Risklərin İdarə Edilməsi Standartı Mündəricat
Yüklə 247,02 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Risklərin İdarə Edilməsi Standartı Azərbaycan Mərkəzi Bankı
- 2.3.2 Likvidliyin idarə edilməsi
- 2.4.2 Prosedurlar
Risklərin İdarə Edilməsi Standartı Azərbaycan Mərkəzi Bankı
13
Qısamüddətli nağd vəsaitlərə olan tələbləri yerinə yetirmək üçün kifayət qədər pul və qiymətli kağızları saxlaya bilməməsi;
Bazar mövqeyini bağlaya və ya ləğv edə bilməməsi 2.3.2 Likvidliyin idarə edilməsi Banklar, fövqəladə vəziyyətlərdə likvidlik problemləri ilə əlaqədar aydın ifadə olunmuş prosedurlara malik olmalıdır. Bu prosedurlar, bankın risklərin idarə edilməsi üzrə ümumi Qaydalarının bir hissəsi olmalıdır. Gələcək maliyyələşdirmə tələblərini müəyyənləşdirmək məqsədi ilə Risklərin İdarə Edilməsi Departamenti hər bir valyuta üzrə proqnozlaşdırılan nağd vəsaitlərin axınını qiymətləndirməli və nəzarət altında saxlamalıdır. Bazar və ya bazar likvidliyinin itirilməsindən yaranan likvidlik ehtiyaclarını ödəmək üçün yaradılan alternativ strategiyalar bankın gözlənilməyən hallar üzrə likvidliyin planlaşdırılması prosesinə daxil edilməlidir. Bankın fəaliyyət göstərdiyi bazarlardakı likvidlik riskləri müntəzəm olaraq
qiymətləndirlməlidir. Müvafiq hallarda, bazar likvidliyi riski, bazar mövqeyinin bağlanması üçün təxmin olunan vaxtı əks etdirməklə Riskə məruz Dəyər modelinə daxil edilməlidir. Likvidlik Boşluğu riski (müxtəlif zaman “dilimləri” və valyuta növləri üzrə proqnozlaşdırılan nağd vəsaitlərin mədaxili ilə məxarici arasındakı fərq), gələcəkdə likvidlik boşluğunun yarandığı vaxtlardakı nağd vəsait axınının diskont edilmiş dəyərinə nəzarət etməklə və müvafiq faiz dərəcələrindəki dəyişiklikləri nəzərə almaqla ayrıca nəzərə alınmalıdır. 2.4. Əməliyyat riski 2.4.1 Anlayış Əməliyyat riski, qeyri-adekvat və ya uğursuzluqla nəticələnmiş daxili proseslərdən, insanlardan və ya sistemlərdən, yaxud kənar hadisələrin baş verməsindən yaranan zərər riskidir. 2.4.2 Prosedurlar Müşahidə Şurası, əməliyyat riskinin müəyyənləşdirilməsi, qiymətləndirilməsi, nəzarət edilməsi və yoxlanılması üçün Risklərin İdarə Edilməsi Komitəsi tərəfindən hazırlanmış və İdarə Heyəti ilə razılaşdırılmış prosedurları təsdiq etməlidir. Bu prosedurlara aşağıdakılar daxil olmalıdır:
Bankın özünün və ya onun qarşılaşdığı risklərin qiymətləndirilməsi: bank öz əməliyyatlarının və fəaliyyətinin potenisal əməliyyat riskinə həssaslığını qiymətləndirməlidir. Bu proses daxildə aparılır və adətən əməliyyat riski mühitinin gücünü və zəifliyini müəyyənləşdirmək üçün hazırlanan yoxlama cədvəllərindən və/və ya keçirilən seminarlardan ibarət olur;
Risk Xəritəsinin yaradılması: bu prosesdə müxtəlif biznes bölmələri, təşkilati fəaliyyət və ya proseslər risk növləri ilə qarşılaşdırılır. Bu tapşırıq zəif sahələri aşkar etməyə və sonrakı idarəetmə fəaliyyətini üstünlük dərəcəsinə görə sıralamağa kömək edir;
Əsas Risk Göstəriciləri: risk göstəriciləri statistik və/ və ya metrik olurlar. Onlar çox zaman maliyyə sahəsinə aid olur və bankın risk mövqeyini aydınlaşdırır. Bu göstəriciləri müntəzəm olaraq (illik və ya rüblük) təhlil etmək lazımdır ki, bankın rəhbərliyi risk narahatçılıqlarının göstəricisi ola bilən dəyişikliklər haqqında xəbərdar olsun. Bu cür Risklərin İdarə Edilməsi Standartı Azərbaycan Mərkəzi Bankı
14 göstəricilərə tamamlanmamış əməliyyatların dərəcəsi, işçilərin axını dərəcələri, səhvlərin və çatışmamazlıqların baş vermə tezliyi və/və ya ciddiliyi daxil ola bilər;
Qiymətləndirmə kartları: bu kartlar keyfiyyət qiymətləndirməsinin kəmiyyətcə ifadə edilməsinı təmin edir və müxtəlif növ əməliyyat riski təhlükələrinin nisbi dərəcəsini yaradır. Bəzi qiymət ölçüləri spesifik fəaliyyətə xas risklərə aid ola bildiyi halda, digərləri bir necə fəaliyyət istiqamətlərinə aid ola bilər. Qiymət ölçüləri daxili risklərə aid ola bildiyi kimi, həmin risklərin qarşısını almaq üçün nəzərdə tutulan daxili prosedurlara da aid ola bilər. Bundan əlavə, qiymətləndirmə kartları biznes bölmələrində iqtisadi kapitalın, əməliyyat risklərinin tənzimlənməsi və nəzarət edilməsı üzrə fəaliyyəti nəzər almaqla bölüşdürülməsi məqsədi ilə tətbiq edilə bilər;
potensial problemli sahələr haqqında xəbərdar olur;
Ölçülmə: bank əməliyyat riskinin miqdarını müxtəlif yanaşmalardan istifadə etməklə ölçə bilər. Məsələn, bankın keçmiş zərər təcrübəsi, onun əməliyyat riskinin miqdarını ölçmək, riski azaltmaq və nəzarət etmək siyasətini yaratmaq üçün vacib məlumatla təmin edə bilər. Bu informasiyadan səmərəli istifadə edilməsının yolu, ayrı-ayrı zərər hadisələri üzrə risklərin baş vermə tezliyini, ciddiliyini və digər lazımi informasiyanı sistematik olaraq qeyd etmək və izləmək üçün struktur yaratmaqdır. Bank həmçinin zərər haqqında daxili və xarici məlumatları, senari təhlillərini və keyfiyyətin qiymətləndirilməsi üzrə amillərli birləşdirə bilər. 2.5. Risklərin monitorinqi və toplanması Bazar, kredit və likvidlik riskləri biznes bölmələri, bank xidmətləri, əməliyyatçı və əməliyyat səviyyəsi növləri üzrə toplanmasından əlavə olaraq, Risklərin İdarə Edilməsi Departamenti tərəfindən bütün bank üzrə toplanmalıdır. Toplanmış risklər gündəlik ümumi bank təlimatları və limitləri əsasında nəzərdən keçirilməlidir. Risklərin İdarə Edilməsi Departamenti, Risklərin İdarə Edilməsi Komitəsinə və İdarə Heyətinə bank və biznes bölmələri səviyyəsində risklərin cəmləşməsi haqqında ümumi şərh təqdim etməlidir. Bank üzrə limitlərə aşağıdakılar daxil ola bilər:
İri kredit təhlükələri
Yüksək səviyyəli kredit cəmləşməsi üzrə limitlər Risklərin İdarə Edilməsi Departamenti müəyyən olunmuş risk limitlərinin ölcülməsi vasitəsilə düzəliş tədbirlərini razılaşdırmaq üçün İdarə Heyətinin məsul üzvünə müraciət etməlidir.
Limitlər Risklərin idarə edilməsi komitəsinin və İdarə Heyətinin tövsiyələri əsasında Müşahidə Şurası tərəfindən təsdiqlənməlidir.
Müşahidə Şurasının və İdarə Heyətinin kapital bölgüsü ilə bağlı qərarlarını əks etdirmək məqsədilə Riskə məruz Kapital əməliyyat bölməsi səviyyəsində təyin olunmalıdır. Riskə məruz kapital, hər bir biznes bölməsinin məruz qaldığı əsas riskləri əks etdirmək məqsədi ilə, həm bazar, həm də kredit riski elementlərini daxil etməlidir. Digər elementlər, məsələn əməliyyat riskinin miqdarını təyin etmək üçün metodologiyalar mövcud olduqda istifadə olunmalıdır.
Yüklə 247,02 Kb. Dostları ilə paylaş:
|