Sistemali programmaliq támiynleniw

Operasion sistema funksiyaları.
Operatsion sistemalar tariyxı — birinshi kompyuterlerde operatsion sistemalar bolmaǵan. Sol dáwirde birinshi kompyuterlerde isleytuǵın hár bir programma kompyuterde islew ushın zárúr bolǵan barlıq kodlardı óz ishine alıwı, ornatılǵan apparat menen baylanıs qılıw hám programma orınlawı kerek bolǵan esap -kitaplardı orınlawı kerek edi. Bul jaǵday hátte eń ápiwayı programmalardı da júdá quramalı halǵa keltiretuǵın edi. Kompyuterler ushın birinshi operatsion sistema GM-NAA dep atalǵan. Ol 1955-jılda General Motors wákili Robert Patrik hám de North American Aviation vakli Ouen Mok tárepinen dúzilgen. Ol sistema monıtorlarına tiykarlanǵan hám tek úlken mashinalarda islewge mólsherlengen. GM-NAA'ning tiykarǵı waziypası eski programma tawısıwı menen jańa programmanı avtomatikalıq túrde orınlawdan ibarat bolǵan. Cifrlı kompyuterlerdi jaratıwda tabıslar Ekinshi jáhán urısı tawsılǵanınan keyin júz boldı. 40 -jıllardıń ortalarında birinshi lampalı esaplaw qurılmaları jaratıldı. Usınıń menen birge, kompyuterdi proektlestiriw hám programmalastırıw ámelge asırıldı. Buǵan basqa ámeliy tarawlardan hár túrlı túrdegi ámeliy mashqalalardi sheshiw salasındaǵı izertlew jumısları kirar edi. Sol waqıtta programmalastırıw tek mashina tilinde ámelge asırılǵan. Sol waqıtta operatsion sistemalar joq ekenligi sebepli barlıq wazıypalar programmist tárepinen arnawlı basqarıw panelinen qolda hal etińardi. Operatsion sistemada matematikalıq hám de járdemshi programmalar kitapxanalarınan basqa programmalıq támiynat joq edi. 1950-jıllardıń ortalarında esaplaw texnikasınıń rawajlanıwda jańa texnikalıq baza — yarım ótkezgish elementlerdiń payda bolıwı menen baylanıslı jańa dáwir baslandı. Ekinshi áwlad kompyuterleri jáne de isenimli boldı. Olar júdá zárúrli wazıypalardı ısenip tapsırıw ushın jetkiliklishe uzaq waqıt isley alar edi. Naǵız ózi dáwirde programmistler hám operatorlar, paydalanıwǵa tapsırıwshılar hám de kompyuterlerdi islep shıǵıwshılarǵa bólingen edi.
Bıyılǵı jılılarda birinshi algoritmik tiller hám birinshi sistema programmaları — kompilyatorlar payda boldı. Protsessor waqtıniń bahası asdı, bul programmanı jumısqa túsiriw ortasında kemrek qosımsha ǵárejetlerdi talap etken. Birinshi ǵalabalıq qayta islew sistemaları payda boldı, olar birin-ketin programmanı jumısqa túsiriwdi avtomatlashtirdi hám usınıń menen protsessorning júkleniw koefficiyentin asırdı. Ǵalabalıq qayta islew sistemaları zamanagóy operatsion sistemalardıń prototipi bolıp tabıladı. Partiyalardı qayta islew sistemaların ámelge asırıw processinde rásmiylestirilgen tapsırmalardı basqarıw tili islep shıǵıldı, onıń járdeminde programmist sistema hám operatorǵa kompyuterde qanday jumıstı orınlawdı qálewin ayttı. Ádetde perfokartalar palubasi kórinisindegi bir neshe wazıypalar kompleksi tapsırmalar paketi atınıń aldı. Kompyuterler rawajlanıwınıń úshinshi zárúrli dáwiri 1965-1980-jıllarǵa tuwrı keledi. Bul waqıtta texnikalıq bazada tranzistorlar sıyaqlı bólek yarım ótkezgishli elementlerden integral mikrosxemalarga ótiw júz boldı, bul bolsa jańa, úshinshi áwlad EHMlariga talay keń múmkinshilikler berdi.
Bul dáwir, sonıń menen birge, programmalıq támiynatqa sáykes keletuǵın mashinalar shańaraqların jaratıw menen xarakterlenedi. Integral mikrosxemalarga tiykarlanǵan programmalıq támiynatqa sáykes keletuǵın mashinalardıń birinshi shańaraǵı IBM/360 ceriyali mashinalar islep shıǵılǵan edi. 1960 -jıllardıń baslarında qurılǵan bul shańaraq ekinshi áwlad mashinalarınan baha/unumdorlik tárepinen sezilerli dárejede ústin keldi. Tez arada programmalıq támiynatqa sáykes keletuǵın mashinalar ideyası umum tán alıw etildi. Programmalıq támiynat operatsion sistema muwapıqlıǵın talap etdi. Bunday operatsion sistemalar úlken hám kishi hár qıylı sırtqı qurılmalarǵa iye úlken hám kishi esaplaw sistemalarında kommerciya salasında hám ilimiy izertlew salasında islewi kerek edi. Bul keri talaplardıń barlıǵın qandırıw niyetinde dúzilgen operatsion sistemalar dizayn tárepinen júdá quramalı ekenligin tastıyıqladı. Olar mińlaǵan programmistler tárepinen jazılǵan kóp millionlap montaj qatarlarınan ibarat bolıp, mińlaǵan qátelerdi óz ishine alǵan, bul bolsa sheksiz ońlaw aǵımına sebep bolǵan edi. Operatsion sistemanıń hár bir jańa versiyasında birpara qáteler dúzetildi hám basqa qosımshalar kirgizildi.Óziniń úlken kólemi hám kóplegen máselelerine qaramay, úshinshi áwlad mashinalarında OS/360 hám soǵan uqsas basqa operatsion sistemalar kópshilik hiqa basladılar hám usınıń menen birinshi operatsion sistemalar dúnyaǵa keldi.