Shaxs va jamiyat
Yüklə 1,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
| K i R i Sh
xxi asrning birinchi o‘n yilligi ham ortda qolmoqda. Jahon miqyosida kechayotgan jarayonlar ko‘lami va chuqurligi, birinchi navbatda, fan, texnika va texnologiya sohalarida yuz berayotgan inqilobiy o‘zgarishlar sur’ati nafaqat miqdoriy – matematik aniqlikda baholanishni, balki, eng muhimi, insoniy mezonlarda qarab chiqishni dolzarb qilib qo‘ymoqda. zero, bu sohalarning misli ko‘rilmagan jarayonlari sayyoramizni beqaror qilib insoniyat kelajagi nuqtayi nazaridan ekspertiza qilishni to‘gridan to‘g‘ri taqozo etmoqda. O‘zbekiston davlati bolsheviklarning inson tabiati bilan hisob- lashmay barchani baxtli qilish da’vosi bilan o‘tkazgan va g‘oyat katta qurbonliklarga sabab bo‘lgan ijtimoiy eksperimentidan qutulib, mustaqillik yillarida turmushning barcha sohalarida tub o‘zgarishlarni amalga oshirdi. endigi vazifa – yuksak ma’naviyat, huquqiy davlat va iqti- so diyotda erkin bozor munosabatlarini qaror toptirish, milliy va umuminsoniy qadriyatlarni muvofiqlashtirish orqali jahon hamjamiyatining ko‘p jihatlardan mushtarak, ilg‘or sivilizatsiyaviy yangi tartibotiga qo‘shilib ketishni ta’minlashdir. bularni zarur nazariy bilim mezonlarida o‘zlashtirish va ta’lim sohasida kechayotgan yangilanishlarda keng aks ettirish muhimligi ayon. ma’lumki, insonga tug‘ilganidan berilgan, uni o‘rab turgan olamni o‘zlashtirishning biologik imkoniyatlari barkamol shaxs bo‘lib yetishishi uchun poydevor hisoblanadi. ayni vaqtda, shaxsning shakllanishida ta’lim, ayniqsa, gumanitar va ijtimoiy-iqtisodiy bilimlarni o‘zlashitrish muhim ahamiyatga ega bo‘lmoqda. xx asrning oxirgi o‘n yilliklarida bu sohalar fanlari o‘zining ahamiyatiga ko‘ra markaziy o‘ringa chiqib boshqa sohalar bilimlariga ijroiya vazifalarini topshira boshlagan edi. hozir esa bu jarayon tobora kengayib va chuqurlashib bormoqda. zero, bu sohadagi bilim va tajriba tufayli inson nafaqat o‘tmish avlodlar qoldirgan qadriyatlarni o‘zlashtiradi, saqlab qoladi, balki yangi ma’naviy boyliklar ham yaratadi. yuqoridagilar ta’lim tizimida «shaxs va jamiyat» o‘quv pred- meti doirasida umumiy tarzda o‘z ifodasini topadi. predmetning mazmuni, inson, uning shaxsiyati, kishilik dunyosi, jamiyat va Kirish www.ziyouz.com kutubxonasi 7 uning sivilizatsiyaviy tarzlari hamda hozirgi dunyo muammolari eng asosiy jihatlarini bevosita o‘z ichiga oladi. ayni vaqtda, inson, uning jamiyatini o‘rganishda antropologiya, madaniyatshunoslik, sotsiologiya, ba’zi o‘rinlarda siyosatshunoslik, davlat va huquq asoslari, iqtisodiy bilim asoslari, dinshunoslik va umumiy tarixga tegishli bilimlarga ham tayaniladi. shunga ko‘ra, «shaxs va jamiyat» predmetini o‘rganish orqali ko‘pgina fanlar bo‘yicha muayyan tasavvurlar hosil etiladi. bu endi oily ta’lim tizimida ushbu mutaxassislik yo‘nalishlariga muayyan kasbiy qiziqishni uyg‘otishi lozim. bu sohalarga doir to‘laqonli bilimlar oliy ta’lim tizimida shu nomlardagi majburiy umumta’lim o‘quv fanlarida va ixtisoslashtirilgan bo‘limlarda o‘rgatiladi. bulardan ko‘rinadiki, «shaxs va jamiyat» predmetining o‘qitili- shiga jiddiy munosabat talab etiladi. darslik bunda asosiy tayanch manba hisoblanadi. talabalar predmetni o‘zlashtirganligi natijasida, birinchidan , ijtimoiy hodisa, jarayon yoki faktlarni qiyosiy farqlash va bularga oid bilimlarni «shaxs va jamiyat» predmeti tushunchalarida ifodalay olishi, ikkinchidan , o‘rganilayotgan obyektlarni shaxslararo, shaxs va jamiyat, jamiyat va tabiat, har xil kichik tizimlar o‘rtasidagi aloqalarda ko‘rsata bilishi va tushuntira olishi, uchinchidan, shaxs, ijtimoiy guruhlar, tashkilotlar, xalqaro subyektlarning xatti-harakat- larini axloqiy me’yorlar, siyosiy demokratiya va ilmiy ratsionallik nuqtayi nazaridan baholay olishi, to‘rtinchidan, referat, og‘zaki chiqishlar, ijtimoiy muammolar bo‘yicha ijodiy ishlar, taqrizlar va hokazolar tayyorlay olishi, beshinchidan, turli maslak va qadriyatlar tashuvchilari bilan muloqot qila bilish va hokazolarni uddalay olishi lozim. Aziz o‘quvchilar, muallif mazkur kitob haqidagi tanqidiy fikrlarni hisobga olishga tayyorligini bildirgan holda o‘rganayotgan bilimla- ringizni o‘zlashtirishda muvaffaqiyatlar tilaydi. www.ziyouz.com kutubxonasi |