Ro‘yhatga olindi” “Ro‘yhatga olindi” Neft va gaz konlari geologiyasi Iqtisodiy geologiya fakulteti kafedrasi

1.3 Arab va Afrika mamlakatlaridagi startap loyihalar
1. Arab va Afrika mintaqasidagi mamlakatlarning iqtisodiy tashkilotlari:
a. Arap Iqtisodiy Hamkorlik Tashkiloti (AIT): AIT, Arab mamlakatlari o'rtasidagi iqtisodiy hamkorlikni mustahkamlash, integratsiyani kuchaytirish va iqtisodiy rivojlanishni oshirishga yo'nalish belgilaydi. U mamlakatlarga iqtisodiy rivojlanish uchun moliyaviy yordam, texnik tajriba va siyosiy maslahat beradi.
b. Arap Moliya Fondu (AMF): AMF, Arap mamlakatlari o'rtasida valyuta hamkorligini rivojlantirish, moliyaviy barqarorlik va iqtisodiy integratsiyani kuchaytirishga yo'nalish belgilaydi. U a'zolik mamlakatlarga iqtisodiy rivojlanish ulg'ayishlarini qo'llab-quvvatlash, texnik yordam berish va siyosiy maslahatlar berish bilan shug'ullanadi.
c. Arap Savdo Moliyaviy Dasturi (ASMD): ASMD, Arap mamlakatlarida savdo moliyalashtirishni hujjatlashtirish va Arap mamlakatlari o'rtasidagi savdo faoliyatini rivojlantirishga qo'llanadigan moliyaviy vositalarni taklif etadi. Bu vositalar orasida kredit va kafolatlar kabi savdo moliyalashtirish usullari mavjud bo'lib, Arap mamlakatlari o'rtasidagi savdo operatsiyalarini osonlashtirishga yordam beradi.
2. Afrika mintaqasidagi mamlakatlarning iqtisodiy tashkilotlari:
a. Afrika Ittifoqi (AI): AI, Afrikadagi mamlakatlararo hamkorlik va siyosiy muhitni kuchaytirishga yo'nalish belgilaydi. U mamlakatlarning yagona bozori, kapital va odamlarning harakatlanishini osonlashtirish, sanoatni rivojlantirish va iqtisodiy diversifikatsiyani oshirishni maqsad qiladi.
b. Afrika Rivojlanish Banki (ARB): ARB, Afrikadagi iqtisodiy rivojlanishni qo'llab-quvvatlashga yo'nalish belgilaydi. U mamlakatlarga moliyaviy yordam, proyektlarni moliyalashtirish, sanoat va infrastrukturani rivojlantirish, tarbiya va kasb-hunar muassasalarini oshirish kabi imkoniyatlarni taklif etadi.
3. Mintaqavi integratsiya va savdo kelishmalari:
a. Mintaqavi integratsiya: Arab va Afrika mintaqalaridagi mamlakatlar o'rtasidagi integratsiya yo'nalishlarining o'ziga xos tashkilotlari mavjud. Ushbu tashkilotlar mintaqavi iqtisodiy hamkorlikni kuchaytirish, savdo siyosushbu reja yo'nalishlari va savdo barqarorligini oshirish, yagona bozor yaratish, investitsiyalarni jalb qilish, moliyalashtirish va muomalalarini osonlashtirish bilan shug'ullanadi.
b. Savdo kelishmalari: Arab va Afrika mintaqalaridagi mamlakatlar o'rtasida mintaqavi savdo kelishmalari va to'g'ridan-to'g'ri kelishmalar mavjud. Bu kelishmalardan ba'zilari Arab Mintaqasidagi Osiyodagi Birlashgan Savdo Bozori (AFTA), Sharqiy Afrika Ittifoqi (SAIT), Janubiy Afrika Rivojlanish Jamoasi (JARJ) kabi kelishmalardir. Ular katta bozorlar yaratish, savdo yo'lovlarini kuchaytirish va investitsiyani jalb qilishga yordam berishga qaratilgan.
4. Jamiyat va maxsus tadbirlar: Arab va Afrika mintaqasidagi mamlakatlar iqtisodiy tashkilotlar o'zlarida jamiyat va maxsus tadbirlarga katta e'tibor berishadi. Ular talabalar, mentorlik, moliyaviy qo'llab-quvvatga kirish, biznesni rivojlantirish xizmatlari kabi imkoniyatlarni o'quvchilarga va kichik bizneslarga taklif etish bilan katta ish qilishadi. Ular jamiyatni qo'llab-quvvatlash orqali ish o'rinlarini yaratish, iqtisodiy diversifikatsiyani oshirish va keng doiradagi rivojlanishga xizmat qilishadi.
5. Ummumiy natijalar: Arab va Afrika mintaqasidagi mamlakatlarning iqtisodiy tashkilotlari o'zlarining faoliyatlariga asoslanib, iqtisodiy hamkorlikni rivojlantirish, mintaqavi integratsiyani kuchaytirish, savdo barqarorligini oshirish, infrastrukturani rivojlantirish va biznes faoliyatini qo'llab-quvvatlashga xizmat qilish bilan iqtisodiy rivojlanish va rivojlanishga qo'shimcha ko'maklashadi. Ular hamkorlik va strategik loyihalarni amalga oshirish orqali, o'zlarining faoliyat yuritishiga muvofiq, ular faollik ko'rsatish va mintaqavi iqtisodiy rivojlanishga erishishga yordam berishadi.
Arab davlatlaridagi startaplar, Orta Sharq va Shimoliy Afrika mintaqasida innovatsiyalar va texnologiyalar sohasida yo'lga qo'yilayotgan yangiliklardan biridir. Ushbu mintaqada bir nechta mamlakatlar, masalan, Birlashgan Arab Amirliklari, Saudiya Arabistoni va Yordaniya, startaplar sektorini o'zlarining iqtisodiy diversifikatsiyasi va texnologik rivojlanishlarini oshirishning muhim qismlari sifatida ko'rib chiqmoqdalar.
Birlashgan Arab Amirliklari (BAE), Dubai shahri vaqtida dunyoning eng mashhur startap markazlaridan biriga aylanadi. Dubai Internet City, Dubai Techno Park va Dubai Silicon Oasis kabi innovatsion zonalarida bir qator texnologik loyihalar va startaplar o'rnatilgan. Masalan, Careem, Dubizzle, Property Finder va Souq.com (Amazon bilan birgalikda) kabi muvaffaqiyatli startaplar BAE'da o'z faoliyatini amalga oshirgan.
Saudiya Arabistoni, o'zining "Vision 2030" strategiyasi orqali innovatsiya, texnologiya va startaplar sohasida yuqori darajada rivojlanishga qaratilgan. Riyadh shahri, PIF (Public Investment Fund) tomonidan boshqariladigan Riyad Tech Valley, Diriyah Gate Development Program va Badir Program for Technology Incubators kabi texnologik loyihalar va startaplar uchun imkoniyatlar bilan iftixor qiladi. Saudi Startups Directory (SSD) o'rtasida yoqtirgan startaplar ro'yxati, shuningdek, Foodics, Nana, Vezeeta va Sary kabi shaxsiy texnologik loyihalarni o'z ichiga oladi.
Yordaniya, mintaqadagi boshqa bir mamlakat, yuqori darajada innovatsiyalar va startaplar sohasida ham o'z samaradorligini ko'rsatmoqda. Amman shahri, Zain Innovation Campus va Oasis 500 kabi startap markazlari bilan bilan mashhur. Yordaniya'dagi startaplar orasida Liwwa, Jamalon, Mawdoo3 va Arabot kabi loyihalar ko'rinishi mumkin.
Bundan tashqari, Qatar, Kuwait, Bahrain va Oman ham Arab davlatlaridagi startaplar sohasida rivojlanishga e'tibor beradigan mamlakatlar hisoblanadi. Bu mamlakatlarda yerli va xalqaro startap markazlari, e'tiborli iqtisodiyot va innovatsion loyihalar uchun imkoniyatlar yaratishda ro'yxatga olinadi.
Bular faqat bir necha misollar. Arab davlatlaridagi startaplar to'g'risida ko'proq ma'lumot olish uchun mavjud internet resurslaridan foydalanishingiz mumkin.
Afrika, innovatsiya va startaplar sohasida etibor qozonish uchun o'zining o'ziga xos potentsialga ega bo'lgan bir mintaqadir. Quyidagi bir nechta Afrika davlatlaridagi startaplar misollarini ko'rsatayotgan holda, sizga bir tasvir berishim mumkin:
1. Kenya: Nairobi, "Silicon Savannah" nomi bilan mashhurdir. Ushbu shaharda bir nechta muvaffaqiyatli startaplar o'rnatilgan, masalan, M-Pesa (mobil to'lov tizimi), Ushahidi (axborot va ma'lumotlarni birlashtirish platformasi) va BRCK (internetga ulanish vositasi).
2. Nijeriya: Lagos, Afrika davlatlaridagi eng katta sheriklik markazlardan biridir. Paystack (to'lov platformasi), Andela (IT xizmatlarini taqsimlash) va Flutterwave (to'lov tizimi) kabi startaplar Nijeriya asosiy startaplarining o'rtasida hisoblanadi.
3. Güney Afrika: Cape Town va Johannesburg, Güney Afrika mintaqasidagi eng yuqori darajadagi startap markazlardir. JUMO (mobil moliya platformasi), SweepSouth (xizmatlarni buyurtma berish platformasi) va Yoco (to'lov tizimi) kabi muvaffaqiyatli startaplar bu mintaqada o'rnatilgan.
4. Gana: Accra, Gana mintaqasidagi startaplar uchun muhim markazlardan biri hisoblanadi. Farmerline (fermerlarga ma'lumotlar va qo'llab-quvvatlash kislotalarini taqdim etish) va mPharma (dorixona muassasalariga yordam beruvchi platforma) kabi loyihalar Gana'da o'rnatilgan.
5. Efiopiya: Addis-Abeba, Efiopiya davlatidagi startaplar uchun rivojlanishni ko'rsatadigan darajada yuqori potentsialga ega bo'lgan shahardir. Gebeya (IT xizmatlarini taqsimlash platformasi) va Apposit (yuridik va moliyaviy xizmatlarni avtomatlashtirish) kabi startaplar Efiopiya'da o'rnatilgan.
6. Ruanda: Kigali, bir necha yil ichida innovatsiya va startaplar sohasida tez rivojlanayotgan markazlardan biri hisoblanadi. Zipline (qalbaki ajratish xizmati), SafeMotos (motosikllar uchun xavfsiz yo'lda yurish platformasi) va ARED (portativ mobil aloqa xizmatlari) kabi startaplar Ruanda'da o'rnatilgan.
Bu faqat bir nechta misollar bilan chegaralanadi. Afrika davlatlaridagi startaplar sohasida boshqalar ham mavjud, shuningdek, Eytobiya, Tanzaniya, Senegal, Moritaniya va Kamorlar kabi mamlakatlarda ham innovatsiya va texnologik rivojlanish yo'lga qo'yilmoqda.