İn stitutunu bitirib (1997). «Addım» qəzetindo işləyib. K om pyuter-
çi-dizaynerdir .
Bu qeyd etdiyimiz insanlar toplunun tərtibçiləri, nəşrə hazır-
layanlar və nəşr etdirənlərdir. Bu cür qanunsuz yolla ensiklopedik
nəşrlər çap edən işbazlar A zərbaycan kitab m ədəniyyətinə ciddi
zərbələr vururlar.
Ticarət şəbəkələrində qeyri-qanuni yolla nəşr edilən ensiklope-
dik nəşrlərə tez-tez rast gəlirik. Bunun qarşısı alm m alıdır.
B axm ayaraq ki, «Nəşriyyat işi haqqm da» q a n u n u n 26-cı mad-
dəsində yazılır ki, ensiklopedik nəşrlər bir m ərkəzdən - A M E-dən
koordinasiya edilməlidir. Bu o dem əkdir ki, q a n u n digər yaradıcı
qurum ların ensiklopediya nəşr etməsini qadağan etm ir, sadəcə, en-
siklopediya nəşr etmək istəyən qurum ensiklopedik prinsipləri qo-
rum alı və nəşr edəcəyi yeni nəşrini A M E ilə razılaşdırm alıdır.
Ensiklopediyanın dünyəvi xarakteri o n d adır ki, nəşr olması
dünyada qəbul edilmiş m ühüm prinsipləri qətiyyən pozm aq olmaz.
L akin m üasir dövrdə çap edilən bir çox ensiklopedik nəşrlərdə
A zərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri haqqm da yalnız m əlum atlar,
sıravi şəxslər barədə şişirdilmiş tərcümeyi-hal, h ə tta orden və me-
d a lla n n adının düzgün yazılm am ası halları m üşahidə edilir. Layiq-
li, xüsusi xidm əti olan vətəndaş haqqında m əqalə, oçerk yazm aq
m üm kündür. Bütün dünyada qəbul edilmiş belə bir prinsip var ki,
ensiklopediyaya seçilmiş, tam nm ış, çox m əşhur şəxslərin a d la n daxil
olmalıdır. Yəni onlar gördükləri işlərə: xalqın tarixində, elmin və
milli mədəniyyətin inkişafındakı xüsusi, müstəsna xidm ətlərinə görə
tarixin yaddaşında qalmalı, gələcək nəsillərə örnək olm alıdırlar.
İndiki dövrdə eyni mövzulu, məzmunlu ensiklopedik nəşrlərin miq-
d a n artmışdır. Bu cür ensiklopediyalar yeni informasiyanı əks etdirmır
və plagiatlıq baş verir, yəni köhnə nəşrlərin üzü köçürülür, çox cüzi
dəyişiklik edilir və yenidən çap olunur. Belə işlər yolverilməzdir.
«N əşriyyat işi haqqm da» A zərbaycan R espublikası qanunu-
n u n tətbiq edilməsi barədə (15 avqust 2000-ci il) A zərbaycan Res-
publikası Prezidentinin fərm anınm olm asına b ax m ayaraq, «Nəş-
riyyat işi haqqında» A zərbaycan R espublikasım n Q an u n u n d a irəli
sürülən bir çox məsələlərə, m üddəalara, prinsiplərə əməl edilmir.
M əlum olduğu kimi, bu Q an u n nəşriyyat işinin üm um i prinsipləri-
ni m üəyyən etm əklə bərabər, nəşriyyat fəaliyyətinin təşkili, həyata
keçirilməsi ilə əlaqədar nəşriyyat işinin subyektləri arasm da müna-
sibətləri tənzimləməli, onların hüquq və vəzifələrini müəyyən et-
m əlidir və edir. Q anun: «...L üğətlərin və ensiklopediyalann... nəş-
rinə əlavə güzəştlərin müəyyən edilməsi»ni vacib və zəruri sayır.
Q anunda deyilir: «A zərbaycan Milli Ensiklopediyası: dövlət pro-
qram ına uyğun olaraq m illi-universal və sahə ensiklopediyalarım n,
ensiklopedik m əlum at və sorğu kitablarm m , m üxtəlif lüğətlərin
nəşrini həyata keçirir» [224, 522-526]. Q anunda göstərilən b u
m üddəalar soraq-m əlum at nəşrlərinin d ah a d a inkişaf etdirilm əsini
və nəşriyyatlar arasında m övcud olan profilsizliyin a ra d a n qaldı-
rılm asm ı və nəşriyyatların ixtisaslaşdırılm asını şərtləndirir. Q anu-
nun bu m ühüm m üddəasm ın nəşriyyatlar tərəfm dən nəzərə alm-
m am ası soraq-m əlum at kitablarım n nəşrə hazırlanm asm da və bu-
raxılm asm da böyük problem lər ortaya qoym uşdur. «N əşriyyat işi
haqqm da» Azərbaycan R espublikasım n Q anununda soraq-m əlu-
m at nəşrlərinin yalmz A zərbaycan Milli Ensiklopediyası tərəfindən
buraxılm ası (m addə 26) göstərilmişdir. Bu m addəyə indi əməl edil-
m ir və ölkəmizin çoxsaylı nəşriyyatlan, h ətta qəzet redaksiyalan
universal və sahə ensiklopediyaları, mövzu soraq kitabları, lüğətlər
və s. çapdan buraxır. K itab nəşrinə ölkədə nəzarət edilm ədiyindən
bu proses daha da genişlənir və nəticədə yararsız və faydasız, oxu-
cular tərəfindən istifadə edilməyən k ita b la n n sayı artır, ölkənin iq-
tisadiyyatına və m ədəniyyətinə ziyan dəyir.
İndi A zərbaycan MiJli Ensiklopediyası ilə bərabər «Azərbay-
can», «Q app-Poliqraf», «G ənclik», «X X I əsr yeni nəşrlər evi»,
«Ayna M ətbu Evi», «Qadın dünyası» redaksiyası, «V ektor» Bey-
nəlxalq Elm M ərkəzi, «Araz», «Q anun», «Qismət» və s. nəşriy-
yatlar da soraq-m əlum at kitablarm ı, d aha çox universal və sahə
ensiklopediyalarını, ensiklopedik mövzu k itablannı, lüğətləri çap-
d an buraxırlar.
Təəssüf hissi ilə qeyd etm əliyik ki, bu nəşriyyatların, naşirlərin
böyük əksəriyyəti ensiklopedik nəşrlərin, daha geniş m ənada so-
raq-m əlum at kitablarınm tərtibi prinsiplərini lazımi səviyyədə bil-
m ədiklərindən nəşrlərin çapa hazırlanm asında, tərtib atın d a və bu-
raxılm asında ciddi nöqsanlara yol verirlər.
M əlum olduğu kimi, əvvəllər lüğətlərin tərtibçiləri b u işə m araq
göstərənlər həvəskarlar idisə, A zərbaycanda sovet hakim iyyəti illə-
rindən sonra, yəni m üstəqillik şəraitində də soraq-m əlum at nəşrlə-
rinin, o cümlədən m üxtəlif tipli lüğətlərin tərtibi, nəşri ilə əsasən
mütəxəssislər, elmi idarə və müəssisələr, əlaqədar ali m əktəblər və
nəşriyyatlar məşğul olurlar.