SeyġDAĞa onullahġ

254 
 
cü  il  səfər  ayının  25  (12.  VI.  1314)-də  vəfat  etmiĢdir.      Bax:      «Tarix-i 
Ulcaytu», səh. 165-166. 
24.  Ətraflı məlumat almaq üçün bax:  «Rovzat-ül-sinan», I cild, səh. 363-366; 
həft iqlim, III cild, səh. 227; «DaneĢməndane-Azərbaycan», səh. 275; «Tarix-i 
nəzm  və  nəsr».  I  cild,  səh.  203;  «Fərhənge-saxənvəran»,  səh.  394;  Qasım 
Cahani. Əssar Təbrizinin «Mehr və MüĢtəri» poeması, Bakı, «Elm» nəĢriyyatı, 
1974.  
25.  «Əhsən-ət-təvarix  (Ə.  Nəvainin  nəĢri),  Tehran,  səh.  465;  Həqiqi.  ġerlər. 
Yerevan,  1966;  Əbülfəzl  Rəhimov.  CahanĢah  Həqiqinin  «Divan»ının  iki 
əlyazma nüsxəsi haqqında. «Azərb. SSR EA Xəbərləri» ƏDĠ seriyası, 1978, № 
1, səh. 10-19. 
26.  Əmir ƏliĢir Nəvai. Məcalis-ül-nəfais, DaĢkənd, 1951, səh. 96-97, 187-188; 
«DaneĢməndane-Azərbaycan», səh. 147; Səid Nəfisi. Tarix-i nəzm və nəsr, səh. 
309, 787. 
27.  Ġran  tarixçisi  Firuz  Mənsuri  «Razhai  dər  dele  tarix.  ġah  Ġsmayıl  Ģair 
nəbude  və  divani  nədaĢte  əst»  adlı  kitabında  ġah  Ġsmayılın  «Xətai»  təxəllüsü 
daĢımadığını və onun Ģair kimi Azərbaycan dilində «Divan»ı olmadığını iddia 
etməsinə  baxmayaraq,  Ġsgəndər  MünĢinin  bu  sözü  ona  tutarlı  cavabdır.  Bax: 
Ġsgəndər bəy MünĢi.  Tarix-i  aləm aray-i  Abbasi,  Tehran. 1350, ikinci  çapı,  II 
cild, səh. 44, 685-686. 
28.  Sami.  Töhfe-ye  Sami,  səh.  82-84,  107-132,  137-139,  142-146,  148,  149-
154, 169; «Zinət-ül-məcalis», səh. 80, 125, 452; «Rovzat-ül-sinan», I cild səh. 
362. 
29.  «Xülasət-ət-təvarix», Berlin nüsxəsi, vər. 500. 
30.  «Xülasət-ət-təvarix»,  Tehran  nüsxəsi,  vər.  149,  369,  «Əfzəl-ət-təvarix», 
vər. 81-82. 
31.  «Xülasət-ət-təvarix», vər. 281. 
32.  «Təzkire-ye məcmə-ül-xəvass», səh. 145; «Həft iqlnm», III cild, səh. 234; 
«AtəĢkəde-ye Azər Bəydili», səh. 30. 
33.  Bax: DaneĢməndane-Azərbaycan», səh. 119. 
34.  Məcmu-ül-xəvass», səh. 12; «DaneĢməndane-Azərbaycan», səh. 315. 
35.  Siyam-orucluq ayı deməkdir. 
36.  «Əlidə» «Əlində»nin danıĢıq Ģəklidir. 
37.  Həmin  Ģair  haqqında  ətraflı  məlumat  almaq  üçun  bax:  R.  Əliyev,  S. 
Qəhrəmanov.  Rəhməti  Təbrizinin  «Divanı».  Əlyazmalar  xəzinəsində.  RƏF 
Əsərləri, cild, Bakı, 1976, səh. 19-36. 
38.  «Təzkire-ye  Nəsrabadi»,  səh.  118-122,  136,  154,  158-159,  175,  206-208, 
226, 287, 306, 389-393, 399, 412, 430. 
39.  Fəvaidi Səfəviyyə, vər. 35; «AtəĢgəde-ye Azər», 32, 174. 
40.  «Övliya Çələbi səyahətnaməsi», II cild, səh. 252. 
41.  M. H. Təhmasib. Azərbaycan xalq dastanları, Bakı, 1972, səh. 220-221. 

---

255 
 
42.  «Cami-ət-təvarix», III cild, səh. 223, 229, 417-423.. 
43.  «Tarix-i Vəssaf», III cild, səh. 383-385; «Dəstur əl-katib» əsərində həmin 
yer kimi qeyd edilmiĢdir. Bax: «Dəstur əl-katib», II cild, səh. 231. 
44.  «Mükatibate-RəĢidi»,  səh.  317;  «Vəqfname-ye  Rəb-i  RəĢidi»,  səh.  304; 
Tarix-i  ġeyx  Üveys,  səh.  161;  «Rovzət-üs-səfa»,  V  cild,  Tehran,  1339  Ģəmsi, 
səh. 428. 
45.  Prof.  Ġ.  P.  PetruĢevski  1937-ci  ildə  nəĢr  etdirdiyi  məqalədə  həmin  yerin 
adını  düzgün  olaraq  «Rəb-i  RəĢidi»  oxumuĢdur.  Bax:  И.  П.  Петрушевский. 
Хамдаллах  Казвини  кaк  истoчник... səh. 881. Lakin, nədənsə,  sonralar nəĢr 
etdirdiyi  məqalə  və  monoqrafiyalarda  «Rüb-i  RəĢidi»  yazmıĢdır.  «Rəb-i 
RəĢidi»  haqqında  ətraflı  məlumat  almaq  üçün  bax:  S.  M.  Onullahi,  A.  Q. 
Həsənov. «Rəb-i RəĢidi» və onun tarixi əhəmiyyəti. S. M. Kirov ad. ADU-nun 
«Elmi Əsərlər»i (ĢərqĢünaslıq seriyası), 1971, № 1, səh. 55-63. 
46.  «Mükatibate  RəĢidi»,  səh.  319-320;  «Vəqfname-ye  Rəb-i  RəĢidi»,  səh. 
178-180,  194;  «Tarix-i  Ulcaytu»,  səh.  116;  «Zeyli-Cami-ət-təvarix-i  RəĢidi», 
səh. 151; «Təzkirət-əĢ-Ģüəra», səh. 241; Əvhədi Marağai. Cami-Cəm. Tehran, 
1307  Ģəmsi,  səh.  20-22;  «Tarix-i  aləm  aray-i  Abbasi»,  II  cild,  səh.  826; 
«Rovzət-üs-səfəviyyə», vər. 758; ġarden, II cild, səh. 406. 
47.  «Təzkirət-əĢ-Ģüəra», səh. 241. 
48.  «Tarix-i Vəssaf», səh. 651; «Nüzhət-əl-qülub», səh. 87; «Səfərname-ye ibn 
Bəttutə»,  səh.  226;  Mənəm  Teymure  cahanquĢay,  bax:  Əhməd  Kaviyanpur. 
Tarix-i ümumi-ye Azərbaycan, Rizaiyyə (Urmiyyə), 1346 Ģ., (1967), səh. 
130-131;  Bədrəddin  əl-Eyni.  Əqd-ül-cüman,  LDKK  nüsxəsi,  vər.  449  a-b. 
Mahmud bin Məhəmməd Ağsarai. Müsamirət-ül-əxbar və  müsayirət-ül-əxyar. 
Osman  Turanın  nəĢri,  Ankara,  1944,  səh.  314-315;  Anonim  Venetsiya  taciri. 
Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, 382; «Rovzat-ül-cinan», I cild,  səh.  496; 
XurĢah.  Tarix-i  elçi-ye  NizamĢah,  vər.  291;  ġarden,  II  cild,  səh.  404; 
«Səfərname-ye Madam Diolafua». Humayun FərəhvəĢin fars dilinə tərcüməsi, 
Tehran, 1332 Ģ., səh. 55, Nadir Mirzə. Göstərilən əsəri, səh. 105-107; Donald 
Vilber.  Göstərilən  əsəri,  səh.  158-161;  Əbdüləli  Karəng.  Asare  bastani-ye 
Azərbaycan, I cild, səh. 240- 261; Hacı Hüseyn Naxçıvani. Cehel məqale, səh. 
26; MəĢkur. Tarix-i Təbriz,  səh. 501-511; S.  M. Onullahi. Təbriz  yadigarları. 
«Qobustan» incəsənət toplusu, 1971, № 1, səh. 12-15. 
Qeyd: «Ərk» lüğətlərdə qala mənasında iĢlədilir. Bu Ģərtlə ki, böyük bir qalanın 
içərisində yerləĢmiĢ olsun. Abbas Mirzə bu binanın bir hissəsini dar-əl-hokumə 
(hökumət  evi)  etmiĢdir.  Onun  bir  hissəsində  isə  qoĢun  və  hərbi  sursat 
yerləĢirdi. Həmin tarixdən də «Ərk qalası» adlandırılmıĢdır. 
49.  «Zeyli  cami-ət-təvarix-i  RəĢidi»,  səh.  213;  Mücməli  Fəsihi,  III  cild  səh. 
60-62; «Rovzat-ül-cinan», I cild, səh. 253. 
50.  Mərzbannamə  (Qəzvininin  nəĢri),  səh.  297;  əl-Müqəddəsi.  Əhsən  ət-
təqasim fi mərifət-ül-əqalim, səh. 378; «Cami-ət-təvarix», III cild, səh. 

---