123
Karmen "Murzik" deyəndə yenə gülüşdülər.
Mürşüd:
—Murtuz Balayeviçin qulağına çatar, yaxşı düşməz, —
dedi, — inciyər.
Tahirə Sürəyyanın qulağına tərəf əyilib Alyagildən nə isə
danışmağa başladı.
Cabbar gözlərini qırpmadan diqqətlə qulaq asır, vaxtaşırı:
—Qəşəng, qəşəng, — deyirdi.
Nemətin səsi gəldi:
—Bir də mən görsəm ki...
Sükut.
Mürşüd Cabbarı yeni mənzilləri haqqında sorğu-suala
tutmuşdu. Nemət qulağının ucuyla Cabbarın sözlərini eşidirdi.
—...ayrı, hamam ayrı. Qəşəng.
Cabbargil gedəndə dəhlizdə Sürəyya dedi ki, sabah saat
üçdə nahara bizə gəlin. Elə-belə. Özümüz olacağıq.
Bir azdan Mürşüdgil də durdular. Dəhlizdə Sürəyya dəvətini
təkrar etdi.
Mürşüd:
—Qapını ayağımızla açaq, əlimizlə? — dedi.
Sürəyya başa düşmədi.
Mürşüd:
—Sürəyya bacı, lap dilbilməzsiniz, — dedi, — deyirəm yəni
əlidolu gələk?
Sürəyya:
—Yox, yox, nə danışırsınız, — dedi, — ayıbdır.
Sürəyya boşalmış fincanlar, mürəbbə qabları düzülmüş
süfrəni yığışdırmağa başladı.
—Alyagilə özün zəng eləsən yaxşıdır, — dedi. — Murtuzun
xasiyyətini bilirsən ki. Mən zəng eləsəm şestinə dəyər.
Nemət dəstəyi götürüb zəng elədi.
—Murtuz Balayeviç, — dedi,— çox xahiş edirik sabah Alya
xanımla birlikdə bizə təşrif buyurasınız. Saat üç üçün. Elə-belə,
özümüz... Yox, heç bir münasibəti-zadı yoxdur. Öz canımçün
124
düz deyirəm. Vallah, yox. "İşə düşmədik! Xeyr a, gərək anket
dolduram". — Əşi, yox, Karmenin yaşı apreldədir. Cildanınkı
noyabrda, Nərgizinki mayda, Sürəyyanınkı da maydadır.
Mənimki? Mənimki heç bilirəm ki... Hər halda lap yəqin sabah
mənim yaşım deyil... Aha... Di sağ olun.
Murtuz Karmenlə Cildanın atası Əsədin cəbhə dostu idi:
Bəlkə elə buna görə Nemətlə heç ulduzu barışmırdı. Nemət
yazıq ona hər cür ehtiram göstərirdi. Necə olsa böyük bacanaq
idi. Nemətdən də, Cabbardan da neçə yaş böyük idi. Özü də çox
zəhmli adam idi. Lap, "ağır oturub batman gələnlərdən idi".
Boy-buxun, bazburut, maşallah! Çal saçlar. İstefaya çıxmış
polkovnik Murtuz Murtuzov.
Orden-medallarının hamısını taxanda sinəsində iynə
sancmağa yer qalmazdı. Zövcəsi də özü kimi boylu-buxunlu,
gözəl arvad idi.
Firəngiz adlı bir qızları və Spartak adlı bir oğulları var idi.
Nemət:
—Yaxşı, mən gedim yatım,— dedi, — sabah tezdən
duracam. Mənzər dəhlizdən içəri boylandı:
—Hələ yatmamısınız ki? Siz allah bağışlayın ha. Mürşüdlə
spor eləmişik. Deyir orda Bikə xalanın səsi yoxdur. Qurban
olum, Nemət qardaş, qoy ona bir də qulaq asım, özüm öz
qulağımla.
Nemət maqnitofonu qurdu:
—Qurtaranda bu düyməni basın, — dedi.
Özü o biri otağa keçdi. Öz səsini eşitdi.
—Hə, bir şey deyin.
Soyunub yerinə girdi. Əliylə çarpayısının yanında divara
vurulmuş xəritəni sığalladı. Barmaqlarını qoyduqca qaranlıqda
Qazaxıstandakı yer adlarını yada salırdı. Qaratal, Ağsuat,
Ayaquz...
Səhra, çöllər, alaçıqlar... O yerləri təsəvvüründə
canlandırmağa çalışdı. Yavaş-yavaş xumarlandı. Yuxu aramla
onu öz girdabına, bataqlığına çəkib apardı. Alaoyaq halda o
125
biri otaqdan öz səsini eşitdi:
—Bir də mən görsəm ki…
Sonra sükut və qaranlıq qovuşub qapandı...
Birinci Dadaş gəldi. Düzdür, Mürşüdgil ondan qabaq
gəlmişdi. Ancaq daha onlar qonşu idi, onlar heç. Dadaş həmişə
məclisə tək gələrdi. Nədənsə arvadını adam içinə çıxarmazdı.
—Qiyamət evin var ki, — dedi, — elə bu pəncərə nəyə
desən dəyər. Axar-baxarı qiyamətdir.
Nemətlə pəncərənin qarşısında dayanıb şəhəri seyr edirdilər.
Nemət izahat verirdi:
—Odur Qız qalasının təpəsi görünür. Sağ tərəfə baxın.
Dənizdən beləsinə. Aha, o, Nizami muzeyidir. Yox, kino bu
tərəfdədir. Bax belə, barmağımın tuşuyla baxın.
Mürşüd:
—Dadaş Mamedoviç, — dedi Nemət onu Dadaşla on dəqiqə
bundan qabaq tanış etmişdi. Ancaq Mürşüd artıq Dadaşın
atasının adını bilirdi, ümumiyyətlə, Mürşüdün ata adlarına
xüsusi hafizəsi vardı. Az çox üzdə olan adamların hamısının
atasının adını bilirdi.
Dadaşın eşitmədiyini görüb bir az ucadan təkrar etdi:
—Dadaş Mamedoviç, eşitdiz də, Xosrov Teyyuboviçi
keçirtdilər Azprodsovetə.
Mürşüdün başqa bir keyfiyyəti inzibati dairələrdəki
dəyişiklikləri əvvəlcədən yerli-yataqlı bilməsi idi.
Dadaş bir an maddım—maddım Mürşüdə baxdı.
—Xosrov Teyyuboviç kimdir? — deyə soruşdu.
Amma Mürşüd ondan da artıq məəttəl qalmışdı.
—Xosrov Teyyuboviçi tanımırsınız? Qaçayev Xosrov
Teyyuboviçi də. Bir vaxtlar Şamaxıda prokuror işləyirdi, sonra
keçirtdilər Maştağıya ispolkom. Bu saat deyim sizə, yaxın
olsun tanıyasınız. Qardaşı Əsgər Süleymanov maarif
nazirliyində işləyir. Əsgər Teyyuboviç. Doğma qardaşdırlar,
amma familləri ayrıdır. Tanıdınız indi?
—Hə, hə, qara Əsgərin qardaşıdır?
126
Mürşüd irişdi:
—Düzdür, düzdür. Qara Əsgər də deyirlər ona, hə, Xosrov
Teyyuboviç onun doğma qardaşıdır. Amma araları, deyəsən,
bir az sərindir.
Dadaş:
—Qardaşını tanımıram, — dedi, — ancaq qara Əsgər
cüvəllağının, badalağın biridir. —Bir vaxt Qlavlitdə işləyirdi.
Xaqaninin qəzəlini buraxmırdı ki, necə yəni Tgəlməsən
yandırram bütün dünyanıU. Biz bəyəm podjiqatel voynı —
zadıq?
Mürşüd yenə irişdi:
—Lap düz deyirsiniz, lap düz.
Mürşüd hündürboylu idi. Ancaq bir balaca rütbəli adam
görən kimi elə bil zahirən də kiçilir, cürübbəzləşirdi. Nemət
düşündü ki, yaltaqlıq çox pis şeydir, ancaq uzun-hoqqar
adamın yaltaqlığı lap dəhşətdir.
Zəng çalındı.
Cabbarla Tahirə gəldilər.
Murtuzgil ən azı bir saat gecikəcəkdir. Bir saat onların
gecikmək reqlamenti idi.
Qapı açılanda mətbəxdən otağa iy doldu.
Mürşüd Dadaşa baxdı, hırıldadı və ləzzətlə əlini-əlinə
sürtüb:
—Deyirəm plovu nimçələrə çəkək, — dedi. — Daha gələn
olmaz.
Dadaş aciz-aciz gülümsündü. Hələ Mürşüd yumorunun
çəmini tapa bilməmişdi.
Mənzər:
—Eh, ay kişi, nə plov-plov salmısan, — dedi. — Plova
çağırmayıblar ki, səni.
Nemət düşündü ki, bir az nalayiq çıxır. Dadaş elə bilər ki,
əsas qonaq o deyil, Murtuzgildir. Ona görə də hamı yığışıb
onları gözləyir...
Dadaş doğrudan da, deyəsən, darıxırdı. Deyəsən, Mürşüdün
Dostları ilə paylaş: |