Sevda ağAMİRZƏ qizi əHƏdova müASİr dünyada
Yüklə 259,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
Mədəniyyətin etnik mədəniyyətlərin məcmusu olması fikrini qəbul etməklə biz əslində təmiz, ənənəvi milli mədəniyyətin fiksiya olması haqda bəzi müəlliflərin iddialanru qəbul etmiş oluruq [16, 399]. Müasir Azərbaycan mədəniyyəti bəzilərinin təsəvvür etdikləri kimi ekletik mədəniyyət de yil. Onun kifayət qədər mükəmməl genetipi var dır. Azərbaycan mədəniyyətinin yalnız məişət etibarilə deyil, eyni zamanda tipologiyası etibarilə ümumtürk mədəniyyətidir. Məzmunu etiba rilə bu mədəniyyət Azərbaycan, türk-müsəlman mədəniyyəti olsa da, müxtəlif dövrlərdə dün ya mədəniyyətinin təsirinə məruz qalmış, hə min təsirin nəticəsində cilalanmış və dünya mədəniyyətinin tərkib hissəsinə çevrilmiş dir. Azərbaycan xalqının mütləq əksəriyyətini Azərbaycan türkləri təşkil edir, ona görə də Azər baycan mədəniyyətinin əsasında da türk mə dəniyyətinin durması fikri təbiidir. Ölkəmizdə yaşayan qeyri-türk mənşəli xalqlar, etnoslar yalruz Azərbaycan türkcəsi əsasmda deyil, eyni zamanda Azərbaycan türklərinin tarixi birləşdirici missiyası əsasmda ünsiyyətə girib Azərbaycan xalqını, Azər baycan cəmiyyətin təşkil edirlər [33, 7]. R.Aslanovanm bu fikri ilə razılaşmamaq mümkün deyildir ki, Azərbaycanda multikul- turalizmi beynəlxalq mədəni inteqrasiyanın milli modeli və Avropa təcrübəsi kimi təhlilinə hələlik rast gəlinmir, yaxud yox dərəcəsindədir. > Sevda Ağamirzə qızı Əhədova m Bu baxımdan 2011-ci il oktyabrın 10-11-də Azər baycan Respublikasının paytaxtı Bakı şəhərində "XXI əsr: ümidlər və çağırışlar" devizi altın da Beynəlxalq Humanitar Forumun keçirilməsi mühüm hadisə sayılmalıdır. Forumda dünyanı narahat edən digər məsələlərlə yanaşı multikul- turalizm məsələsi də geniş müzakirə edilmişdir. "Multikulturalizm: nailiyyətlər və problemlər" bölməsində üç iclas ("Multikulturalizm dövlət siyasətində", "Multikulturalizm şüurda" və "Multikulturalizm elmdə və fəlsəfədə") keçi rilmiş, müzakirə və diskussiyalarda dünyanın bir çox tanınmış alim və siyasi xadimləri iştirak etmişlər. Forumun qəbul etdiyi Bəyannamədə müxtəlif ölkələrin dövlət siyasətində multikul turalizm mövqe və imkanlarının bir daha təhlil etməyə, etnik və mədəni özünüdərk arasında azad seçim etməyə, insanların əsas hüquq və azadlıqlarının bərqərar edilməsinə nail olma ğa, ksenofobiya, irqçilik və dözümsüzlüyün bü tün təzahürlərini qətiyyətlə pisləməyə çağırış öz əksini tapmışdır [30]. Bir ildən sonra 2012-ci ilin oktyabrında keçi rilmiş İkinci Forumda da multikulturalizm prob lemləri iki dəyirmi masada ("multikulturalizm və mədəni özünüdərk" və "cəmiyyətin həyatında multikulturalizm" mövzularında) müzakirə edil mişdir. Forumun qəbul etdiyi Bəyannamədə mul tikulturalizm və mədəni özünüdərk, cəmiyyətin həyatında multikulturalizm kimi problemlərin Müasir dünyada mədəniyyətlərarası münasibətlar П5 nəzərdən keçirilməsinin vacibliyi vurğulan mış, qloballaşma şəraitində multikulturaliizm konsepsiyasına yeni həyat verilməsinin zəruriliyi qeyd edilmiş, onun mədəni müxtəlifliyin, mədə- niyyətlərarası dialoqun formalaşması üçün ən sanballı vasitə olduğu qəbul edilmişdi. Forum multikulturalizm konsepsiyasına yeni yanaşma nın və onun müasir cəmiyyətdə getdikcə daha bö yük əhəmiyyət kəsb etdiyini təsdiqləyərək, dövlət siyasətinin tərkib hissəsi kimi multikulturalizmin imkanlarından istifadənin vacibliyini, onun həm müxtəlif mədəniyyətlərin inkişafı, həm də bütün bəşəriyyətin əldə etdiyi nailiyyətlərin qorunması və zənginləşməsində əhəmiyyətini qeyd etmişdi. Forum, eyni zamanda multikulturalizm prob lemlərinin fəlsəfi və elmi aspektlərinin bundan sonra tədqiqinin ksenofobiya, irqçilik və dözüm süzlüyün qarşısını almaq üçün kütləvi informa siya vasitələrində lazımınca işıqlandırılmasının vacibliyinə xüsusi diqqət yetirərək, dünya ictimaiyyətini, siyasətçiləri və alimləri Azərbaycanın dünyada multikulturalizmin problemlərinin tədqiqi üzrə xüsusi mərkəzin yaradılması ilə bağlı təşəbbüsünü müdafiə etməyə çağırmışdır [29]. 2013-cü ildə keçirilmiş III Humanitar Forumun bir "dəyirmi mäsa"sı (Multi-kulturalizm və öz- günlük) da multikulturalizm problemlərinin müzakirəsinə həsr edilmişdir. "Dəyirmi masa"da belə bir fikir vurğulanmışdır ki, bəzi hallarda mul tikulturalizm modelinin fəaliyyətini şübhə altına Sevda Ağamirzə qızı Əhədova qoymaq cəhdləri olsa da, müasir dünyada onun alternativi yoxdur. Zorakılığın, sabitsizliyin və müharibələrin qarşısını almaq üçün multikultura lizm bütün dünyada təşviq edilməlidir [20, 2013- cü il, 2 noyabr]. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev də forumdakı nitqində multikulturalizmlə bağlı dünyada müxtəlif fikirlərin mövcudluğuna diqqəti cəlb edərək göstərmişdir ki, bizim hamı mızın işi ondan ibarət olmalıdır ki, multikultura lizmin müsbət tərəflərini qeyd edək, onları təbliğ edək və dünyada bu mövzu ilə bağlı mövcud olan ayrı-seçkiliyi aradan götürək. Dövlət başçısı XXI əsrdə multikulturalizmin alternativi olma dığını, eyni zamanda multikulturalizmlə bağ lı problemləri açıq şəkildə müzakirə etməyi, bu problemləri gizlətməməyi, ört-basdır etməməyi, onun müsbət və mənfi tərəflərinin təcrübələrini təhlil etməyi təklif etmişdi [20, 2013,1 noyabr]. Forumun qəbul etdiyi bəyannamədə multikul turalizm sahəsində bir çox ölkələrin, o cümlədən, Azərbaycanın uğurları etiraf edilmiş, müxtəlif ölkələrin cəmiyyətdə konsensus əldə olunmasına yönəldilən dövlət siyasətinin əsas tərkib hissəsi kimi qazanılmış təcrübənin öyrənilməsi zəruri sayılmışdı [20, 2013, 2 noyabr]. Müasir insanın özünü dərk etməsi, sosial- laşması getdikcə daha da çoxsəviyyəli səciyyə daşımağa başlayır.' Bu isə öz növbəsində onun identikliyinin müəyyənləşməsinə öz təsirini göstərir, identiklik çoxçalarlı və çoxcəhətli olur. Müasir dünyada mədəniyyətlərarası münasibətlər Yüklə 259,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|