Samarqand oavlat universiteti sud psixiatriyasi

Munosabat; .

Ta’qib qilish;

Ta’sir qilish (ruhiy, jismoniy);

20

4. 
   Ipoxondrik;
   
5. 
   O‘z-o‘zini ayblash;
   
6. 
   Rashk qilish;
   
7. 
   Yuksalish;
   
8. 
   0‘g‘irlik qilish;
   
9. 
   Nigilistik.
   

Ikkalamc'hi vasvasa sezgi buzilishlari bilan kechadi, boshla- nishidan murakkab sindromlartarkibida uchraydi.

1. 
   Munosabat vasvasasi - bemdr c‘z yaqinlariga shubha va ishonchsizlik bilan qaray boshlaydi, ya’ni unga nisbatan munosaba- tini 0‘zgartirgandek tuyuladi. Lining ustidan kulib, yomon niyatli, g'azabli ko'zlar bilan qarashayotgandek boladi.
   
2. 
   Ta’qib qilish vasvasasi. Bemorni bir guruh odamlar (qo'shnilar, og‘a-ini!ar, begonalar) ta’qib;; qiiayptgandek bo'ladi, maqsad uning yaqiniarini oidirish, is he! an bo'shatish, oliygohdan haydash deb biladi.
   
3. 
   Ta¹ sir qilish vasvasasi. Bern or unga ta’qib qiluvchilar ruhan va jisrnonan gipnoz, ekstrasens, ^rentgen, lazer nurlari, elektr toki bilan ta’sir qitayotganini aytadi. Maqsad asosan bosh miya va siydik tanosil a’zolari faoliyatining buzilishga yd’naltirilgan, deb tushuni-
   

shadi.

4. 
   ipoxondrik vasvasa - Bemorlar o'zlarini og’ir kasalga
   

chaiingan, deb biladilar.
Masalan: rak, OiTS, zaxm. Ketma- ket tekshiruvdan otishadi, javoblarning saibiy chiqishi uiarni qoniqtii rnaydi.

5. 
   Nigilistik vasvasa - bernor o’zining ichki a’zolarini sezib turganligini, yurak urmayotgariligi, o‘pka nafas oimayotganligini, o‘zi olganligini, tirik murda ekaniigini boshqafarga tushuntirnnoqchi bo'ladi.
   
6. 
   0‘z-o‘:zini ayblash vasvasasida - bemor o'zini gunohkor, jinoyatchi, deb biladi, shuning uchun o'zini jazolanishga, qiynoqiarga, o'limga loyiq, deb tan oladi. Suitsidai urinishlarga may!
   

(o'zini o'ldirish) kuzatiiadi.

7. 
   Ulug'lik vasvasasi tarkibiga boylik, ixtirochiiik, erotik yoki majnunlik vasvasasi kiradi. Bernor o'zini dunyo ustidan hdkrnron deb biladi. Bemor o'zini buyuk kashfiyotchi, yangiliktar rnuallifi
   

hisoblaydi.

8. 
   Rashk vasvasasi - hech qanday sababsiz harnma narsadah urnr yo'lcloshini bevafolilk isbotini topishga harakat qilishadi.
   

21

9. 0‘g‘irlanish vasvasasi - bemor unga o'g'rilar katta zarar etkazishganini aytadi. Bu vasvasa qarilik, aqlipastligi va serebral aterosklerozda uchraydi.
B. O'ta qimmatli g'oyaiar. Bu - ahamiyati katta bo'lrnagan xulosa, fikr, g'oya va tasavvurlarni bemor o‘zi uchun juda katta ahamiyatli, deb biladi. Atrofdagilar uni tan olmasiiklarini yomon niyatlilar, ko'raolmaslik, deb tusbunadi. Ma’lum vaqtdan keyin o‘ta qimmatli g‘oyalar jadalligini yo'qota boshlaydi va butunlay yo'qoladi. O'ta qimmatli g'oyalar depressiya sindromida, psixopatiyada uch­raydi.

5. 
   Shilqim fikrlar - bemor xohishiga bog'liq bo'lrnagan holda vujudga keluvchi fikrlardir.
   

Masalan: to'satdan birorshe'r, kuy, maqol, raqam, so‘z rniyada o'tirib qoladi. Shilqim fikrlar, shilqim qo'rquvlar - fobiyalar bilan birga kelishi mumkin. Bu kechinmalardan bemor qutiia olmaydi: agorafobiya - ko'chadan o'tishdan qo'rqish, OITS fobiya - OITS kasalligidan qo'rqish, tanafobiya - o'limdan qo'rqish.
Shilqim harakatlar - ma’ium bir harakatni bajarishga harakat qilish shilqimligi. Bemorlar har xil shilqimliklardan qutilish uchun har xil urf-odatlar, irimlar qiladilar. Masalan: paitoni kiyishdan oldin bir necha bor silkitishadi.