Şahdəniz 2 infrastruktur Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi
Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Əlavə 9E
Sentyabr 2011
9E/3
İlkin layihə variant
vəziyyəti dəyişəcək Terminal ətrafındakı suyığıcı ərazi 137km
2
təşkil edir və buraya
üçüncü tərəfə məxsus boru kəməri dəhlizi boyunca cənub şərqə doğru uzanan
ovalıqlar daxildir. Suyığıcı ərazi dəmir yolunun torpaq tökümünün və sahilyanı
şosenin daxilindən kəsib keçən iki çıxışa malikdir:
Səngəçal qəsəbəsinə yaxın cənub istiqamətində Şosenin altında “B6”
suötürücü borusu və dəmir yolunun altında “B4” körpüsü; və
Dəmir yolunun altında “B3” körpüsü və Səngəçal qəsəbəsi ilə terminalın cari
giriş yolu arasındakı şosenin orta hissəsinin altında “B9” suötürücü boru (Şəkil
1.2-yə bax)
Üçüncü tərəfə məxsus boru kəməri dəhlizi və dəmir yolunun torpaq tökümü Şahqaya
Vadisindən və digər səth suyu drenaj kanallarından gələn axının qarşısını kəsən
maneə təmin edir.
© Water Resource Associates Ltd. Sovet dövründə hazırlanmış 1:50000 miqyaslı xəritəyə və peyk təsvirinə əsasən (WRA
şirkətinin məlumatları əlavə edilməklə).
Şəkil 1.1 Terminal Ətrafında Drenaj Suları üçün Əsas Suyığıcı Ərazilər
M. Шахгая
Şahqaya
təpələri
Cümətaz
Şahqaya
vadisi
Qaraquş
təpəsi
Ümid vadisi
Sahil
qəsəbəsini
n drenajı
metr
Səngəçal
Ceyrankeçməz çayı
Xəzər dənizi
Şahqaya vadisi
Terminalın mərkəzi drenaj çıxışı
Əsas su yolları
Maksimum hündürlüklər
Hidroloji modelləşdirmə
üçün suyığıcı çıxışlar
Köhnə neft quyuları
Əsas yarğanlar
Palçıq axınları/vulkanik
çıxışlar
Şahqaya suyığıcı sahəsi
Perimetr boru suyığıcı sahələr
Qaraquş dağı suyığıcı sahələri
Daşqın sularını saxlama
sahəsi
Mövcud karxanalar
Nəzərdə tutulan Qızıldaş
karxanaları
Sement zavodu və giriş
Qızıldaş sahəsinin hüdudları
Yeni giriş yolu
Daşqından
mühafizə bəndi
M. Шахгая
Şahqaya
təpələri
Cümətaz
Şahqaya
vadisi
Qaraquş
təpəsi
Ümid vadisi
Sahil
qəsəbəsini
n drenajı
metr
Səngəçal
Ceyrankeçməz çayı
Xəzər dənizi
Şahqaya vadisi
Terminalın mərkəzi drenaj çıxışı
Əsas su yolları
Maksimum hündürlüklər
Hidroloji modelləşdirmə
üçün suyığıcı çıxışlar
Köhnə neft quyuları
Əsas yarğanlar
Palçıq axınları/vulkanik
çıxışlar
Şahqaya suyığıcı sahəsi
Perimetr boru suyığıcı sahələr
Qaraquş dağı suyığıcı sahələri
Daşqın sularını saxlama
sahəsi
Mövcud karxanalar
Nəzərdə tutulan Qızıldaş
karxanaları
Sement zavodu və giriş
Qızıldaş sahəsinin hüdudları
Yeni giriş yolu
Daşqından
mühafizə bəndi
M. Шахгая
Şahqaya
təpələri
Cümətaz
Şahqaya
vadisi
Qaraquş
təpəsi
Ümid vadisi
Sahil
qəsəbəsini
n drenajı
metr
Səngəçal
Ceyrankeçməz çayı
Xəzər dənizi
Şahqaya vadisi
Terminalın mərkəzi drenaj çıxışı
Əsas su yolları
Maksimum hündürlüklər
Hidroloji modelləşdirmə
üçün suyığıcı çıxışlar
Köhnə neft quyuları
Əsas yarğanlar
Palçıq axınları/vulkanik
çıxışlar
Şahqaya suyığıcı sahəsi
Perimetr boru suyığıcı sahələr
Qaraquş dağı suyığıcı sahələri
Daşqın sularını saxlama
sahəsi
Mövcud karxanalar
Nəzərdə tutulan Qızıldaş
karxanaları
Sement zavodu və giriş
Qızıldaş sahəsinin hüdudları
Yeni giriş yolu
Daşqından
mühafizə bəndi
Şahdəniz 2 infrastruktur Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Əlavə 9E
Sentyabr 2011
9E/4
İlkin layihə variant
1.2 Nəzərdə Tutulan Qızıldaş Sement Zavodu
Nəzərdə tutulan Qızıldaş Sement Zavodu Şahqaya Vadisinin yuxarı suyığıcı
ərazisində yerləşir. Belə başa düşülür ki, onun fəaliyyətlərinə sement istehsalı
prosesində istifadə edilmək üçün suyığıcı ərazi daxilində əhəngdaşının çıxarılması ilə
bağlı karxana işləri daxil olacaq. Axın üzrə yuxarıda yerləşən bu tikili və mümkün
digər sənaye fəaliyyətləri axın üzrə aşağı istiqamətdə yerləşən əsas reseptorlarda
daşqın riskinin səviyyəsini artırmaq potensialına malikdir. Bu sənəd hazırlanarkən, bu
nəzərdə tutulan tikintilərin dəqiq təfərrüatları və əhatə zonası məlum deyildi və
nəzərdə tutulan Qızıldaş Sement Zavodunun təxmini hüdudları Şəkil 1.1-də
göstərilib.
1.3 Hidroloji
Modelləşdirmə Tədqiqatlarının Əhatə Dairəsi
Terminal ətrafında həyata keçirilmiş hidroloji modelləşdirmə tədqiqatlarının əhatə
dairəsi aşağıda xülasə şəklində sadalanır:
1. Səngəçal terminalı, Səth və Qrunt Sularının və Landşaftın İdarə Olunması,
Əhatə Dairəsinin Müəyyənləşdirilməsi üzrə Tədqiqat (WRA, 2008a). Bu
tədqiqat Terminalın perimetr boyunca yerləşən drenaj kanallarının tutumunun
əsas daşqın hadisəsinin öhdəsindən gəlməsi üçün kifayət həcmdə olmasını
təmin etmək və üçüncü tərəfə məxsus boru kəməri dəhlizinin Terminal
qurğuları üçün təşkil etdiyi daşqın riskini araşdırmaq məqsədilə həyata
keçirilmişdir. Bu Əhatə Dairəsinin Müəyyənləşdirilməsi Tədqiqatı mövcud
məlumatlardan istifadə etməklə masa arxasında aparılan tədqiqatdan ibarət
olub və buraya yeni (yaxud mövcud) hidroloji modelin işlənib hazırlanması
daxil olmayıb.
2. Səngəçal Terminalının Faza 2 üzrə Genişləndirilməsi, Səth Suları ilə bağlı
Tədqiqat, Mərhələ 2 (WRA, 2008b). Üçüncü tərəfə məxsus boru kəməri
dəhlizi daxilində təsirə məruz qalan drenaj sahəsinin hidroloji modelləşdirmə
tədqiqatı həyata keçirilmişdir. Bu Səth Suları ilə bağlı Tədqiqat həmçinin ŞD2
İnfrastruktur Layihəsinin (Şəkil 1.2-yə baxın) tikintisi üçün giriş yolu
variantlarının seçilməsinə də köməklik etmişdir. Bu tədqiqatın nəticələri giriş
yolunun torpaq tökümlərinin hündürlüklərinə dair məlumatlar və ŞD2
İnfrastruktur sahəsinə müxtəlif tikinti və giriş yolu marşrutlarının altındakı
suötürücü boruların ölçüləri barədə məlumatlar təmin etmək üçün istifadə
edilib. ‘HEC-RAS’ proqram təminatından istifadə etməklə hidroloji
modelləşdirmə həyata keçirilib və bu modelləşdirmədə 1992-ci ildən 2006-cı
ilə qədər regiondakı üç meteoroloji stansiyaların qeydə aldığı yağıntı
miqdarına dair göstəricilərdən istifadə edilmişdir
3. Səngəçal Terminalının Faza 2 üzrə Genişləndirilməsi, Səth Suları üzrə Əlavə
Tədqiqatlar (WRA, 2010). 2010-cu ildə giriş yolunun potensial variantlarının
əlavə modelləşdirilməsi aparılmışdır. Hesabatın məqsədi drenajla bağlı
məsləhət vermək və ŞD2 İnfrastrukturunun layihələndirməsi üzrə
məsləhətçiyə yardım etməkdir. Tədqiqatın əlavə məqsədlərinə regiondakı üç
çaydan gələn maksimum illik daşqınlar üzrə çay axınına dair məlumatların
müəyyənləşdirilməsi daxil idi. Bu məlumatlara əsasən, ŞD2 İnfrastrukturun
layihələndirilməsi üzrə podratçı bir marşrut seçmişdir (Şəkil 1.3-ə baxın).
4. Səngəçal Terminalının Faza 2 üzrə Genişləndirilməsi, daşqından mühafizə və
drenaj işləri üçün müfəssəl layihələndirməyə yardım məqsədilə hidroloji