Ro‘yhatga olindi” “Ro‘yhatga olindi” Neft va gaz konlari geologiyasi Iqtisodiy geologiya fakulteti kafedrasi

Tadqiqot ob'ekti Afrika qit'asida ko'rib chiqilayotgan vaqt oralig'ida sodir bo'lgan integratsiya jarayonidir.
Ushbu ishning mavzusi qit'ada integratsiyaning rivojlanishiga ta'sir qiluvchi iqtisodiy va ijtimoiy-siyosiy muammolar majmuasi, shuningdek, G'arb davlatlarining Afrikaning siyosiy va iqtisodiy rivojlanishiga ta'siri. Taqdim etilgan ishning maqsadi Afrikadagi zamonaviy integratsiya jarayonlarining xususiyatlarini ko'rib chiqishdir.
Ushbu tadqiqotning maqsadlari:
 qit’a davlatlarining integratsiya jarayonlarida to‘liq ishtirok etishiga to‘sqinlik qilayotgan Afrikaning asosiy iqtisodiy va ijtimoiy-siyosiy muammolarini aniqlash;
 Afrika integratsiyasining hozirgi tendentsiyalarini tavsiflash;
 Afrikadagi asosiy integratsiya guruhlari faoliyatini baholash;
 dunyoning yetakchi davlatlarining Afrikadagi siyosatini, uning ijobiy va salbiy ta’sirini o‘rganish.
Ishning tuzilishi unda qo'yilgan vazifalar bilan belgilanadi, u uch bobdan iborat. Birinchi bobda qit'ada integratsiyaning paydo bo'lishi va rivojlanishi tarixi keltirilgan. Ikkinchi bobda Janubiy Afrikaning COMESA asosiy integratsion guruhining tavsifi, shuningdek, uning nafaqat submintaqaviy darajada, balki boshqa mamlakatlar bilan hamkorlikdagi faoliyati haqida umumiy ma'lumot berilgan. Uchinchi bobda dunyoning yetakchi davlatlarining Afrikadagi siyosati tahlil qilinadi.
Kurs ishining tuzilish tarkibi. Mazkur kurs ishi kirish, ikkita bob va uning tarkibiga kiruvchi 4 ta bo‘lim, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxatidan tarkib topgan.


I BOB. ARAB VA AFRIKA MINTAQASIDAGI MAMLAKATLARDA INVESTITSIYALAR VA KAPITAL JALB QILISH
1.1 Arab va Afrika mintaqasidagi mamlakatlar o’rtasidagi iqtisodiy birlik va integratsiya
Arab va Afrika mintaqasidagi mamlakatlarda iqtisodiy tashkilotlar, rivojlanish va iqtisodiy qurilishlarga o'zaro hamkorlik qilish, investitsiya jalb qilish, iqtisodiy isbirlikni oshirish va iqtisodiy reformalarni amalga oshirish kabi ko'plab sohalarda muhim rol o'ynayadi. Ularning roli quyidagi yo'nalishlarda kengayib boradi:
1. Investitsiyalar va kapital jalb qilish: Iqtisodiy tashkilotlar, mamlakatlarga investitsiya jalb qilishda muhim ahamiyatga ega bo'ladi. Ular, xususiy kapitalni jalb qilish, xaridorga kirish va eksportga yordam berish, investitsiya shartnomalari tuzish va investitsion kafolatlarni ta'minlash kabi ko'plab yo'nalishlarda faol ishtirok etadi. Bu tashkilotlar orqali mamlakatlarga kapital, texnologiya va malakali kadrlarni jalb qilish imkonini beradi va ularning iqtisodiy rivojlanishini oshiradi.
2. Iqtisodiy isbirlik va integratsiya: Arab va Afrika mintaqasidagi mamlakatlar o'rtasidagi iqtisodiy isbirlik va integratsiya, tashkilotlar orqali amalga oshiriladi. Mamlakatlarning iqtisodiy sohasidagi integratsiya tashkilotlari, yagona bozorda tovarlar va xizmatlarni o'zaro almashinuvi va birlashgan bozorlarning yaratilishi, iqtisodiy hamkorlikning rivojlanishi, iqtisodiy tashkilotlar orqali tashqi investitsiyalar va texnologiyalar jalb qilishda yordam beradi.
3. Iqtisodiy reformalar: Iqtisodiy tashkilotlar, mamlakatlarda iqtisodiy reformalar amalga oshirishning muhim o'rinini egallaydi. Ular, iqtisodiy siyosatning shakllanishi, moliya sohasidagi reformalar, korporativ boshqaruvning o'rnatilishi, maxsus iqtisodiy zonalar va erkin iqtisodiy zonalar yaratilishi, soliqqa oid qonunlarning yaxshilanishi va boshqarilishi kabi qonunlar va siyosatlar yaratishda xizmat qiladi.
4. Texnologik rivojlanish: Iqtisodiy tashkilotlar, yangi texnologiyalarni olib kelish, innovatsiyalar va texnologik rivojlanishni oshirishda muhim ahamiyatga ega. Ular, texnologik transferlar, innovatsion loyihalar va texnologik hamkorliklar orqali mamlakatlarning texnologik kapasitetini oshirishga yordam beradi. Bu esa sanoat, qishloq xo'jaligini rivojlantirish, energiya sohasi, yevropa integratsiyasi va boshqalar kabi sohalarda o'z ahamiyatini ko'rsatadi.
5. Xususiy iqtisodiy zonalar va erkin iqtisodiy zonalar: Iqtisodiy tashkilotlar, xususiy iqtisodiy zonalar va erkin iqtisodiy zonalar yaratishda ham muhim rol o'ynayadi. Bu zonalar, investitsiyalar va eksportga qo'yiladigan shartnomalar orqali xususiy imtiyozlar beradi, yuridik va administrativ boshqaruvni soddalashtiradi va mamlakatga kiritiladigan kapital, texnologiya va ishlab chiqarishni oshiradi.
Shuningdek, iqtisodiy tashkilotlar, tadbirkorlikni oshirish, tadbirkorlik faoliyatini o'rgatish va tashkil etish, korporativ boshqaruvni rivojlantirish va mamlakatlararo iqtisodiy munosabatlarni kuchaytirish kabi tashqi yo'nalishlarda ham muhim rol o'ynayadi.
Jamiyat va sohalar o'rtasidagi iqtisodiy tashkilotlar, mamlakatlarning iqtisodiy rivojlanishida katta ahamiyatga ega bo'ladi. Ular mamlakatlarga investitsiyalar, innovatsiyalar, texnologiyalar va ish bilimlarini jalb qilish imkonini yaratadi va iqtisodiy rivojlanishni oshirishga yordam beradi. Bu tashkilotlar orqali Arab va Afrika mintaqasidagi mamlakatlar o'rtasidagi iqtisodiy hamkorlik va integratsiya o'rnatiladi, uning natijasida esa o'zaro foydali iqtisodiy munosabatlar rivojlanadi.¹
Arab va Afrika mintaqasidagi mamlakatlarda iqtisodiy tashkilotlar, innovatsiyalarni oshirishda katta rol o'ynayadi. Ular quyidagi yo'nalishlarda innovatsiyalarni oshirishda o'z vazifalarini bajaradilar:
1. Texnologik transfer: Iqtisodiy tashkilotlar, texnologik transferlarni olib kelish va ularga rivojlanish imkonini berishda muhim vazifalarni bajaradilar. Bu tashkilotlar, texnologik sohasida yuqori saviyadagi mamlakatlardan texnologiyalar, bilim va ish bilimlari, innovatsiya modellari va tajribalarni jalb qilishda xizmat qiladilar. Texnologik transferlar, mamlakatlar o'rtasidagi innovatsiya almashishini oshiradi va yangi ideyalar, uskunalar va texnologiyalar bilan ta'minlanadi.
2. Innovatsion loyihalar va startaplar: Iqtisodiy tashkilotlar, innovatsion loyihalarni yaratishda va startaplar uchun imtiyozlar berishda muhim rol o'ynayadi. Ular, innovatsion g'oyalar va loyihalarni kengaytirish uchun moliyaviy va administrativ yordam berish, loyihalar uchun investitsiyalar va kapital jalb qilish, innovatsion ekosistemni rivojlantirish va loyihalarni boshqarishda ko'maklashish kabi vazifalarni bajaradilar.
3. Iqtisodiy zonalar va innovatsiya markazlari: Iqtisodiy tashkilotlar, iqtisodiy zonalar va innovatsiya markazlarini rivojlantirishda ham muhim rol o'ynayadi. Bu zonalar va markazlar, innovatsiyalarni oshirish uchun o'zaro aloqalar, o'zaro ishtirok va bilim-tajribali kadrlarni jamlashuvni ta'minlash, innovatsion tadbirlarni tashkil etish, innovatsion startaplar va kompaniyalar uchun yuridik imtiyozlar berish kabi imkoniyatlarni taqdim etishda iqtisodiy tashkilotlarning hamkorlikini o'z ichiga oladi.
4. Investitsiyalar va innovatsiyalar: Iqtisodiy tashkilotlar, innovatsiyalarni oshirish uchun mamlakatlarga investitsiyalar jalb qilishda o'z vazifalarini bajaradilar. Bu investitsiyalar, innovatsion sohalarda faol bo'lgan kompaniyalarga moliyaviy resurslarni ta'minlash, yangi loyihalar va innovatsion proyektlar uchun moliyaviy yordam berish, innovatsiyalar uchun laboratoriyalar va tajribalash markazlarini yaratish kabi yo'nalishlarda amalga oshiriladi.
5. Hamkorlik va ishtirok: Iqtisodiy tashkilotlar, innovatsiyalarni oshirishda mamlakatlararo hamkorlik va tashkilotlararo ishtirokni o'rnatishda o'z ahamiyatini ko'rsatadi. Ular, innovatsion tadbirlarni tashkil etish, innovatsion tajribalar almashishini tashkil etish, innovatsion loyihalar va startaplar uchun iqtisodiy, ilmiy va texnologik hamkorliklarni o'rnatishda katta rol o'ynayadi.²
Iqtisodiy tashkilotlar, innovatsiyalarni oshirishda mamlakatlarga yordam berish, innovatsion ekosistemni rivojlantirish, texnologik transferlarni ta'minlash va innovatsion loyihalarArab va Afrika mintaqasidagi mamlakatlarda iqtisodiy tashkilotlar, innovatsiyalarni oshirishda katta rol o'ynayadi. Ular quyidagi yo'nalishlarda innovatsiyalarni rivojlantirishda ishtirok etishadi:
1. Rivojlanish va innovatsiyalar uchun moliyaviy resurslarni ta'minlash: Iqtisodiy tashkilotlar, innovatsiyalar uchun moliyaviy resurslarni jalb qilishda katta muhim ahamiyatga ega bo'ladi. Ular, innovatsion proyektlar uchun moliyaviy yordam berish, investitsiyalar jalb qilish va innovatsiyalarni moliyalashtirishda xizmat qiladilar. Bu orqali innovatsiyalarni rivojlantirish uchun kerakli moliyaviy imkoniyatlarni yaratish va ularga qo'llanish imkonini berish mumkin bo'ladi.
2. Innovatsion ekosistemni rivojlantirish: Iqtisodiy tashkilotlar, innovatsion ekosistemin rivojlantirilishida muhim rol o'ynayadi. Ular, universitetlar, akademik institutlar, innovatsion markazlar, startaplar va korporatsiyalar o'rtasidagi aloqalar va hamkorliklarni tashkil etishda yordam beradi. Innovatsiyalar uchun muhim faktorlar mavjud bo'lganda, innovatsion ekosistema rivojlana biladi va yangi ideyalarni, loyihalarni va texnologiyalarni oshirish imkoniyatlarini yaratadi.
3. Innovatsion startaplar va tadbirlar: Iqtisodiy tashkilotlar, innovatsion startaplar va tadbirlarni o'zgartirishda ham muhim rol o'ynayadi.
Startaplar, yangi ideyalarni amalga oshirish, innovatsion mahsulotlarni rivojlantirish va yangi bozorlar yaratishda katta potentsialga ega. Iqtisodiy tashkilotlar, startaplarga moliyaviy resurslarni taqdim etish, savdo va tulov sistemalarida imtiyozlar berish, tajribali mentorlik va tashkilotlararo aloqalarni tashkil etish orqali startaplar va tadbirlarni rivojlantirishda yordam beradi.
4. Texnologik transfer va bilim-tajribali kadrlarni jalb qilish: Iqtisodiy tashkilotlar, texnologik transferlarni olib kelish va bilim-tajribali kadrlarni jalb qilishda katta vazifalarni bajaradilar. Ular, yuqori saviyadagi mamlakatlardan texnologiyalar olish, innovatsion bilim-tajribali kadrlar olib kelish va ularga loyihalarni rivojlantirish imkoniyatlarini berishda ishtirok etishadi. Bu orqali ongini oshirgan innovatsiyalar va yangiliklar osonlik bilan mamlakatlar o'rtasida almashinuvi va rivojlanish imkonini yaratishga imkon beradi.
5. Innovatsion siyosat va qonunlar: Iqtisodiy tashkilotlar, innovatsion siyosat va qonunlar yaratishda ham muhim rol o'ynayadi. Ular, innovatsiyalarni oshirish va rivojlantirish uchun kerakli regulativ va qonunlar yaratishda ishtirok etishadi. Bu siyosat va qonunlar, innovatsion faoliyatni osonlashtiradi, innovatorlarga imtiyozlar beradi va innovatsion rivojlanishning ko'prikli muhitini yaratishda xizmat qiladi.