15
oRGANIk oLAM hAQIDA MA’LuMoT
I Bo‘LIM
Dukkakli o‘sim -
liklar ildizidagi
tugunak bakte-
riyalar.
5 rasm.
oldindan emlash hisoblanadi. em-
lash orqali ichburug‘, bo‘g‘ma, qoq-
shol kabi
xavfli kasalliklarning oldi
olinadi.
Bakteriyalar tabiatda va inson
hayotida juda muhim rol o‘ynaydi.
ularning foydali
va zararli tomon-
lari mavjud. Foydali jihatlari — or-
ganik moddalarning parchalanishi, chirishi
va achishini amalga
oshiradi. Turli achish jarayonlaridan amalda sut mahsulotlarini
tayyorlashda, bodring
va karamlarni konservalashda, yem-xashak
o‘simliklaridan silos bostirishda foydalaniladi.
Shuningdek, spirt va
sirkalar olishda, tolalarni ajratishda ham
bakteriyalarning faoliyati-
dan foydalaniladi.
Tabiatda
avtotrof
bakteriyalar ham mavjud. Avtotrof bakte-
riyalar organik moddalar to‘plash xusu-
siyatiga ega. Buning uchun quyosh
ener giyasi yoki kimyoviy energiyadan
foydalaniladi. Ba’zi turlari tuproqda
yashagan holda erkin azotni o‘zlashti-
ra oladi. Tugunak bakteriyalar yiliga bir
gektar maydonda 200
kg gacha azot
to‘playdi (5- rasm). Bakteriyalar fao-
liyati natijasida tabiatda azotning davriy
aylanishi amalga oshiriladi.
Bakteriyalarning
zararli tomonlari
— odamlarda, o‘simlik va hayvonlarda
turli xil xavfli kasalliklarni keltirib chiqa
-
radi va tarqatadi (parazit bakteriyalar),
ozuqa mahsulotlarini esa buzilishiga
sababchi bo‘ladi (saprofit bakteriyalar).
Ko‘kyashil suvo‘tlar.
Bu bo‘lim-
ga kiruvchi suvo‘tlar o‘simliklar
dunyo-
Dostları ilə paylaş: