192
yandan başlanardı bu söhbət, filankəs oğlunu evləndirdi,
peşmankəs qızını ərə verdi, filançün elçi gediblər. Sonra Zivər
xanım hərləyib-fırlayıb gətirərdi sözü Zaurun üstünə, başlardı
ki, bəs, daha yekə oğlansan, evlənmək vaxtındır, nə çağacan
subay gəzib dolanacaqsan, bizim də day o yaşımız deyil, atan
iki dəfə infarkt keçirib, mənim özümü bu andıra qalmış astma
lap əldən salıb, rəvadırmı ki biz bu dünyadan nisgilli, nakam
köçək, oğlumuzun şad gününü görməyək, bircə balamızçün
elçi düşməyək, könlü istəyən, gözü tutan bir təmiz qızın
"həri"sini almayaq toyunda sındıra-sındıra oynamayaq, totuq-
motuq nəvələrimizi atıb-tutub oynatmayaq və s. qəbildən
sözlər, sözlər, sözlər... boş-boş sözlər. Xeyr, bağışlayacaqsan,
boş-boş sözlər deyil bunlar... Bizim cavanlığımız çətin keçib,
aclığa, kasıbçılığa, ehtiyaca, sıxıntıya dözmüşük, amma bir
arzumuz olub, atanın da, mənim də ki, barı balamız xoşbəxt
olsun, bu dünyada heç nədən korluq çəkməsin, halal südəmmiş,
pak, təmiz bir qıza rast gəlsin, evlənib oğul-uşaq sahibi olsun,
biz də qoca yaşımızda baxıb fərəhlənək, ürəyimiz böyüyüb
dağa dönsün, o səadət ki, cavanlığımızda bizə nəsib olmadı,
oğlumuzun, nəvələrimizin qismətinə düşsün, elə bizim
xoşbəxtliyimiz də onların xoşbəxtliyidir də...
Zaur bütün bu bəlağətə səbirlə tab gətirər, bığaltı qımışar, nə
"hə", nə "yox" deyərdi, amma bu səfər anasının nitqinə təzə bir
cəhət əlavə olundu, uzun-uzadı və mücərrəd arzuları bu səfər
konkret bir adla bağlandı. Əvvəl Zaura elə gəldi ki, səhv eşidib.
—Nə? — deyə xəbər aldı, — hansı Firəngiz?
—Qonşumuzu deyirəm də, Alyanın qızını...
Bu ad, bu təklif o qədər gözlənilməz idi ki, Zaur hətta özünü
itirdi:
—O ki lap uşaqdır.
—Uşaq niyə olur, on doqquz yaşı var. İnstitutda oxuyur.
Səndən cəmi-cümlətanı beşcə yaş kiçikdir. Elə-belə də
olmalıdır da, ər gərək arvaddan bir az böyük olsun.
Əlbəttə, Zivər xanım özüylə əri arasındakı yaş fərqini
193
nəzərdə tuturdu — səkkiz yaş kiçik idi ərindan.
—Ata-anasının əməlli-başlı könülləri var e... Alya neçə
kərəm işarə vurub mənə... Deyir, sən xoşbəxtsən, bir oğlun var,
oğlanın işi nədir ki, halva... Odey, mənim də oğlum var, bir
qırnıq nigarançılığın çəkmirəm onun. Amma qız ayrı
məsələdir. Rastına kim çıxacaq anası ölmüşün, hansı evə, hansı
ocağa düşəcək.... Mənim qızım, deyir, bir açılmamış qönçədir
tale, deyir, görən kimin bağına salacaq balamı... Adam, deyir o
vaxt ürəyin buz kimi eləyir ki, qabaqcadan qızıvı köçürdüyün
ailəni tanıyasan. Day mən də lap key Balaxanım deyiləm ki,
bilirəm bu sözləri bizimçün deyir... Başa düşürəm bu xalı hara
vurur...
—Yaxşı nə qaçhaqaçdır, nə olub belə, qızı qarıyıb evdə
qalıb ki? 19 yaşı var da qızın anası nə belə əl-ayağa düşüb?
—Ay-hay... Mən nə deyirəm, bu nə deyir... Əşi başa
düşmürsən nə məsələdir? Nə olsun 19 yaşı var? Bu gün-sabah
ərə gedəsidir. Alya xanım da ondan nigarandır ki, kimə
gedəcək, hansı evə, hansı ocağa düşəcək. Bir yandan da bizə,
bizim ailəyə bələddir, səni tanıyır, gözünün qabağında
böyümüsən, hansı ana istəməz ki qızı nəcib yerə düşsün?
—Yaxşı, bəs sənə nə düşüb bu cür canfəşanlıq eləyirsən.
Xalqın dərdi-səri sənə qalıb?.. Cavan, göyçək qızdır, vaxtı
gələr, gedər ərə də. Sən niyə onun dərdəni çəkirsan?
—Mən bəyəm onun dərdini çəkirəm? O qız evdə qalmayacaq,
mən səni fikirləşirəm... Belə qızlar çöldə tökülüb qalmayıb ki...
Gözəllik deyirsən — gözəllik, ağıl deyirsan — ağıl, yaxşı,
hörmətli ailə deyirsən-yaxşı hörmətli ailə, abır-həya, ismət, adamı
görəndə pul kimi qızarır, day sənə nə lazımdır?… Belə qıznan
evlənərsən ömrün boyu ürəyivi buz kimi eləyərsən, heç kimin
yanında da başın aşağı olmaz... Sən, deyəsən, belə-belə şeyləri
hələ əməlli-başlı qanıb eləmirsən?
Qəribədir ki, Zivər xaiım Firəngizin bütün məziyyətlərini
bir-bir sadaladıqca qeyri-ixtiyari Təhminə gəlib durdu Zaurun
gözləri qarşısında və Zaur bu saatca durub Təhminəyə zəng
194
eləmək, onunla görüşmək istəyini güclə boğurdu.
Zivər:
—Sabah sənin ad gününə gələcəklər, — dedi.
Zaurun fikirləri tamam başqa yerdə olduğu üçün bu
xəbərdən diksindi:
—Gələcəklər? Kim gələcək?
—Necə yəni kim? Bəs sahərdən bəri kimdən danışıram…
Qonşularımız —Alya, əri... qızlarını da gətirəcəklər.
Zaurun elə bil içində çıraq alışdı: neçə olub ki, bunu nəzərə
almayıb. Sağ olsun anası, yadına saldı: axı, sabah ad günüdür.
Təhminədə də bilir bu günü, dəftərçəsinə da yazıb. Deməli, bax
bu günü gözləyirmiş, ona görə zəng eləmirmiş. Bəhanə lazım
imiş ona zəng eləməkçün, yenidən görüşməkçün, bütün
əlaqələrini yenidən bərpa eləməkçün... Əlbəttə ki, belədir,
İndi Zaur sevinclə düşünürdü bu barədə: çoxdan bəri, ta lap
uzaq körpəliyində qalmış uşaqlıq illərindən bəri heç bir zaman
ad günü haqqında belə bır intizarla düşünməmişdi. Uşaqlıq
illərindən bəri həmişə bu gün — Zaurun ad günü onu
darıxdırardı, axı, bu gün onunçün tamamilə yad və yabançı
olan qohumlar toplaşar, bayağı söhbətlər edər, duzsuz sağlıqlar
deyərdilər, sentyabr ayı olduğu üçün hələ isti olardı. Hamının
pal-paltarı islanıb bədəninə yapışardı, otaqlarından tər iyi
gələrdi və Zaur səbirsizliklə məclisin qurtarmasını, qonaqların
dağılışmasını gözlərdi. İndi isə sabahkı gün haqqında xoş bir
intizarla düşünürdü. Ona qiymətli bir hədiyyə bəxş edəcək gün
kimi... Gözlənilməz sevinclərlə dolu olan bir gün kimi…
Uşaqlıqdakı kimi…
***
Ad günü deyil, ad gününün axşamı zəng elədi... Daha
doğrusu, gecəsi. Gecə yarını keçmişdi və təqvimdə, doğrudan
da, sentyabrın 23-ü idi — Zaurun ad günü. Zaur yatağına
girmişdisə də, hələ yatmamışdı. Evin hər yerində işıq
sönməyincə və bütün səslər kəsilməyincə yuxulaya bilmirdi.
Dostları ilə paylaş: |