Samarqand oavlat universiteti sud psixiatriyasi

Kandinskiy-Klerambo sindromi.
Bu sindrom shizofreniyada, aikogoili psixoziarda, bosh miya organik kasalliklarda uchraydi. Ruhiy avtomatizm yoki Kandinskiy- Klerambo sindromining 3 turi mavjud:

1. 
   Assotsiativ avtomatizm - fikrlaming nasliy teziashuvi yoki sekinlashuvi, ya’ni xayoliy, tovushsiz gaplashishlar, telepatik fikran aioqalar, fikrlarni uzatish, eshitish va ko'rish gallutsinatsiyalari kuza­tiladi.
   
2. 
   Sensor avtomatizm - bemorning ichki a’zolarida og'riqlar, og’irlik, yoqimsiz his-tuyg‘ular paydo bo‘ladi.
   
3. 
   Motor kinetik avtomatizm - bemorda shunday ishonch hosi! boiadiki, u tashqi kuch ta’sirida harakati va faoiiyatining boshqa- rishini yo‘qotib qo'yayotgandek tuyuladi. Uiar tashqi ta’sir ostida boshqaning xohishga ko‘ra qo'llari ko'tariladi, kallalari buriladi, chopishga majbur bo'ladi. Bemorlarda nutq harakati, ya’ni lab va tillarning buyurilgan, majburlab, zo'rlab, eshitarii qilib so‘z va gapni gapirishi kuzatiladi.
   

Obsessiv (yopishqoq holatlar) sindromi. Bemor ixtiyorsiz, uning xohishiga qarshi paydo bo'iadigan shiiqim yopishqoq fikrlar, tasavvurlar, xotiralar, qo'rquvlar, intilishlar va harakatlar qiladi. Bemor o'zining ahvolini, noo'rin gaplarini tushunadi, ammo o'zini yenga olmaydi va shifokor yordamiga muhtoj. U irim-sirimlarga beriluvchan bo'lib qoladi. «Shunday qilib», «demak», «keyin» kabi

30


so'zlarni ko‘p ishlatadi. Bu sindrom nevrozlarda, psixopatiyada, shizofreniyada kuzatiladi.
Katatonik sindrom.
Bu sindrom ikki qarama-qarshi buzilishlardan: katatonik stupor va katatonik qo'zg'aiishdan iborat:
Katatonik stupor - harakatsizlik va mutizm (jimlik) bilan namoyon bo'ladi. Ular uzoq vaqt (soatlab, kuniab) oliradilar, yotadiiar yoki holatini o'zgartirmasdan luradilar: Mustaqil
ovqatlanmaydilar, kiyintirganda qarishlik qiladilar. Shifokor qilgin degan takiiflarni bajarmaydilar.
Masaian: ko‘zni ko‘ray desa, qovog‘ini yumib oladi, savollarga javob bermaydi.
Stuporning katalepsiya turi bo'lib, lining quyidagi belgilari mavjud:

1. 
   dyure simptomi - havo yostiqchasi bunda bemor boshi go ‘yo yostiqda yotganday ko ‘tariladi.
   
2. 
   yoping'ich simptomi - bemor boshiga ko'rpa tortadi, lekin yuzini ochiq goldiradi.
   

v) embrionai hoi at simptomi - bemor yotganda ona qornidagi «homila» holatini eslatadi.
g) «Xartum» simptomi - bemorning lablari oldinga cho'zilib chiqqan bo'ladi.
Katatonik sindrom shizofreniyada organik psixozlarda, miyaning shikastianishida uchraydi.
Amnestik (Karsakov) sindromi.
Asosiy belgilari:

1. 
   kundalik voqealarni esdan chiqarish (fiksatsion amneziya);
   
2. 
   kasallikkacha bo'lgan voqealarni esdan chiqarish (retrograd amneziya);
   
3. 
   uydirma xotiralar (konfabulyatsiyalar).
   

Bemor turgan joyini, vaqtni, atrofdagi odamlarni esiab qoloimaydi, o‘z xonasini topa olmaydi, hozir eshitgan va ko'rganini unutib qo'yadi. Yoshligidagi bo'lib o'tgan voqealar saqlanadi. Hozir esdan chiqargan voqealar o'miga bemor turli bo'lar bo'lmas voqealarni o'ylab chiqaradi. Bemor hozir qaysi yil, oy, hafta, kun ekanligini ayta olmaydi. Bemor harakatlari susaygan, kayfiyati o'zgaruvchan bo'lib qoladi. Bu sindrom zaharlanishlarda

31



(alkogolizm, is gazi) bosh miya tomir va organik kasaiiiklarda uchraydi.