Sevginin dadı (roman)
Yüklə 2,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
122
İmtahanlar, 11 “vatmanlıq” diplom layihəsinin qısa vaxt ərzində tamamlanması qeyri‐mümkün olan işiydi. Allah üçünə, dekanımız Nəriman müəllim olduqca insan adam idi, bu işləri tam şəkildə yerinə yetirmək üçün 15 gün vaxt verdi – “Layihə‐ ləri işləmək sizdən, müdafiə etmək məndən”, – demişdi. Mən, Sabir, Nağı və Yaşar “Nəsimi bazarı”nın yaxınlığında kirayədə yaşayan qrup yoldaşımız Ataşın evinə yığışdıq. Ataş, həm də Səhiyyə Nazirliyinin 1‐ci mərtəbəsinə gecələr gözətçilik etdiyin‐ dən rayona getməmişdi. İşləri bölüşdürdük: Nağı “kapirovka” işini (qalın şüşənin altına lampa qoyub yandırır, şüşənin üstünə hazır çertyoju, onun üstünə isə ağ vərəqi qoyurduq. İşıqda çertyojun şəkli ağ vərəqdə əks olunduğundan karandaşla cizginin “kölgəsini” ağ vərəqə köçürürdük); Sabir yemək, qab‐qacaq, bazarlıq və tə‐ mizlik işlərini; mənsə, xəttim yaxşı olduğu üçün layihə hesa‐ batlarını köçürməyi öz üzərimə götürdüm. Gecələri də yatmadan gərgin işə girişdik. Layihələri müda‐ fiə üçün isə dekanımızın verdiyi sözə arxayın idik. Gecəni növ‐ bə ilə – bəzən bir çarpayıda iki nəfər qucaqlaşıb yatırdıq. Evdən bayıra yalnız ayaqlarımızın keyi açılsın deyə xüsusi hallarda çıxırdıq. Onda da, yaxınlıqdakı dəlixananın dəlilərini seyr edir, – “Allah, məsləhətinə şükür, bəlkə də dəli olmaq daha yaxşıy‐ mış” – deyib işimizin başına qayıdırdıq. Deyilən vaxtda layihələrin üzünü köçürüb dekanlığa yol‐ landıq. Allah ondan razı olsun – Nəriman müəllim dediyi kimi də elədi: diplom rəhbərlərini çağırdı, – “Döyüşən oğlanlardı, kömək edin”, – deyib bizi tapşırdı və müdafiənin sonunadək bizi tərk etmədi. Beləliklə əsas yükün birindən azad olduq, indi sərbəst idik və evlərimizə yollana bilərdik. Nağı və Sabir bizim ailəmizi qəbul etmək üçün öz aralarında razılaşmış və qərar vermişdilər – Yaşargil Masallıya Nağıgilə, mən isə ailəmlə Şərura – Sabirgilə yerləşdiriləcəydik. Lakin Yaşarın ailəsi artıq
123
qardaşıgilə – Bakıya çoxdan yerləşmişdi. Dördümüz də mənim ailəmi köçürmək üçün bizim rayona yollandıq. Yolboyu köç karvanlarının qarşısını kəsib Bakıya giriş‐ lərinə mane olan polislərlə köçkünlər arasındakı dava‐dalaşlar adamın ürəyini deşirdi. Magistral yolun qara nəfəsi əsəb yığ‐ nağıydı. İmişlidə gücləndirilmiş qadağan səddi çəkilmiş, sər‐ hədyanı rayonlardan köçənlərin ağzını elə yaxınlıqdakı çadır şəhərciyinə döndərirdilər. Dedikləri isə ancaq bu idi, – “Höku‐ mət ciddi tədbirlər görür, uzağı 10‐15 günə torpaqlarınızı alıb, sizi geri – doğma evlərinizə qaytaracaqlar!”. Bu sözlərə inanan‐ lar və gedəcək yeri olmayan biçarə didərginlər “Qırmızı Xaç”ın çadırlarına yerləşirdilər. İmişlidəki qaçqın çadır şəhərciyi bax beləcə yarandı. Kəndimizdən, rayondan təkəm‐seyrək adamlarla qarşılaşır‐ dım. Hələ ki, bizimkiləri “gördüm” deyən yox idi. İmişlidə bütöv bir günümüzü itirdik. Təlaşım getdikcə artırdı. Yol maşınlarını dəyişə‐dəyişə Horadizədək gəlib çıxdıq. Füzulinin bir hissəsi alınmış, düşmənin artilleriya təzyiqi durmadan intensivləşirdi. Dinc əhali arxasına baxmadan Bakıya doğru axışırdı. Horadiz yolunun bağlanması Cəbrayıl, Zəngilan və Qubadlının müha‐ sirəyə alınması demək idi, bu rayonlar üçün yalnız bir çıxış yolu qalırdı – Arazdan keçərək İrana adlamaq. Bizimkiləri Horadizdə də tapa bilmədik. Bizi Horadizdən o tərəfə buraxmadılar. “O tərəfdə heç kim qalmayıb, qalıbsa da, İrana keçiblər” – dedilər. Bir gecə də Horadizdə Mirməhəmmədin 40 məzarı yanında gecə‐ lədik. Tanrıya, seyidlərimizin ruhuna yalvarmaqdan öz‐özünə danışan dəlilərə dönmüşdüm. Mənim təlaşım dostlarımı da bürümüş, daha, – “Əşşi tapacağıq, iynə deyillər ki, itələr...” – demirdilər, ruh kimi mənim arxamca səssiz‐səmirsiz gəzirdilər.
40
Ağır seyid nəslindən olan həmyerlimiz, xeyriyyəçi, həkim idi. Horadizdə qəzaya düşdüyü yerdə simvolik məzarı vardı.
124
Qubadlı nömrəsi ilə Bakı istiqamətində sürətlə şütüyən bir “Niva” markalı avtomobili saxladıq, rayonda mühasirəyə dü‐ şən olub‐olmadığını soruşduq. – Bilmirəm. Amma Xanlıqda 41
bizimkilərlə ermənilər üz‐ üzə dayanıblar, razılığa gəliblər ki, dinc əhali sağ‐salamat çıx‐ sınlar. Rayonda polis rəisini, prokuroru, məhkəmə sədrini özü‐ müzünkülər güllələyiblər – dedi. Bu xəbərlər bizi lap əldən saldı, bir anda quş olub Xanlığa uçmaq, adamların arasında ata‐anamı tapmaq istəyirdim. Hər şeydən əli üzülmüş, üzümüzü Qubadlıya doğru tutub yortur‐ duq. Dostlarım yorulduqlarını büruzə vermirdilər. Cəbrayılın kəndləri boşalmış, sahibsiz qalan mal‐heyvan bağ‐bağata doluşmuş, olanlardan bixəbər rahatca otlayırdılar. Əsas yolda maşın karvanları seyrəlmişdi, görünür son çıxanlar‐ dır. İçimi qorxu aldı, – “Allahım, sən inadkar atamın ürəyinə insaf sal, təki namusuna boğulub evdə qalmağa qərar vermə‐ sin”. Bu ağlımdan çıxmırdı. Bəlkə atam, – “Qoy elə öz evimdə ölüm”, – deyib heç kəndi tərk etməyib?! Yox, o, bunu, heç ol‐ masa anamın girov düşə biləcəyi qorxusundan etməzdi. Bəlkə, Hitler kimi əvvəlcə anamı, sonra da özünü öldürüb ki, düşmən əlinə sağ keçməsinlər? Artıq hövsələm daralır, başımı itirirdim, nə edəcəyimə qərar verə bilmirdim. Dörd dost ən çətin dö‐ yüşlərdə də belə əlacsız vəziyyətə düşməmişdik. Yolun kənarındakı evlərdən birinin həyətində yedəkli mo‐ tosikl gözümüzə sataşdı. Əvvəllər Nağının belə bir motosikli olub. Motosikllə ova getməyindən çox danışmışdı bizə. Bir‐biri‐ mizə baxdıq, dərhal da rəsmi oğurluğa birgə qərar verdik. Yanacağı da var idi. Nağı motosiklin orasını‐burasını bir xeyli qurdaladıqdan sonra onu işə salmağı bacardı. Motosikllə Xan‐ lığa tərəf üz tutduq. Yolda bir‐iki yük maşını ilə rastlaşdıq, ge‐
41
Yüklə 2,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|