S e t a 1 y ı l l ı ğ ı

120

ş u b a t   1 1

11. Lisans düzeyinde öğretim üyesi başına öğ-

renci sayısının uluslararası ortalamaların 

altında olduğu lisans programları ve üni-

versitelerde yükseköğretim kontenjanları 

artırılmalıdır. Söz konusu alanlar itibarıyla 

öğretim üyesi başına öğrenci sayısının dü-

şük olduğu üniversiteler belirlenerek, bu 

üniversiteler içinde fiziki altyapısı yeterli 

olanlardan başlamak üzere kontenjanlar 

artırılmalı ve altyapısı yetersiz olan üniver-

sitelere yatırım ödeneği tahsisinde eksiklik-

lerin giderilerek kontenjan artışının sağlan-

ması için bu alanlara öncelik verilmelidir. 

Ayrıca, aynı alanda öğretim üyesi dağı-

lımında dengesizlik varsa giderilmelidir. 

Özellikle öğretim elemanlarının doğuda ve 

küçük şehirlerde açılan yeni üniversitelere 

yönelimlerini teşvik edici düzenlemeler ge-

tirilmelidir. 

Sonuç olarak; 2025 yılı itibarıyla iki buçuk 

milyonun üzerinde kişinin yükseköğretim 

talebi olacağı göz önünde bulundurulduğun-

da, bu talebi karşılamak için mevcut sistemin 

performansı ile sistemde birtakım iyileştirme 

ve düzenlemelerin yeterli olmayacağı ve baş-

ka araçlara gereksinim duyulacağı açıktır. Bu 

çerçevede, Türkiye’de yükseköğretime erişimin 

gençler başta olmak üzere toplumun bütün ke-

simlerinin talebini karşılayacak düzeyde artı-

rılması; öncelikle öğretim elemanı yetiştirmeye 

hız kazandırılması, devlet ve vakıf üniversitele-

ri yoluyla genişlemenin yanı sıra özel üniver-

sitelerin açılması, öğrenim ücretlerinin (katkı 

paylarının) makul seviyede artırılması yoluyla

öğrenciler ve ailelerinin yükseköğretim maliye-

tine katkısının sağlanması ve farklı ihtiyaçları 

karşılamaya yönelik yükseköğretim kurumları 

ve programlarının açılması olarak ifade edilen 

yükseköğretimde farklılaşma ve çeşitlilik gibi 

genişlemenin diğer araçlarından azami ölçüde 

faydalanılması ile mümkün olacaktır.

---

121

b a l k a n l a r ’ d a   s i y a s i   k r i z

SETA YORUM

Batı Balkanlar’ı Etkisi Altına 

Alan Siyasi Kriz

Siyasi  istikrarsızlık  Batı  Balkan  ülkelerinin  yakasını  bırakmıyor.  Bosna-Hersek’te  3 

Ekim’den sonra hala hükümetin kurulamamış olması, Makedonya’da ciddi bir ikti-

dar-muhalefet çekişmesi, Arnavutluk’ta Başbakan Sali Berişa’nın muhalefeti darbe 

hazırlığı yapmakla suçlaması, Sırbistan’da ise hükümeti istifaya ve erken seçime zor-

layan yoğun baskıların ortaya çıkması gibi sıkıntılar yaşanıyor.

FATMA SEL TURHAN

balkanlar’da siyasi kriz

ŞUBAT  2011  - 

Batı Balkan ülkelerinin AB ve NATO gibi avro-atlantik kurumlara entegras-

yonu hem uluslararası kurumlar hem de bölge ülkelerinin gündeminde önemli bir yer oluştu-

ruyor. Ancak siyasi ve ekonomik istikrarsızlığın bölge ülkelerinde değişik yoğunlukta sürüyor 

olması  entegrasyon  sürecini  aksatıyor.  Bu  dönemde  AB  adaylığına  en  yakın  ülke  Hırvatistan 

iken, bölgede artık Makedonya haricinde Karadağ da adaylık statüsüne sahip oldu. AB yanlısı 

bir hükümete sahip olan fakat özellikle Kosova ile olan sorunlarını çözememiş durumda olan 

Sırbistan ise adaylık statüsünü elde edemedi. Bosna Hersek işlevsellikten uzak, karmaşık ve 

etnik temeller üzerine inşa edilmiş sistemi, Arnavutluk siyasi istikrarsızlığı, Kosova ise özellikle 

statüsü nedeniyle AB üyeliğine en uzak ülkeler olarak değerlendiriliyor.

Arap ülkelerinde birbiri ardına yaşanan kitle-

sel isyanlar nedeniyle bütün dünyanın gözü 

Ortadoğu’ya çevrilmiş olsa da, siyasi istikrar-

sızlık bugünlerde çoğu Batı Balkan ülkesinin de 

yakasını bırakmıyor. Bosna-Hersek, 3 Ekim’de 

gerçekleşen genel seçimlerden beri hâlâ bir hü-

kümet kuramamış olmanın sıkıntıları içinde. 

Benzer bir süreçten geçen Kosova’da sorun-

lar  ancak  birkaç  gün  önce  aşıldı.  Makedonya

ciddi bir iktidar-muhalefet çekişmesine sahne 

olurken, Arnavutluk’ta Başbakan Sali Berişa 

muhalefeti darbe hazırlığı yapmakla suçluyor. 

Sırbistan’da ise yoğun baskılar hükümeti istifa-

ya ve erken seçime zorluyor.

Bosna-Hersek’te “herkes sokağa” hareketi

Ülkede seçimlerin gerçekleştiği 3 Ekim’den beri

devlet ve federasyon seviyesinde hükümet ku-

rulamaması kitleleri harekete geçirmeye başla-

dı. Arap ülkelerinde isyancıların internet imka-

nını kullanarak eylemlerini yaygınlaştırması, 

Bosna-Herseklilere de ilham kaynağı oldu. Ya-

şanan durumu protesto için birkaç gün önce 

Facebook’ta “Herkes Sokağa” isimli bir grup 

kuran eylemciler kısa sürede sayıları on binler-

le ifade edilen bir desteğe ulaştılar. Bosna’da son 

dönemde artan suç ve yolsuzluk haberleri ile 

ülkenin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılar, 

siyasi istikrarsızlıktan bunalan halkı ümitsizliğe 

sevk ediyor. Şahsi ve partizan çıkarların hükü-

metin kurulmasına engel olduğunu söyleyen 

yeni hareketin sözcüleri, durumdan kâr ede-

nin sadece suç örgütleri ve tefeciler olduğunu 

belirterek temel ihtiyaç maddelerinin gün geç-

tikçe artan fiyatlarına dikkat çekiyor. Bosna-

---

122

ş u b a t   1 1

Hersek’in en büyük muhalefet partisi olan SBB, 

Bosna’da 1990’dan beri iktidarda olan siyasiler 

sebebiyle ekonomik durumun gittikçe kötüleş-

tiğini iddia ediyor. Herkes Sokağa hareketi de, 

“Bosna’nın  Mübarek’leri  artık  gitmelidir”  slo-

ganıyla mevcut siyasilerden duyduğu rahatsız-

lığı dile getiriyor.

Geçtiğimiz günlerde El-Cezire’nin Balkanlar’da

Bosna-Hersek merkezli, bölgesel dilde yayın 

yapacak  bir  TV  kanalı  açacağını  duyurması

dikkatleri yeniden bu ülkeye çevirdi. Tunus ve 

Mısır  isyanlarındaki  El-Cezire  faktörü  hesa-

ba katılınca, Herkes Sokağa hareketinin sanal 

alemden çıkıp fiili bir harekete dönüşme po-

tansiyeli göz ardı edilmemelidir.

 

Kosova’da nihayet hükümet kuruldu

12 Aralık’ta gerçekleşen seçimlerden beri hü-

kümet kurulamayan Kosova’da kriz, nihayet 

22 Şubat’ta aşıldı. Yeniden göreve seçilen Ha-

şim Taçi’nin liderliğindeki Kosova Demokrat 

Partisi’nin,  görevdeki  Krasniki’nin  yeniden

devlet başkanı seçilmesi ısrarından vazgeçmesi 

üzerine bu görev Yeni Kosova İttifakı’nın lideri 

Behçet Pacolli’ye verildi. Ancak 120 sandalyeli

mecliste 53 sandalyeye sahip muhalefet, seçimi 

protesto ederek salonu terk etti. Öte yandan 

büyük bir işadamı olan Pacolli’nin hem İsviçre

merkezli inşaat firması hem de eşinin Rus kim-

liği, yeni devlet başkanının Kosova’nın bağım-

sızlığını reddeden Moskova’yla ilişkileri hesaba

katılınca, birçok Kosovalının tepkisine neden 

oluyor. Hükümet kurmayı bu kadar zorlaştıran 

durum ise Taçi’nin partide büyük desteğe sahip 

eski Ulaştırma Bakanı Fatmir Limaj’la yaşadığı

sorunlardı. Taçi ayrıca son dönemde Avrupa 

Konseyi’nin kendisine yönelttiği, savaş suçları 

da dahil birçok suçlama sebebiyle uluslararası 

kamuoyunda ciddi bir prestij kaybı yaşadı.

AB 2010 Gelişme Raporu’nda Kosovalı vekille-

rin devletin kurumsallaşması noktasında ciddi 

aşama kaydettikleri belirtiliyor; gerçekleştirilen 

yargı reformları ve etnik Sırp seçmenin son se-

çime daha yoğun ilgi göstermesi buna örnek 

veriliyordu. Ancak bununla birlikte Kosova’nın 

ismi uluslararası kamuoyunda hâlâ organ ka-

çakçılığıyla, örgütlü suçlarla ve yolsuzlukla bir-

likte anılıyor. Bağımsızlık ilanının üzerinden üç 

yıl geçmesine rağmen BM’ye üye 192 ülkeden

ancak 75’inin tanıdığı Kosova için bu rakam 

AA

---