2.8-rasin. M em branalarning buzilishi va o‘z-o‘zidan hosil
boMishi:
1 - o ‘z-o‘zidan hosil bo‘lgandan so‘ng oriyentatsiyasini
o ‘zgartirgan
oqsillar; 2 - membrananing ichki yuzasida boflgan
oqsillar; 3 (markazda) - detergentlar
va membrana komponentlari
tomonidan hosil qilingan mitsellalar.
M em branalam ing asosiy vazifasi — moddalami o ‘tkazilishini
boshqarishdir. Hujayra membranasi orqali bir va shu bilan bir
vaqtda ikki tom onlam a yo‘nalishda yuzlab
turli xildagi moddalar
o‘tadi. Plazmatik membrana hujayraga zarur boMgan moddani
o ‘tkazishi va ushlab turishi hamda
keraksiz boMgan moddalardan
diffuziya usuli bilan ozod bo‘lishi kerak. Moddalami o ‘tkazish
konsentratsiya gradiyenti (membrananing bir tomonidagi konsen-
tratsiy ab o sh q a to m o n d ag ik o n sen tra tsiy a g a n isb atan k o ‘p)m avjud
bo‘lgandagina amalga oshadi va bu
holat membrananing har ikki
tomonida moddaning bir xil konsentratsiyaga erishilg‘ncha davom
etib boraveradi. Diffuziyaning ikki xil tipi mavjud:
passiv va aktiv
(2.9-rasm).
2.2. M oddalam i membrana orqali tashilishi
Diffuziya
\
y t
Passiv
Oddiy
Ye
diffuziya
Yengillashgan
diffuziya
Aktiv
Birlamchi aktiv
Ikkilamchi aktiv
transport
transport
Aktiv
transport
\
Simport Antiport
2.9-rasm. Diffuziyaning tiplari va turlari
36
Moddalarning diffuziya tezligi molekulalarning o ‘lchami va
ularning yog‘da eruvchanligiga bog‘liq (
2.4-jadval).
2.4-jadval
Membranalar orqaii moddalarni o ‘tkazishni bioiogik
Dostları ilə paylaş: 
