Saçmalıklar Çağı
Yüklə 1,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
üstün görür ve diğerlerinden daha fazla sevilmeyi talep eder. Bu talepler de genelde karşılanır. Çağımıza, vatanımız gibi büyük değer biçeriz. Bizi ürettiğine göre, çağımız iyi olmak durumundadır. Çağımız kendisine sadakat yaratmada büyük başarı sağlamıştır ve bundaki kilit etmenlerden biri tatminin sadece mümkün değil, aynı zamanda kolay hatta kaçınılmaz olduğu yanılsamasını yayma becerisidir. Düzenli yaşanan ekonomik krizler bu yanılsamanın maskesini indirirler indirmesine ama genellikle yanılsamanın gerçek yüzü sadece belli kimselere, kısa süreliğine ve sınırlı görünür. Sistemin mekanizmaları sorgulanır ama altında yatan, sınırsız kişisel özgürlük ve sınırsız seçenek varsa herkes her şey olabilir ve her şeyi elde edebilir varsayımı sorgulanmaz. Ne düşünce ne çaba gereklidir. Sadece istemek, olmaya ve edinmeye yeter: Reklamlarla sinsice ve kişisel gelişim endüstrisi tarafından alenen pompalanan mesaj budur. Ve simgesi gülümseyen yüz, şiarı "İyi Günler" olan "Şen Şakrak Kişilik" çağın idealidir. Ama bir temel önerme söz konusu: Rol yapmayacaksınız. Öyle olunca iyi günler dileyen gülümser çağın şen şakraklarının gittikçe daha fazla anti-depresan kullanmasına şaşmamak gerekiyor. Işıltıyla gülümseyen depresifler çağın fenomenine dönüşüyor. Yakın dönem
depresyon yazarlarından Sally Brampton kendisi ve tanıdığı bir diğer mustarip için şunları söylüyor: "İkimiz de bir yandan ölümlerimizi planlarken diğer yandan gülümseyip neşeyle konuşabileceğimizin farkındaydık." [10] Bugün bu iki çağdaş da el sallıyor ve boğuluyorlar. Ve bugün herkes şen şakrak bir kişilik sergiliyorsa bu durum aslında otomatik, evrensel bir tatminin var olduğu görüntüsü veriyor. Haliyle depresif kimseler neyin ters gittiğini anlayamıyor ve belki ışıltıyla gülümsediklerini bile fark etmeden kendilerini gülümseyen yüzler arasında yalıtılmış, yapayalnız hissediyorlar. Bu bahsettiğimiz, Erich Fromm'un modern toplumda "anonim otorite" [11] adıyla tanımladığı yeni bir olguya, görünmezliği ve kaynaksızlığı yüzünden daha da etkili, haliyle tespiti ve karşı konması daha zor bir kültürel baskıya örnektir. Otorite, tıpkı Şeytan'ın yaptığı gibi, herkesi var olmadığına inandırmanın en akıllı hamle olacağını fark etmiştir. Anonim otorite gittikçe daha anonimleşmekte, haliyle daha da sinsi ve karşı konması daha da zor hale gelmektedir. Batı toplumlarında artık aleni baskı diye bir şey kalmamıştır. Eski tabuların çoğu solup gitmiştir. Televizyonun en fazla izlendiği saatlerde ekrana gayet ciddi, seçkin görünüşlü, yaşını başını aşmış bir kadın çıkıyor. Kucağında anatomik model gibi görünen bir şey var. İleri Ebelik Dersi mi verecek peki? Hayır. Hanımefendi, oral sekste ustalık dersi veriyor. Katılımcı genç hanımlardan birisi, "Ama hep çenemi ağrıtıyor" diye yakınıyor. Doktor gayet sakin, işin sırrının yükü sağ ele vermede yattığını belirtip model üstünde gösteriyor. Bu arada sol el genelde unutulan testislerle ilgilenmeliymiş. "Onlara üvey evlat adını veriyorum" diyor Doktor, "hep es geçiliyorlar çünkü."
Aleni otoritenin son kalıntıları, Devlet Başkanları ve Başbakanların ev hayvanlarını ve tuttukları futbol takımlarını sohbet programlarında konuşmalarıyla, dinsel liderlerin bağış toplantılarında bongo çalıp hayır işleri için paraşütle atlamalarıyla ("Başpiskopos üç bin beş yüz metreden inanç atlayışı yapıyor") ve yöneticilerin şirket bültenlerinde pantolonları yerde, kıçları krem peynirle dolu Noel partisi fotoğraflarını yayınlamalarıyla ortadan kalktı. Ee, sorun ne peki? Baskı nerede? Herkes "cool" artık. Tanrı bile gazap konusunda öfke terapisine katılmaya boyun eğiyor. Her şey, tabii kadınlar veya farklı ırk mensupları, dinsel veya cinsel tercihler karalanmadığı ve çevreye zarar vermediği ya da hayvanlara acı çektirilmediği sürece, "mübah" artık. Anonim otoritenin en etkin numarası tavsiyelerini aksiyom (doğruluğu genel kabul gören önerme) kılmasıdır. Genel
kabul görmüş fikirlere ve anlayışlara karşı çıkmak mümkün değildir; ancak çatlaklar böyle bir şeye kalkışabilir. Bu da bir başka aksiyomdur. Şimdiki yaşantımız doğa yasası gereğidir. Kısacası direniş, çatlaklık kıvılcımlarıyla gelecektir. Daha da kötüsü, direnen kişinin sadece çatlak görünmesi değil, sahiden çatlak olması da gerekebilir. Bu tedirgin edici fikir aklıma yıllar önce, mesai arkadaşlarının hepsinin yoldan çıkıp yozlaştığını ortaya çıkarması için dedektifliğe terfi ettirilen hırslı genç New York polisi Frank Serpico'nun otobiyografisinden uyarlanan filmi izlerken düşmüştü. Söz konusu polisler kooperatif işletirmişçesine rahatlıkla rüşvetleri bir havuzda toplayıp paylaşıyordu. Üstelik iğrenç tipler değil, Frank'i aralarına almaya ve ondan hoşlanmaya hazır, sıradan, dostane adamlardı bu polisler. Yani gruba katılmayı reddettiğinde Frank'in çatlaklığı aşikârdı. Ama filmi büyüleyici kılan başka bir numara vardı: Özel hayatını anlatan sahneler Frank'in sahiden çatlak olduğunu gösteriyordu. Çekici ve sempatik kız arkadaşları tek ediyordu Frank'i; arkadaşları, onunla arkadaşlık etmeyi imkânsız görüyordu. Bu durum ilkeli hareket etmek için çatlaklığın şart olduğu önermesini taşıyor. Aklınıza gelen herhangi bir ilkeli muhalifi düşünün... Hz. İsa bile çatlaktı. Yüklə 1,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|