Sh. Sh. Shodmonov
Yüklə 4,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Tb - X k + XT - Q ‘h_k
A, bunda: Pm - muayyan davrda muomala uchun zarur bo‘lgan pul miqdori; Th - sotilishi lozim bo'lgan tovarlar summasi (tovarlar miqdori x narxi); Xk — kreditga sotilgan tovarlar summasi; Xt — to‘lash muddati kelgan tovarlar va xizmatlar hamda boshqa to‘lovlar summasi; 0 ‘h k — naqd pulsiz o‘zaro hisob-kitoblar; At — pulning aylanish tezligi. 98 Masalan, sotilgan tovarlar summasi 100 mln. so'mni, kreditga sotilgan tovarlar — 20 mln. so‘mni, ilgari kreditga sotilib, ayni paytda to ‘lash muddati kelgan tovarlar va boshqa to'lovlar — 40 mln. so‘m ni, naqd pulsiz o‘zaro hisob-kitoblar summasi 30 mln. so‘mni tashkil qilib, pulning aylanish tezligi 6 marta bo‘lsa, u holda muomala uchun zarur bo‘lgan pul miqdori 15 mln. so‘mga teng bo'ladi. Ya’ni _ 100-20 + 4 0 -3 0 . . , Pm = ---------------------= 15 mln.so m. 6 Muomala uchun zarur bo‘lgan pul miqdori pul muomalasi qonunini miqdoran ifodalaydi. Chunki muomala uchun zarur bo'lgan pul miqdoriga nisbatan muomalaga kam pul chiqarilsa, ko'pgina xo‘jalik- larda pul yetishmasligi, normal holatda xo'jalik yuritib bo‘lmay qolish holati yuz beradi. Yoki, aksincha, muomalada boMgan pul miqdori sotilayotgan tovarlar va xizmatlar summasiga nisbatan oshib ketishi hamda buning natijasida tovarlar bilan ta’minlanmagan pulning paydo boiishi pulning qadrsizlanishi, ya’ni inflatsiyani bildiradi. Pul miqdoriga ta’sir etuvchi omillarni hisobga olib, pul muomalasi qonuniga quyidagicha ta’rif berish mumkin: boshqa sharoitlar o ‘zgarmay qolganda, muayyan davrda muomala uchun zarur bo‘lgan pul miqdori Yüklə 4,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|