Sezgi sezgi

---

SEZGI 
 
Sezgi
- atrofimizdagi narsa va hodisalarning sezgi a’zolarimizga bevosita ta’sir 
etishi natijasida ularning ayrim belgi va xususiyatlarini miyamizda aks ettirilishini 
aytamiz.
Sezgilarning nerv fiziologik asosini o‘rganishda I.P.Pavlov ta’biri bilan aytganda
analizator apparati tashkil etadi. 
Analizator –
tashqi va ichki muhitdan keladigan ta’sirotlarni qabul qilib olib, 
fiziologik jarayon bo‘lgan qo‘zg‘alishni psixik jarayonga, ya’ni sezgilarga aylantiruvchi 
nerv mexanizmlari tizimi. Analizator apparati 3 qismdan tashkil topgan bo‘lib, ular 
quyidagilardan iborat: 

 
periferik (retseptor) – tashqi quvvatni nerv jarayoniga o‘tkazadigan maxsus 
transformator qismi; 

 
analizatorning periferik bo‘limining markaziy analizator bilan bog‘laydigan 
yo‘llarni ochadigan afferent (markazga intiluvchi) va efferent (markazdan qochuvchi) 
nervlar; 

 
analizatorning periferik bo‘limlaridan keladigan nerv signallarining qayta 
ishlanishi sodir bo‘ladigan qobiq osti va qobiq bo‘limlari. 
Ch.Sherrington
retseptorning qaerda joylashganligiga qarab, sezgilarni uch turga 
bo‘ladi.
1.
 
Tashqi 
muhitdagi 
narsa 
va 
hodisalarning 
xususiyatlarini 
aks 
ettirishgamoslashgan hamda retseptorlari tananing sirtqi qismida joylashgan sezgilar, 
ya’ni e
kstroretseptiv 
sezgilar; 
2.
 
Ichki tana a’zolari holatlarini aks ettiruvchi hamda retseptorlari ichki tana 
a’zolarida, to‘qimalarda joylashgan sezgilar, ya’ni 
interoretseptiv
sezgilar.
3.
 
Tanamiz va gavdamizning holati hamda harakatlari haqida ma’lumot (axborot, 
xabar) beruvchi muskullarda, bog‘lovchi paylarda, mushaklarda joylashgan sezgilar, 
ya’ni