Samarqand davlat universiteti a. Babayarov, F. Meliyev, I. Ximmatov, M. Subharwall

Mandriva (eski nomi Mandrake); 
Mandriva Linux (mandriva Linux deb talaffuz 
qilinadi) (sobiq Mandrakelinux yoki Mandrake 
Linux) frantsuz Mandriva (sobiq Mandrakesoft) 
kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan Linux 
operatsion tizimi distributividir. Dastlab Red Hat 
Linux distributiviga asoslangan. Distributivi juda 
foydalanuvchilar uchun qulay deb hisoblanadi. 
Xususan, u noyob drakxtools-yordamchi dasturni o‗z ichiga oladi , u 
tizimni to‗liq moslashtirishga imkon beradi, shuningdek, o‗zining 
paketlar menejeriga ega bo‗lib, uning yaratilishidan asosiy maqsad qilib 
rpm 
paketlariga 
qo‗shimchalarni 
avtomatik 
yuklab 
olish 
va 
bog‗liqliklarni o‗rnatish imkoniyatini yaratish edi.KDE va GNOME 
grafik ish muhiti sifatida ishlatiladi.LiveUSB-da distributiv to‗plamining 

---

23 
versiyasi mavjud. Mandriva bosh direktori Arnaud Laprevotening 
so‗zlariga ko‗ra, 2010 yil iyul oyi holatiga ko‗ra kompaniya 30 million 
yevroga yaqin zarar ko‗rgan.2012-yil 16-yanvarda kompaniyaning 
bankrotlik jarayoni boshlanishi ehtimoli yuqori edi. Biroq, Mandriva 
2012 yil yanvar oyida bankrot bo‗lmagan.2015 yil 27 mayda Mandriva 
rasman tugatildi.Bozorni tark etishning sababi moliyaviy etishmasligi 
edi. 
Nisbatan yosh va aktiv rivojlanuvchi Gentoo; 
Gentoo GNU / Linux (talaffuzi jentu [ˈdʒɛntuː], 
jargon - gentu, genta; tez suzuvchi gentoo 
pingvinining 
nomi) 
- 
bu 
kuchli 
va 
moslashuvchan konfiguratsiya va sozlamalar, 
shuningdek, 
paketlarni 
boshqarishning 
avtomatlashtirilgan 
tizimiga 
ega 
Portage 
texnologiyasiga 
asoslangan 
GNU/Linux 
distributividir. 
Gentooning 
o‗ziga 
xos 
xususiyati - bu muayyan apparat uchun 
optimallashtirish qobiliyatining mavjudligidir. 
Distributivning yaratilishi 1999 yilda Daniel Robbins tomonidan Enoch 
Linux distributivini ishlab chiqish davriga borib taqaladi. Gentoodan 
deyarli hamma narsani (serverdan ish stantsiyasiga) qilish imkonini 
beruvchi Portage tizimi tufayli bu distributiv meta-distributiv deb ham 
ataladi.Gentooni turli usullar bilan o‗rnatish mumkin. Eng keng 
tarqalgani - arxividan minimal diskdan o‗rnatish. Ko‗pgina distributivlar 
singari, Gentoo ham Live CDdan o‗rnatilishi mumkin. 2008 yil 22 
sentyabrda Gentoo Linux distributiv ishlab chiquvchilari relizlar 
tizimidan butunlay voz kechdilar va haftada bir marta avtomatik 
ravishda kompilyatsiya qilinadigan "bosqichlarga" o‗tdilar.2009 yil 
yanvar oyidan boshlab grafik o‗rnatuvchini qo‗llab-quvvatlash 
to‗xtatildi.
2004.0 versiyasidan boshlab, Catalyst dasturi Gentooga 
kiritildi,va u Gentooning barcha relizlarini yaratish uchun ishlatiladigan 
bo‗ldi.
Gentooning Live USB versiyasini qo‗lda yoki UNetbootin dasturi 
yordamida yaratishning hujjatlashtirilgan usullari mavjud. 

---

24 
Internetda turli nashrlardan Linux distributivlarining ko‗plab 
reytinglarini topishingiz mumkin. 
Umuman olganda, ma'lum bir distributivni tanlash bizga kerak 
bo‗lgan narsaga bog‗liq: Windows yoki macOSga o‗xshash grafik 
interfeysi? Xavfsizlik yaxshiroqmi? Yadro va tizimning barcha 
jihatlarini nozik sozlash qobiliyati? 
Turli xil Linux distributivlari ma'lum turdagi foydalanuvchilar uchun 
mo‗ljallangan. Masalan, Ubuntudan foydalanish oson, chunki u yangi 
boshlovchilar uchun mo‗ljallangan. Boshqa tomondan, Arch Linux 
konsolga buyruq yozishni yaxshi ko‗radigan foydalanuvchilar uchun 
mo‗ljallangan.
Yangi boshlovchilar uchun eng yaxshi distributivlar: 

Ubuntu 

Linux Mint 

Boshlang‗ich OS 

Manjaro 

Zorin OS 
Tajribali mutaxassislar uchun eng yaxshi distributivlar: 

Gentoo Linux 

Linux Linux 

Debian 

Fedora 

Slackware 
Ba'zi tajribali foydalanuvchilar yangi interfeysdan g‗azablanishadi - 
ular o‗z mashinalarini yaxshiroq boshqarishni xohlashadi. Bu faqat 
operatsion tizim ustidan maksimal nazorat mavjud bo‗lgandagina 
mumkin. 
Tajribali foydalanuvchilar uchun ideal distributiv - bu operatsion 
tizimning barcha jihatlari bilan intensiv o‗zaro aloqani rag‗batlantiradi 
va ideal tizimni yaratishning asosiy maqsadiga erishishga yordam 
beradi. Foydalanuvchi tizimga qaysi paketlarni o‗rnatishni to‗liq nazorat 
qiladi. 

---

25 
O‗rnatish paytida Arch va Gentoo standart variantlarni ham taklif 
qilmaydi, shuning uchun siz matn muharriri, veb -brauzer, PDF o‗quvchi 
va boshqalarni qo‗lda tanlashingiz kerak. Boshqa tarqatmalarda standart 
sozlamalar mavjud, lekin ular sizga media fayllar uchun kodek va 
plaginlarni o‗z ichiga olmaydi. uni o‗zingiz qo‗shing. 
Ushbu distributivlarning asosiy afzalliklaridan biri shundaki, ular juda 
moslashtirilgan. Albatta, barcha distributivlarda siz ish stoli fonini, 
ikonka 
mavzusini 
o‗zgartirishingiz, 
klaviatura 
yorliqlarini 
belgilashingiz, quvvatni boshqarishni sozlashingiz va har kimning tashqi 
ko‗rinishi va hissiyotiga boshqa ko‗plab o‗zgartirishlar kiritishingiz 
mumkin. Ammo estetik konfiguratsiya katta rasmning faqat kichik bir 
qismidir. Bu erda taqdim etilgan tarqatishlar foydalanuvchilarga nafaqat 
kosmetik o‗zgarishlarni, balki sizning ehtiyojlaringizga, xususan, 
yadroga mos ravishda sozlanishi mumkin bo‗lgan deyarli hamma 
narsani sozlash imkoniyatini beradi. Bu oddiy tarqatishdan keskin farq 
qiladi, bu yerda siz o‗rnatish jarayonidan o‗tasiz va keraksiz paketlar va 
sozlamalarni olib tashlaysiz. Siz hech qachon o‗z xususiyatlaringizga 
ko‗ra noldan qurilgan kabi yaxshi (optimallashtirilgan) tizim qura 
olmaysiz.