədə təsdiq olunan
surətləri əlavə olunur. Təşkilatın rəhbəri daxil olan iddiaya bir ay müddətində
baxmalı və bu müddətdə təqdim edilmiş iddianın hərəkətinin uçotu aparılmalıdır.
İddia təqdim edilən təşkilatlar ərizəçinin əsaslı tələblərini təmin etməli və onun
nəticəsi haqda iddiaçıya yazılı məlumat verməlidir.
Malgöndərən və podratçılara təqdim edilən iddiaların məbləği bütün
hallarda 217 saylı «Digər qısamüddətli debitor borcları» hesabının debetində,
qiymətlilərin lazım olduğundan az yüklənməsinə, qiymətlərin müvafiq olmamasına,
ödəmə tələbnamələr - tapşırıqlar akspet edildikdən sonra aşkar edilən, ödəmə
sənədlərindəki hesabi səhvlərə görə borcların məbləği 431 saylı «Malgöndərənlərə
və podratçılara uzunmüddətli kreditor borcları», hesablaşma hesabından səh- vən
silinən məbləğ 223 saylı «Bank hesablaşma hesabları», malgön- dərənlər və
podratçıların təqsiri üzündən boşdayanmaların və istehsalatda buraxılm'ış çıxdaşın
ödəyicilərin qəbul etdiyi, yaxud iqtisad məhkəməsinin ödənmək üçün çıxardığı
qərarının məbləği 721 saylı «İnzibati xərclər» və 731 saylı "Sair əməliyyat xərcləri",
müqavilə öhdəliklərinə riayət edilməməsinə görə malgöndərənlərdən tələb ediləsi
cərimələrin, peniyaların, dəbbələmə pullarının məbləği 801 saylı «Ümumi mənfəət
(zərər)» hesablarının kreditində əks etdirilir.
Təqdim olunmuş iddialar ödənilib daxil olan zaman, daha doğrusu, təqdim
edilən iddialar təmin olunan zaman aşağıdakı yazılışlar aparılır:
223 saylı «Bank hesablaşma hesablan» hesabının debeti
217 saylı «Digər qısamüddətli debitor borcları» hesabının krediti
Dostları ilə paylaş: |
|
|