Risklərin İdarə Edilməsi Standartı Mündəricat
Yüklə 247,02 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Risklərin İdarə Edilməsi Standartı Azərbaycan Mərkəzi Bankı
- 2.1.4 Bazar riskinin daha bəsit yollarla ölçülməsi
- 2.1.5 Risklərin toplanması
- 2.2.2. Kredit siyasəti
Risklərin İdarə Edilməsi Standartı Azərbaycan Mərkəzi Bankı
9 2.1.3 Bazar Risklərinin Ölçülməsi Mürəkkəb bazar risklərinin ölçülməsi tətbiq edilmə üsullarından asılı olaraq aşağıdakılardan ibarət ola bilər:
Ehtimal əsasllı ölçülər (adətən 1 və 10 gün müddətində hesablanır) o
“Riskə məruz dəyər” (RmD) – verilmiş müddət ərzində, müəyyən əminliklə (normal olaraq 99%) ehtimal olunan zərərin maksimum məbləğinin müəyyən edilməsidir. Həmin məbləğ bankın aktivləri üzrə portfelinin gələcəkdə bölüşdürülməsi və yaxud standart meyllilikdən asılı olaraq ehtimal olunan itki üçün məlumat olacaqdır. Məlumatın mövcud olmasından asılı olaraq, bankın aktivlərini dəyərləndirmək üçün müxtəlif metodlardan, həmçinin analitik metodlardan (RiscMetrics, Parametric RmD) istifadə etmək olar ki, burada RmD qapalı tipli formula ilə əldə edilir. Bu metodlar portfelin dəyərinin gələcəkdə bölüşdürülməsi (Qaus bölüşdürməsi) ehtimallarını təxmin edir və RmD bu bölüşdürmənin bəzi statistikası (standart bölünmə) ilə ifadə edilir. Analitik metodlar bu statistikanın əldə olunmasına görə fərqlənir. Əlavə olaraq, simulyasiya (Monte Karlo, tarixi simulyasiya) kimi müxtəlif metodlardan istifadə oluna bilər. Bu metodlar portfelin dəyərinin hərəkətini yaradan müxtəlif ssenarilərin hazırlanmasını nəzərə alır və beləliklə portfelin gələcəkdəki dəyərinin nümunəsi əldə edlir. Simulyasiya metodundan istifadə edərkən, RmD portfelin dəyərinin nümunəsinin həqiqi göstəricisi kimi ifadə oluna bilər. Tutuşdurma məqsədləri üçün müxtəlif metodlardan istifadə etməklə RmD-i təxmin etmək məqsədəuyğun hesab edilir. o
bölüşdürülməsi ehtimalının statistik üsuludur.
Həssaslıq ölçüləri – spesifik bazar riski amilləri üzrə portfel dəyərinin həssaslığıdır. Bu metod ayrı-ayrı elementlərin dəyişikliyə həssaslıq dərəcəsini göstərmək üçün hesablanır və bəzi RmD modellərinə giriş kimi tətbiq edilə bilər.
Stres testi – bu, ekstremal bazar dəyişikliklərindən yaranan maksimal potensial zərərləri qiymətləndirmək üçün nəzərdə tutulan hesablamadır və modelin ehtimallarının intensivliyi və sabitliyi ilə bağlı sübutlar əldə etmək üçün istifadə edilir.
Senarilərin təhlili – bu statistik metod, müxtəlif senarilərin portfelin dəyərinə necə təsir göstərəcəyini müəyyənləşdirmək üçün risk modelinə qabaqcadan müəyyən edilmiş bəzi bazar senarilərinin tətbiq edilməsini tələb edir. Bu yoxlamaların nəticələri gələcəkdə müxtəlif vəziyyətlərə tab gətirmək üçün yaradılmalı risklərin idarə edilməsi strategiyaları haqqında ətraflı məlumatın təmin edilməsinə köməklik göstərir. Bütün risk meyarları “geri yoxlama” prinsipinə tabe olmalıdır. Geri yoxlama prinsipi hesablama prosesinin gözlənilən nəticələrə uyğun olmasını və əvvəl hesablanmış dəyərlər və ehtimalların düzgün olmadığı halda, modelə dəyişikliklər edilməsi və cari bazar prosesinə və şərtlərinə uyğunluğunu təmin etmək üçün aparılır.
Qiymətləndirmənin ehtimal-əsaslı üsullarını tətbiq etmək üçün kifayət qədər etibarlı məlumat bazası olmadıqda nisbətən sadə metodologiya tətbiq edilməlidir.
potensial faiz dərəcəsi dəyişikliklərinin senarilərini nəzərdən keçirməli və bankın faiz gətirən aktivlərinin həssaslığını gəlir əyrisindəki dəyişikliklərlə hesablamalıdır. Alınan nəticələr sonradan Risklərin İdarə Edilməsi Komitəsi tərəfindən müəyyən edilmiş limitlərlə müqayisə edilməlidir.
Risklərin İdarə Edilməsi Standartı Azərbaycan Mərkəzi Bankı
10 Bankın xarici valyuta riski ilə üzləşmək təhlükəsinin həcmi, bankın hər bir valyutada ilin sonuna olan vəziyyətinin mütləq dəyərinin cari mübadilə məzənnəsi ilə müqayisədə gələcək mübadilə məzənnələrindəki mümkün dəyişikliklərini əks etdirən əmsallara vurmaqla qiymətləndirilə bilər. Bu zaman yaranan nəticələr Risklərin İdarə Edilməsi Komitəsi tərəfindən müəyyən edilmiş limitlər ilə üzləşdirilməlidir.Mümkün olduqda, nəticələr Riskə məruz Dəyər metodologiyası kimi digər metodların yaratdığı nəticələrlə müqayisə edilməlidir. Kapital riskini qiymətləndirmək üçün Risklərin İdarə Edilməsi Komitəsi, kapital qiymətlərindəki tarixi dəyişiklikləri təhlil etməli
və onların
dəyişkənliyini qiymətləndirməlidir. Bankın kapital riski əldə edilmiş iştirakda (kapitalda) bankın payına və həmin kapitalın dəyişkənliyinə mütənasibdir.
Arzu olunur ki, bütün risk meyarları (mümkün olduqda) ümumi bank səviyyəsində deyil, həmçinin biznes bölməsi və daha aşağı səviyyələrdə, ayrı-ayrı fərdi əməliyyat səviyyəsində toplansın ki, risk meyarları gözlənilməyən daha uzaq şübhəli nəticələri təhlil etməyə imkan versin.
Kredit riski, aktivin dəyərini itirməsinə və yaxud dəyərsiz hala düşməsinə səbəb olan, borcalanın maliyyə vəziyyətinin pisləşməsi kimi hadisəsindən (balansdankənar hadisələr daxil olmaqla) yaranan zərər ehtimalıdır. Kredit risklərinin idarə edilməsində məqsəd, belə kredit hadisələrini aradan qaldırmaq, kredit riski təhlükəsini məqbul olan parametrlər daxilində saxlamaq, bank aktivlərinin sağlamlığını qorumaq və onlardan əldə olunacaq gəlirlərin itkilərin örtəcəyini təmin etməkdən ibarətdir. Banklar, bütün kredit portfelinin riskini, eləcə də ayrı-ayrı kreditlərdə və ya əməliyyatlarda mövcud olan riskləri idarə etməlidir.
Bankın kredit siyasəti, bankın korporativ prinsiplərinə və davranış qaydalarına uyğun aydın müəyyən edilmiş, hərtərəfli düşünülmüş əməliyyat anlayışlarından, qaydalarından və kredit əməliyyatları üzrə standartlardan ibarət olmalıdır. Kredit riskinin idarə edilməsi qaydaları başa düşülən formada aşağıdakılara aydınlıq gətirməlidir:
Bank tərəfindən ayrı-ayrı kreditlərinin müntəzəm olaraq təhlili, aktivlərin təsnifləşdirilməsi və ehtiyatların yaradılması üzrə qaydalara;
Problemli kreditləri müzakirə etmək üçün ümumi struktur və spesifik qaydalara;
Balansdankənar risk təhlükəsinə baxılmasına;
Kredit zərəri üzrə ehtiyatların yaradılmasının, kreditlərin balansdan silinmələrinin və gözlənilən həqiqi ödəmə məbləğlərinin əks etdirməsini təmin edən prosedurlara;
prosedurlara və təşkilati resurslara;
Kreditlərin, aktivlərin təsnifləşdirilməsi və ehtiyatların yaradılması ilə əlaqədar Müşahidə Şurasına təqdim olunan müntəzəm hesabatların strukturuna; Yüklə 247,02 Kb. Dostları ilə paylaş:
|