Slanders On Muslims In History

Evrim Teorisi Dünya Tarihinin En Etkili Büyüsüdür

Burada şunu da belirtmek gerekir ki, ön yargısız, hiçbir ideolojinin etkisi altında kalmadan, sadece aklını ve mantığını kullanan her insan, bilim ve medeniyetten uzak toplumların hurafelerini andıran evrim teorisinin, inanılması imkansız bir iddia olduğunu kolaylıkla anlayacaktır.

Yukarıda da belirtildiği gibi, evrim teorisine inananlar, büyük bir varilin içine birçok atomu, molekülü, cansız maddeyi dolduran ve bunların karışımından zaman içinde düşünen, akleden, buluşlar yapan profesörlerin, üniversite öğrencilerinin; Einstein, Hubble gibi bilim adamlarının; Frank Sinatra, Charlton Heston gibi sanatçıların; bunun yanı sıra ceylanların, limon ağaçlarının, karanfillerin çıkacağına inanmaktadırlar. Üstelik, bu saçma iddiaya inananların arasında bilim adamları, profesörler, kültürlü, eğitimli insanlar da vardır. Bu nedenle evrim teorisi için "dünya tarihinin en büyük ve en etkili büyüsü" ifadesini kullanmak yerinde olacaktır. Çünkü, dünya tarihinde insanların bu derece aklını başından alan, akıl ve mantıkla düşünmelerine imkan tanımayan, gözlerinin önüne sanki bir perde çekip çok açık olan gerçekleri görmelerine engel olan bir başka inanç veya iddia daha yoktur. Bu, Afrikalı bazı kabilelerin totemlere, Sebe halkının Güneş'e tapmasından, Hz. İbrahim (as)'ın kavminin elleri ile yaptıkları putlara, Hz. Musa (as)'ın kavminin içinden bazı insanların altından yaptıkları buzağıya tapmalarından çok daha vahim ve akıl almaz bir körlüktür. Gerçekte bu durum, Allah'ın Kuran'da işaret ettiği bir akılsızlıktır. Allah, bazı insanların anlayışlarının kapanacağını ve gerçekleri görmekten aciz duruma düşeceklerini birçok ayetinde bildirmektedir. Bu ayetlerden bazıları şöyledir:

Şüphesiz, inkar edenleri uyarsan da, uyarmasan da, onlar için fark etmez; inanmazlar. Allah, onların kalplerini ve kulaklarını mühürlemiştir; gözlerinin üzerinde perdeler vardır... (Bakara Suresi, 6-7)

… Kalpleri vardır bununla kavrayıp-anlamazlar, gözleri vardır bununla görmezler, kulakları vardır bununla işitmezler... (Araf Suresi, 179)

Allah, Hicr Suresi'nde ise, bu insanların mucizeler görseler bile inanmayacak kadar büyülendiklerini şöyle bildirmektedir:

Onların üzerlerine gökyüzünden bir kapı açsak, oradan yukarı yükselseler de, mutlaka: "Gözlerimiz döndürüldü, belki biz büyülenmiş bir topluluğuz" diyeceklerdir. (Hicr Suresi, 14-15)

Bu kadar geniş bir kitlenin üzerinde bu büyünün etkili olması, insanların gerçeklerden bu kadar uzak tutulmaları ve 150 yıldır bu büyünün bozulmaması ise, kelimelerle anlatılamayacak kadar hayret verici bir durumdur. Çünkü, bir veya birkaç insanın imkansız senaryolara, saçmalık ve mantıksızlıklarla dolu iddialara inanmaları anlaşılabilir. Ancak dünyanın dört bir yanındaki insanların, şuursuz ve cansız atomların ani bir kararla bir araya gelip; olağanüstü bir organizasyon, disiplin, akıl ve şuur gösterip kusursuz bir sistemle işleyen evreni, canlılık için uygun olan her türlü özelliğe sahip olan Dünya gezegenini ve sayısız kompleks sistemle donatılmış canlıları meydana getirdiğine inanmasının, "büyü"den başka bir açıklaması yoktur.

Nitekim, Allah Kuran'da, inkarcı felsefenin savunucusu olan bazı kimselerin, yaptıkları büyülerle insanları etkilediklerini, Hz. Musa (as) ve Firavun arasında geçen bir olayla bizlere bildirmektedir. Hz. Musa (as), Firavun'a hak dini anlattığında, Firavun Hz. Musa (as)'dan, kendi "bilgin büyücüleri" ile karşı karşıya gelmesini ister. Hz. Musa (as) bu karşılaşma için insanların toplandığı bir bayram gününü ve kuşluk vaktini seçer. Hz. Musa (as) büyücülerle karşılaştığında, büyücülere önce onların marifetlerini sergilemelerini emreder. Bu olayın anlatıldığı ayet şöyledir:

(Musa:) "Siz atın" dedi. (Asalarını) atınca, insanların gözlerini büyülediler, onları dehşete düşürdüler ve (ortaya) büyük bir sihir getirmiş oldular. (Araf Suresi, 116)

Görüldüğü gibi Firavun'un büyücüleri yaptıkları "aldatmacalar"la -Hz. Musa (as) ve ona inananlar dışında- insanların hepsini büyüleyebilmişlerdir. Ancak, onların attıklarına karşılık Hz. Musa (as)'ın ortaya koyduğu delil, onların bu büyüsünü, ayette bildirildiği gibi "uydurduklarını yutmuş" yani etkisiz kılmıştır:

Biz de Musa'ya: "Asanı fırlat" diye vahyettik. (O da fırlatınca) bir de baktılar ki, o bütün uydurduklarını derleyip-toparlayıp yutuyor. Böylece hak yerini buldu, onların bütün yapmakta oldukları geçersiz kaldı. Orada yenilmiş oldular ve küçük düşmüşler olarak tersyüz çevrildiler. (Araf Suresi, 117-119)

Daha önce örneğini verdiğimiz bu kıssada, Hz. Musa (as)'ın cansız bir tahta parçası olan asasını atması, bu asanın hemen canlanması ve diğer her şeyi yutan tam teşekküllü bir varlık haline gelmesi, Firavun ve taraftarlarının sahte düzenlerini –yani evrimi– altüst etmiştir. Ayetlerde bildirildiği gibi, daha önce insanları büyüleyerek etkileyen bu kişilerin yaptıklarının bir sahtekarlık olduğunun anlaşılması ile söz konusu insanlar küçük düşmüşlerdir. Günümüzde de bir büyünün etkisiyle, bilimsellik kılıfı altında son derece saçma iddialara inanan ve bunları savunmaya hayatlarını adayanlar, eğer bu iddialardan vazgeçmezlerse gerçekler tam anlamıyla açığa çıktığında ve "büyü bozulduğunda" küçük duruma düşeceklerdir. Nitekim, yaklaşık 60 yaşına kadar evrimi savunan ve ateist bir felsefeci olan, ancak daha sonra gerçekleri gören Malcolm Muggeridge evrim teorisinin yakın gelecekte düşeceği durumu şöyle açıklamaktadır:

Ben kendim, evrim teorisinin, özellikle uygulandığı alanlarda, geleceğin tarih kitaplarındaki en büyük espri malzemelerinden biri olacağına ikna oldum. Gelecek kuşak, bu kadar çürük ve belirsiz bir hipotezin inanılmaz bir saflıkla kabul edilmesini hayretle karşılayacaktır. (Malcolm Muggeridge, The End of Christendom, Grand Rapids: Eerdmans, 1980, s. 43)

Bu gelecek, uzakta değildir. Hatta çok yakın bir gelecekte insanlar "tesadüfler"in ilah olamayacağını anlayacak ve evrim teorisi dünya tarihinin en büyük aldatmacası ve en şiddetli büyüsü olarak tanımlanacaktır. Bu şiddetli büyü, büyük bir hızla dünyanın dört bir yanında insanların üzerinden kalkmaya başlamıştır. Evrim aldatmacasının sırrını öğrenen birçok insan, bu aldatmacaya nasıl kandığını hayret ve şaşkınlıkla düşünmektedir.

Dediler ki: "Sen Yücesin, bize öğrettiğinden başka bizim hiçbir bilgimiz yok. Gerçekten Sen, herşeyi bilen, hüküm ve hikmet sahibi olansın." (Bakara Suresi, 32)

KAYNAKÇA

1. Frank L. Kinder, Maria Bucur, Ralph Mathisen, Sally McKee ve Theodore R. Weeks, Making Europe: The Story of the West Since 1300, Massachusetts: Wadsworth Publishing, 2009, s. 718

2. Frank L. Kinder, a.g.e., s. 718

3. John Daniel, Two Faces of Freemasonry, Longview: Day Publishing, 2007, s. 121

4. "İngiliz Kilisesi Darwin'den Özür Diledi", NTVMSNBC, 15 Eylül 2008 http://arsiv.ntv.com.tr/news/459349.asp

5. Albert G. Mackey, "Charles Darwin and Freemasonry", An Encyclopedia of Freemasonry, Vol. III, New York: The Masonic History Company, 1921

6. John J. Robinson, Born in Blood, M. Evans & Company, 2009, s. 285

7. Onur Öymen, Silahsız Savaş: Bir Mücadele Sanatı Olarak Diplomasi, 8. Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2015, s. 68

8. Öymen, a.g.e., s. 68

9. Öymen, a.g.e., s. 68

10. Öymen, a.g.e., s. 91

11. Jasper Copping, "British have invaded nine out of ten countries - so look out Luxembourg", The Telegraph, 4 Kasım 2012 - http://www.telegraph.co.uk/history/9653497/ British-have-invaded-nine-out-of-ten-countries-so-look-out-Luxembourg.html

12. "60 Ülke İngiltere'den Bağımsızlığını Kazandı", Türkiye Gazetesi, 19 Eylül 2014, http://www.turkiyegazetesi.com.tr/ dunya/186318.aspx

13. John Pilger, The British-American coup that ended Australian independence, The Guardian, https://www.theguardian.com/commentisfree/2014/oct/23/gough-whitlam-1975-coup-ended-australian-independence

14. John Coleman, 300'ler Komitesi, çev. Mert Akcanbaş, İstanbul: Destek Yayınları, 2014, s. 55

15. Dr. John Coleman, Diplomacy by Deception an Account of the Treasonous Conduct by the Governments of Britain and The United States, Bridger House Publishers, 1993, s. 1

16. John Coleman, 300'ler Komitesi, çev. Mert Akcanbaş, İstanbul: Destek Yayınları, 2014, s. 54

17. Dr. John Coleman, Diplomacy by Deception an Account of the Treasonous Conduct by the Governments of Britain and The United States, Bridger House Publishers, 1993, s. 233.

18. Pink Humanist, 'The Role of Some Smart 17th-Century Gays Should Not Be Overlooked in The History of Science" - http://iheu.org/pink-humanist-role-some-smart-17th-century-gays-should-not-be-overlooked-history-science/

19. Archives of the Royal Society; Record of the Royal Society; Dictionary of National Biography; Henry Lyons, History of the Royal Society inside Matt Cook (Ed), A Gay History of Britain; and John Gribbin, The Fellowship.

20. "Leading International Researchers to Begin Fellowships in UK" The Royal Society, 26 Ekim 2010, https://royalsociety.org/news/2010/third-round-newton-fellowships/

21. "Cecil Rhodes", Wikipedia, https://en.wikipedia.org/ wiki/Cecil_Rhodes

22. Matthew Sweet, "Cecil Rhodes & De Beers: Genocide Diamonds", The Espresso Stalinist, https://espressostalinist.com/genocide/cecil-rhodes-and-de-beers-genocide-diamonds/

23. Matthew Ehret, "Cecil Rhodes, the Roundtable Movement and Eugenics", The Canadian Patriot, 11 Nisan 2015, http://canadianpatriot.org/cecil-rhodes-the-roundtable-movement-and-eugenics/

24. Matthew Ehret, a.g.m.

25. "Commitee of 300", Wikipedia, https://en.wikipedia.org/ wiki/Committee_of_300

26. Dr. John Coleman, 300'ler Komitesi, çev. Mert Akcanbaş, İstanbul: Destek Yayınları, 2014, s. 27

27. Dr. John Coleman, a.g.e., s. 70

28. Dr. John Coleman, a.g.e., s. 29

29. Dr. John Coleman, a.g.e., s. 45

30. Dr. John Coleman, a.g.e., s. 47

31. Dr. John Coleman, a.g.e., s. 49

32. Dr. John Coleman, a.g.e., s. 60-61

33. Dr. John Coleman, a.g.e., s. 72

34. Dr. John Coleman, Diplomacy by Deception an Account of the Treasonous Conduct by the Governments of Britain and The United States, Bridger House Publishers, 1993, s. 45.

35. Dr. John Coleman, a.g.e., s. 24

36. Dr. John Coleman, 300'ler Komitesi, çev. Mert Akcanbaş, İstanbul: Destek Yayınları, 2014, s. 41

37. "Theodore Roosevelt Quotes", Goodreads, http://www. goodreads.com/quotes/162686-behind-the-ostensible-government-sits-enthroned-an-invisible-government-owing

38. "Invisible Government", Goodreads, http://www.goodreads.com/search?q=invisible+government&search%5Bsource%5D=goodreads&search_type=quotes&tab=quotes

39. John F. Kennedy Speeches, "The President and the Press: Address before the American Newspaper Publishers Association", 27 Nisan, 1961, https://www.jfklibrary.org/Research/Research-Aids/JFK-Speeches/American-Newspaper-Publishers-Association_19610427.aspx

40. Dr. John Coleman, 300'ler Komitesi, çev. Mert Akcanbaş, İstanbul: Destek Yayınları, 2014, s. 44

41. Dr. John Coleman, a.g.e., s. 79

42. Cliff Kincaid, "Obama's Communist Mentor", Accuracy in Media, 18 Şubat 2008, http://www.aim.org/aim-column/ obamas-communist-mentor/

43. Dr. John Coleman, 300'ler Komitesi, çev. Mert Akcanbaş, İstanbul: Destek Yayınları, 2014, s. 113-114

44. Dr. John Coleman, a.g.e., s. 113

45. "Russia or China… Whats your choice?" - https://cb 75948.com/tag/tavistock/

46. Kris Millegan, "The Order of the Skull and Bones: Everything You Always Wanted to Know, but Were Afraid to Ask", Conspiracy Archive, http://www.conspiracyarchive.com/NWO/Skull_Bones.htm

47. Aşağıda 1890-1913 periyodu için verilen rakamlar Almanya'nın neden durdurulması gerektiğinin önemli göstergeleridir. Bu bağlamda ifade edilen yıllar arasında İngiltere'nin nüfusu 37,4 milyondan 45,6 milyona çıkarken, aynı dönemde Alman nüfusu 49,2'den 66,9 milyona çıkmıştır. Demir, çelik üretimi İngiltere'de 8 milyon tondan 7,7 milyona düşerken, Almanya 4,1'den 17,6 milyona çıkarmıştır. Keza kömür tüketiminde de benzer bir tablo olup İngiltere belirtilen dönemde tüketimini 145 milyon tondan 195 milyona, Almanya da 71 milyon tondan 187 milyon tona çıkarmıştır. - Paul Kennedy, Büyük Güçlerin Yükseliş ve Çöküşleri, Çev. Birtane Karanakçı, 12. Baskı, İstanbul: İş Bankası Yayınları, 2010, s. 248-250

48. Doğan Avcıoğlu, Türkiye'nin Düzeni, l. Cilt, 5. Baskı, Ankara: Bilgi Yayınevi, 1971, s.73

49. Gary Allen, None Dare Call It A Conspiracy, New York: Buccaneer Books, 1971, s. 92-93

50. Ahmet C. Gazioğlu, İngiliz Yönetiminde Kıbrıs, s. 9

51. Atilla Atan, "Yeni Bir Türk Devletinin Doğuşu - Kıbrıs", Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, Sayı 14, s. 57

52. Prof. Dr. Ata Atun, "Kıbrıs'sız Türkiye Hayali", 7 Ocak 2007, http://www.ataatun.org/kibris%E2%80%99siz-turkiye-hayali.html

53. Mehmet Nabi-Fahri Rumbeyoğlu, Kıbrıs Meselesi, Matbaa-i Âmire, İstanbul, 1334, s.6; Nejla Günay, Kıbrıs'ın İngiliz İdaresine Bırakılması ve Bunun Anadolu'da Çıkan Ermeni Olaylarına Etkisi, Akademik Bakış Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 2007, s. 117

54. Mehmet Hocaoğlu, Sultan Abdülhamit Han ve Muhtıraları, Türkiye Matbaası, İstanbul, 1987, s.166–167; Nejla Günay, Kıbrıs'ın İngiliz İdaresine Bırakılması ve Bunun Anadolu'da Çıkan Ermeni Olaylarına Etkisi, Akademik Bakış Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 2007, s. 117

55. "İngiliz Ordusu'ndan Türkiye'ye Müdahale Hazırlığı", Odatv, 29.07.2016, http://odatv.com/ingiliz-ordusundan-turkiyeye-mudahale-hazirligi-2907161200.html

56. 1898 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nu ziyaret eden Almanya Kayseri 2. Wilhelm, bu ziyareti esnasında Şam'a da gitmiş ve burada Selahattin Eyyübi'nin türbesini ziyaret etmiştir. Ziyareti esnasında yaptığı "Yüce Sultan ve O'nu halife olarak bağırlarına basan tüm dünyaya yayılmış 300 milyon Müslüman halkını temin ederim ki, Almanya'nın Kayseri ilelebet onların dostu olacaktır." Sözüyle Almanya'nın, Panislamizm politikasını destekleyeceğini göstermiştir. Sean McMeekin, Berlin Bağdat Demiryolu, Çev. Azize F. Çakır, İstanbul: Picus Yayınları, 2012, s. 31

57. Sait Paşa, Sait Paşanın Hatıratı, I. Cilt, Dersaadet (İstanbul): Sabah Matbaası, 1328 (1912), s. 271

58. Eugene Rogan, The Fall of the Ottomans: The Great War in the Middle East, 2015, iBooks

59. Ronald Storrs, Orientations, London: Readers Union, 1929, s. 152-156

60. Robert Lacey, The Kingdom: Arabia and the House of Sa'ud, London: Avon Books 1983, s. 182

61. Robert Lacey, a.g.e., s. 119

62. Feridun Kandemir, Fahreddin Paşa'nın Medine Müdafaası: Peygamberimizin Gölgesinde Son Türkler, Istanbul: Yağmur Yayınevi, 2007

63. Robert Lacey, The Kingdom: Arabia and the House of Sa'ud, London: Avon Books 1983, s.119-120

64. Eugene Rogan, The Fall of the Ottomans: The Great War in the Middle East, 2015, iBooks

65. David Garnett (ed.), The Letters of T.E. Lawrence of Arabia, New York: Spring Books, 1964, s. 351-353

66. Richard Aldington, Lawrence of Arabia a Biographical Enquiry, London: Collins, 1969

67. David Garnett, The Letters of T.E. Lawrence of Arabia, New York: Spring Books, 1964, s. 15

68. David Garnett, a.g.e., s. 185-186

69. David Garnett, a.g.e., s. 197

70. David Garnett, a.g.e., s. 183

71. David Garnett, a.g.e., s. 244

72. David Garnett, a.g.e., s. 254

73. David Garnett, a.g.e., s. 258

74. T. E. Lawrence, Seven Pillars of Wisdom, Manning Pike and H. J. Hodgson, London, 1926,

75. Süleyman Kocabaş, Osmanlı İsyanlarında Yabancı Parmağı "Bir İmparatorluk Nasıl Parçalandı?", I. Baskı, Vatan Yayınları, Ekim 1992, s. 103

76. "Alınamayan Gemiler: Sultan Osman I ve Reşadiye", http://www.canakkale.gen.tr/bilinmeyenler/b1.html

77. Feridun Kandemir, Hatıraları ve Söyleyemedikleri ile Rauf Orbay, İstanbul: Sinan Matbaası, s. 103-104

78. Bkz. Lozan Barış Antlaşması, m. 58

79. Jon Henley, "Remembering Gallipoli: Honouring the Bravery Amid the Bloody Slaughter", The Guardian, 24.04.2015

80. Jon Henley, a.g.m.

81. Yavuz Bahadıroğlu, İnancın Zaferi Çanakkale, İstanbul: Nesil Yayınları, 2015

82. Mustafa Turan, Destanlaşan Çanakkale, İstanbul: Cihan Yayınları, 2012

83. Gökçen Keskin, "Barbar Türklere Karşı Zehirli Gaz Kullanalım", Sabah, 20.03.2007, http://arsiv.sabah.com.tr/2007/ 03/20/gnd116.html

84. Boris Johson, The Churchill Factor, Riverhead Books, New York, 2014

85. Noam Chomsky, U.S. Middle East Policy, Columbia University, 4 Nisan 1999, https://chomsky.info/19990404/)

86. Gökçen Keskin, a.g.m.

87. Tom Heyden, "The 10 Greatest Controversies of Winston Churchill's Career", BBC, 26.01.2015

88. Tom Heyden, a.g.m.

89. Eyüb Sabri Akgöl ve Nejat Sefercioğlu, "Esaret Hatıraları: Bir Esirin Hatıraları ve Matbuat Ve Istihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi: Yunan İllerinde Zavallı Esirlerimiz", İstanbul: Tercüman, 1978

90. "Türk Esirleri", Akın Tarih, http://www.akintarih.com/ turktarihi/osmanli/turk_esirleri/turk_esirleri.html

91. Cemalettin Taşkıran, Ana Ben Ölmedim "I. Dünya Savaşı'nda Türk Esirleri", İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2001, s. 143-147

92. Cemalettin Taşkıran, a.g.e., s. 143-147

93. Cemalettin Taşkıran, a.g.e., s. 143-147

94. Eyüb Sabri Akgöl ve Nejat Sefercioğlu, "Esaret Hatıraları: Bir Esirin Hatıraları ve Matbuat Ve Istihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi: Yunan İllerinde Zavallı Esirlerimiz", İstanbul: Tercüman, 1978

95. Battles from Basra to Kut", Al Jazeera, http://interactive.aljazeera.com/ajt/2016/kutul-amare/en/kut-siege.html

96. Patrick Sawer, "Rarely Seen WWI Diaries Reveal Agony of Ignominious British Defeat", The Telegraph, 02.12.2015

97. Patrick Sawer, a.g.m.

98. Patrick Sawer, a.g.m.

99. Christopher Catherwood, The Battles of World War I., Allison & Busb, 22 Mayıs 2014, s. 51–2

100. Furkan Düzenli, "Kızgın Kumlarda Kazanılan Büyük Zafer: Kûtü'l-Amâre", Haber10, 30.04.2016, http://www. haber10.com/tarih/kizgin_kumlarda_kazanilan_buyuk_zafer_kutul_amare-629101

101. Ekmeleddin İhsanoğlu, Modern Islam and Science Konferansı - John Hedley Brooke and Ronald L. Numbers (ed), Science and Religion Around the World, New York: Oxford University Press, 2011, s. 162

102. Hüseyin Cisri Hazretleri ve Kitabındaki İşaretler, Risale Online, http://www.risaleonline.com/soru-cevap/huseyin-cisri-hazretleri-ve-kitabindaki-isaretler

103. Charles Darwin, The Origin of Species, New York: D. Appleton and Company, 1859, s. 172.

104. 'Hoca Tahsin', Ülkücü Dünya, 03.07.2012, http://www. ulkucudunya.com/index.php?page=haber-detay&kod=5827

105. Ahmet Mithat, "İnsan-Dünyada İnsanın Zuhuru", Dağarcık, Sayı 4, Hicri 1288, s. 109-116

106. Niyazi Berkes, Türkiye'de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2002; Ceride-i Havadis, Wikipedia, https://tr.wikipedia.org/wiki/Ceride-i_Havadis

107. Ahmed Mithat, İntikam, s. 37; Atila Doğan, Osmanlı Aydınları ve Sosyal Darwinizm, Küre yayınları, Kurtiş matbaacılık, 1. Baskı, Nisan 2012, s. 139

108. Burhan Bozgeyik, Meşhurların Son Anları, TÜRDAV Yayınları, s. 310 -311

109. "Darwin's Shadow: Context and Reception in the Muslim World", https://www.thefreelibrary.com/Darwin's+shadow%3A+context+and+reception+in+the+Muslim+world.-a0201086403

110. Abdullah Al Andalusi, 'Lord Cromer on the British Colonial Project for Egypt,' 23.12.2013, https://abdullahalandalusi.com/2013/12/23/a-brief-word-by-lord-cromer-on-the-british-colonial-project-for-egypt/

111. Kenan Alpay, "Hindistan ve Pakistan'da Modernizm ve İslam", http://www.islamdusuncesi.net/hindistan-ve-pakistanda-modernizm-ve-islam-308h.htm

112. Süleyman Kocabaş, Osmanlı İsyanlarında Yabancı Parmağı "Bir İmparatorluk Nasıl Parçalandı?", I. Baskı, İstanbul: Vatan Yayınları, Ekim 1992, s. 94

113. Prof. Dr. Ercan Eren, Geçmişten Günümüze Anadolu'da Bira, Tarih Vakfı, 2005

114. Prof. Dr. Ercan Eren, Geçmişten Günümüze Anadolu'da Bira, Tarih Vakfı, 2005

115. Ayşe Hür, "Meyhaneye Gel, Kim Ne Riya Var Ne Mürai...", Radikal, 26 Mayıs 2013, http://www.radikal.com.tr/yazarlar/ayse-hur/meyhaneye-gel-kim-ne-riya-var-ne-murai-1134981/

116. Rıfat N. Bali, "Yirminci Yüzyılın Başlarında İstanbul'un Fuhuş Âleminde Yahudilerin Yeri", s. 9-11, www.rifatbali.com/images/stories/dokumanlar/mahrem3.pdf

117. Filiz Dığıroğlu, "Selanik Ekonomisinde Unutulmuş Bir Alan: Tütün Üretimi, Ticareti ve Reji" (1883-1912), s. 235, http://www.isam.org.tr/documents/_dosyalar/_pdfler/osmanli_arastirmalari_dergisi/osmanl%C4%B1_sy43/2014_43_filiz_digiroglu.pdf

118. Fehmi Yılmaz, "Tütünün Macerası II", Tombak, s. 34, (Ekim 2000), s. 25; İsmail Arslan, "İngiliz Konsolos Raporları Işığında XIX. Yüzyıl Ortalarında Drama Sancağında Tütün Yetiştiriciliği ve Ticareti", 2009, s. 115, http://www.turkishstudies.net/sayilar/sayi16/arslanismail1061.pdf

119. Fatih Bayhan, "İlk Osmanlı Darwinisti hangi ünlüydü?", Haber 7, http://www.haber7.com/yazarlar/fatih-bayhan/387493-ilk-osmanli-darwinisti-hangi-unluydu

120. Murat Bardakçı, "Osmanlı'yı Dedelerimin İçkisi Yıktı", Habertürk, http://www.haberturk.com/polemik/haber/841565-osmanliyi-dedelerimin-ickisi-yikti

121. Erdal Şimşek, Sultan Abdülaziz'in Katledilmesi, Yeni Söz, http://www.yenisoz.com.tr/sultan-abdulaziz-in-katledilmesi-makale-4579

122. Ömer Faruk Yılmaz, "Abdülaziz Han'ın kızı: Babamın katledilişini gördüm", Timetürk, http://www.timeturk.com/tr/2011/09/27/sultan-abdulaziz-in-kizi-babamin-katledilisini-gordum.html

123. Ahmet Mithat Efendi, "Mirat-ı Hayret", S.262; Erdal Şimşek, Sultan Abdülaziz'in Katledilmesi, Yeni Söz, http://www.yenisoz.com.tr/sultan-abdulaziz-in-katledilmesi-makale-4579

124. Murat Bardakçı, Tarihin Arka Odası, Habertürk, Mart 2017; "Abdülhamidçileri çıldırtan konuşma, Odatv, http://odatv.com/abdulhamidcileri-cildirtan-konusma-2503171200.html

125. A. Ferouz, İttihat ve Terakki 1908-1914, Sander Yayınları, Çev. Nuran Ülken, İstanbul, 1971, s. 226; Doç. Dr. Ahmet Yücekök, 100 Soruda Türk Devrim Tarihi, 1984, s. 34

126. Ayhan Sicimoğlu, "Bir Gemide Yaşanan Hüzünlü Tarih", Hürriyet, 29 Ocak 2017, http://www.hurriyet.com.tr/seyahat/bir-gemide-yasayan-huzunlu-tarih-40235713

127. Nejat Gülen, Şanlı Bahriye: Türk Bahriyesinin İkiyüz Yıllık Tarihçesi 1774-1973. 2001, Kastaş Yayınevi

128. "Arabistanlı Lawrence: Arap İsyanının Öncüsü İngiliz Casus", Serenti, 19.08.2016, http://www.serenti.org/arabistanli-lawrence-arap-isyaninin-oncusu-ingiliz-casus/

129. Frank Jacobs, Winston's Hiccup, The New York Times, 6 Mart 2012, https://opinionator.blogs.nytimes.com/2012/03/06/winstons-hiccup/?_r=0

130. Richard Norton-Taylor, "From Dracula's nemesis to prototype foreign spy", The Guardian, 1 Nisan 2005, https://www.theguardian.com/politics/2005/apr/01/highereducation.artsandhumanities1

131. Mim Kemal Öke, Saraydaki Casus: Gizli Belgelerle Abdülhamid Devri ve İngiliz Ajanı Yahudi Vambery, İstanbul: Kasım 1991, s. 252

132. Bekir Hazar, "Aramızda Çok Cevdet Var", Takvim, 12.11.2015, http://www.takvim.com.tr/yazarlar/bekirhazar/2015/11/12/aramizda-cok-cevdet-var

133. Sinan Tavukçu, "Dr. Abdullah Cevdet'le İstiklal Harbi Üzerine 1922 Yılında Yapılan İlginç Bir Mülakat", SDE, 06.02.2012, http://www.sde.org.tr/tr/authordetail/dr-abdullah-cevdetle-istiklal-harbi-uzerine-1922-yilinda-yapilan-ilginc-bir-mulakat/1043

134. "Çok Okunanlar", Açık İstihbarat, 12.10.2011, http:// www.acikistihbarat.com/Sayfalar/haberdetay.aspx?id=9783

135. George Washburn, "Robert Kolej Hatıraları" İstanbul'da Elli Yıl, İstanbul: Meydan Yayıncılık, 2011

136. "Atatürk'ün Anadolu'ya Geçişi, İstanbul Hükümetinin Tutumu", Türk Töresi, 30.12.2010, http://www.turktoresi.com/viewtopic.php?f=57&t=2745

137. "Damat Feri Paşa", Wikipedia, https://tr.wikipedia.org/ wiki/Damat_Ferit_Pa%C5%9Fa#cite_note-8

138. "Derviş Vahdeti", Wikipedia https://tr.wikipedia.org/wiki/Dervi%C5%9F_Vahdeti

139. Cihan Dura, "Bir Dincinin Portresi: Derviş Vahdetî", Cihan Dura, 01.03.2011, http://www.cihandura.com/tr/ makale/-BIR-DINCININ-PORTRESI-DERVIS-VAHDET

140. Cihan Dura, a.g.m.

141. 'Atatürk'ün Anadolu'ya Geçişi, İstanbul Hükümetinin Tutumu', Türk Töresi, 30.12.2010, http://www.turktoresi. com/viewtopic.php?f=57&t=2745

142. Türk Töresi, a.g.m.

143. Yılmaz Özdil, Ali Kemal'in Oğlu Boris, Sözcü, 15 Temmuz 2016, http://www.sozcu.com.tr/2016/yazarlar/yilmaz-ozdil/ali-kemalin-torunu-boris-1314618/

144. "İngiliz Muhipler Cemiyeti", Wikipedia, https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0ngiliz_Muhipler_Cemiyeti#cite_note-ref208-5

145. "Tripoliçe Katliamı", Wikipedia, https://tr.wikipedia. org/wiki/Tripoli%C3%A7e_katliam%C4%B1

146. ''Tripoliçe Katliamı", Wikipedia, https://tr.wikipedia. org/wiki/Tripoli%C3%A7e_katliam%C4%B1

147. Süleyman Kocabaş, Osmanlı İsyanlarında Yabancı Parmağı "Bir İmparatorluk Nasıl Parçalandı?", I. Baskı, İstanbul: Vatan Yayınları, Ekim 1992, s. 81-82

148. Süleyman Kocabaş, a.g.e., s. 91-92

149. John Henry Newman, Historical Sketches, Volume 1, London: Aeterna Press, 2014; 'Gladstone and the Bulgarian Atrocities', Ellopos, http://www.ellopos.net/politics/turkey-blight/gladstone.asp?pg=3

150. Francis Darwin, The Life and Letters of Charles Darwin, Vol. I, New York: D. Appleton and Company, 1888. s. 285-286

151. "The Telegraph (Brisbane, QLD), 18 Oca 1919", Myheritage, https://www.myheritage.com.tr/research/collection-10450/avusturalyali-gazeteler?itemId=56619410&action =showRecord#fullscreen

152. William John Hamilton, Researches in Asia Minor, Pontus and Armenia, Vol. I, John Murray, London:1842

153. Soner Yalçın, "Osmanlı İstihbarat Teşkilatı İngiliz Elçisinin Israrıyla Kuruldu", Hürriyet, 10.03.2010, http://www. hurriyet.com.tr/osmanli-istihbarat-teskilati-ingiliz-elcisinin-israriyla-kuruldu-6102121

154. Doğan Gürpınar, "The Rise and Fall of Turcophilism in Nineteenth-Century British Discourses: Visions of the Turk, 'Young' and 'Old'', British Journal of Middle Eastern Studies, Vol. 39, Issue 3, 2012.

155. David Mikkelson, 'Churchillislam', Snopes, 08.01.2015, http://www.snopes.com/politics/quotes/churchillislam.asp

156. Evelyn Baring, Political and Literary Essays, 1908–1913, London: Cambridge University Press, 2010

157. Candan Badem, "Amiral Adolphus Slade'in Osmanlı Donanmasındaki Hizmetleri ve Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Gözlemleri", Türkiyat Mecmuası, C. 21, Bahar 2011, s. 121

158. Candan Badem, a.g.e., s. 121

159. Candan Badem, a.g.e., s. 124

160. Sadık Ilgaz, "Osmanlı Donanması'na Dair İki İlginç Anekdot", İlim Dünyası, 2012, http://www.ilimdunyasi. com/dun-bugun-yarin/osmanli-donanmasi8217na-dair-iki-ilginc-anekdot/?imode

161. Fatih Erbaş, "Osmanlı Donanmasında Yabancı Müşavirler", Academia, https://www.academia.edu/13440260/ OSMANLI_DONANMASINDA_YABANCI_M%C3%9C%C5%9EAV%C4%B0RLER

162. Erol Ulubelen, İngiliz Gizli Belgelerinde Türkiye, İstanbul: Cumhuriyet Kitapları, 2010

163. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 200

164. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 220

165. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 249

166. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 121

167. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 122

168. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 125

169. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 159

170. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 164

171. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 230-231

172. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 247-248

173. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 165

174. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 176

175. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 212

176. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 215

177. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 227

178. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 230

179. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 237

180. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 242

181. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 254

182. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 255

183. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 188-189

184. Erol Ulubelen, a.g.e.

185. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 211-212

186. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 212-213

187. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 213

188. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 244-245

189. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 246

190. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 257

191. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 261-266

192. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 267-268

193. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 269

194. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 281

195. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 283

196. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 202

197. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 202

198. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 191

199. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 206

200. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 217

201. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 218

202. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 269

203. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 272

204. Kevork Aslan, L'Arménie et les Arméniens, İstanbul: Librairie Weiss, 1914

205. Süleyman Kocabaş, Osmanlı İsyanlarında Yabancı Parmağı "Bir İmparatorluk Nasıl Parçalandı?", I. Baskı, Vatan Yayınları, İstanbul, 1992, s. 85-86

206. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Belgelerinde Ermeni İngiliz İlişkileri, Ankara: Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, 2004, s. 10

207. Louise Nalbantyan, Armenian-Revolutionary Movement, Los Angeles: University of California Press, 1963, s. 110-111

208. George H. Hepworth, Through Armenia on Horseback, New York: E. P. Dutton, 1898, s. 32

209. George H. Hepworth, a.g.e., s. 32

210. İhsan Ilgar, "Bir Asır Boyunca Ermeni Meselesi", Hayat Tarih Mecmuası, sayı 10, Ekim 1975, s. 68

211. Süleyman Kocabaş, Osmanlı İsyanlarında Yabancı Parmağı "Bir İmparatorluk Nasıl Parçalandı?", I. Cilt, İstanbul: Vatan Yayınları, 1992, s. 87

212. Halil Halit, Türk Hâkimiyeti ve İngiliz Cihangirliği, İstanbul: Yeni Matbaa, 1341, s. 26; - Süleyman Kocabaş, a.g.e., s. 87

213. Süleyman Kocabaş, a.g.e., s. 88

214. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Belgelerinde Ermeni İngiliz İlişkileri, Ankara: Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, 2004, s. 31

215. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, a.g.e., s. 194

216. "Papers of the American Board of Commissioners for Foreign Missions Reel Listing", Reel 644, No: 241, Papers Of The American Board Of Commissioners For Foreign Missions, http://microformguides.gale.com/Data/Download/304 1000R.pdf

217. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Belgelerinde Ermeni İngiliz İlişkileri (1845-1890), Ankara: Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, 2004, s. 28

218. Burhan Çağlar, İngiliz Said Paşa ve Günlüğü (Jurnal), İstanbul: Arı Sanat Yayınları, 2010, s. 58-59

219. Michael Mann, The Dark Side of Democracy: Explaining Ethnic Cleansing, Cambridge University Press, 2005, s. 113

220. "Müslüman-Türk Katliamları", Türkçe Bilgi, http:// www.turkcebilgi.com/m%C3%BCsl%C3%BCman_-_t%C3%BCrk_katliamlar%C4%B1

221. "Ermeni Gerçeği", Gözlemci, http://www.gozlemci. net/921-ermeni-gercegi.html

222. Avni Özgürel, "Van'da Gördüklerimi Saklayamam", Radikal, 26.04.2009, http://www.radikal.com.tr/yorum/ vanda-gorduklerimi-saklayamam-933029/

223. Ömer Aymalı, "Van İsyanı, 24 Nisan 1915 ve Ermeni Tehciri", Dünya Bülteni, 26.04.2014, http://www.dunyabulteni.net/tarihten-olaylar/296379/van-isyani-24-nisan-1915-ve-ermeni-tehciri

224. Michael A. Reynolds, Shattering Empires The Clash and Collapse of the Ottoman and Russian Empires 1908–1918, Cambridge: Cambridge University Press, 2011.

225. 'Tehcir Kanunu ve Bu Kanunun Tatbiki', Gerçek Tarih, 08.08.2012 http://gercektarih1a.blogcu.com/tehcir-kanunu-ve-bu-kanunun-tatbiki/12865279

226. "İşçi Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek: Sözümüzde Durduk Bu İşi Bitiriyoruz", Vatan Partisi, 20.11.2016, http://vatanpartisi.org.tr/genel-merkez/haberler/isci-partisi-genel-baskani-dogu-perincek-sozumuzde-durduk-bu-isi-bitiriyoruz-10298

227. Yves Bénard, Ermeni Soykırımı "Ya Bize Yalan Söylenmişse?", 2015, http://pdb-ebooks.com/_/_/539225/ermeni-soykirimi-ya-bize-yalan-soylenmisse-turk-ermeni-trajedisi-konusunda-dusunceler

228. Demir Delen, "Armenian Forgeries and Falsifications", A Publication of the Federation of Canadian Turkish Associations, http://www.ataa.org/reference/forgeries-delen. html

229. Ovanes Kaçaznuni, Taşnak Partisi'nin Yapacağı Bir Şey Yok, İstanbul: Kaynak Yayınları, 2005

230. H. A. Arslanian, 'British Wartime Pledges, 1917-1918', Journal Of Contemporary History, Vol. 13, Nu. 3, 1978

231. Şükrü Elekdağ, "Amerikalı Bilim Adamlarının Açıklamaları", Bakış, 19.05.1985, https://sukruelekdag.wordpress.com/1985/05/19/amerikali-bilim-adamlarinin-aciklamasi/

232. 'Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın 1915 Olaylarına İlişkin Mesajı', Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık, 23.04.2014, http://www.basbakanlik.gov. tr/Forms/_Article/pg_Article.aspx?Id=974ccd3b-fb77-499a-ab6a-7c5d2a1e79c9

233. "Sayın Başbakanımızın, Osmanlı İmparatorluğu'nun Yıkılış Döneminde Hayatını Kaybeden Osmanlı Ermenilerine İlişkin Açıklaması", Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık, 22.04.2015, http://www.basbakanlik.gov.tr/forms/_Article/pg_Article.aspx?Id=14f71a8b-108a-4701-bc58-457fb06 f35e7

234. "Tal Buenos Tarafından NSW Parlamentosu'nda Yapılan Konuşma", ATA, 24.11.2014, https://www.ata-a.org.au/tal_buenos_konusma/ - https://www.ata-a.org.au/ tal_buenos_speech/

235. Leslie Gelb "When to Forgive and Forget: Engaging Hanoi and Other Outlaws", New York Times, 15.04.1993, http://www.nytimes.com/1993/04/15/opinion/foreign-affairs-when-to-forgive-and-forget.html

236. Onur Öymen, Bir Propaganda Silahı Olarak Basın, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2014, s. 272

237. Süleyman Kocabaş, Hindistan Yolu ve Petrol Uğruna Yapılanlar: Türkiye ve İngiltere, İstanbul: Vatan Yayınları, 1985, s. 231

238. Ahmet İhsan, Matbuat Hatıralarım, İstanbul: A. İhsan Matbaası, 1931, s. 57

239. Kurtuluş Öztürk, "Cambrige'de Bir Türk Eğitimci (Halil Halid Bey: 1869-1931)", s. 131, http://docplayer.biz.tr/ 463513-Cambridge-de-bir-turk-egitimci-halil-halid-bey-1869-1931.html

240. Ellis Ashmead Bartlett, Teselya Marekesinde, İkdam Matbaası, Dersaadet (İstanbul): 1315, s.12-13

241. Ragıp Üner, "Tarihte Türk-İngiliz İlişkileri", Hayat Tarih Mecmuası, c. 2, sayı 9, 1975, s. 26

242. Doğan Avcıoğlu, Milli Kurtuluş Tarihi, 4. Baskı, İstanbul: Tekin Yayınları, 1996, s. 42

243. Erol Ulubelen, İngiliz Gizli Belgelerinde Türkiye, İstanbul: Çağdaş Yayınları, 1982, s. 62

244. Erol Ulubelen, a.g.e., s. 77

245. John M. Vander Lippe, "The Other Treaty of Lausanne: The American Public and Official Debate on Turkish-American Relations", The Turkish Yearbook of International Relations, c.23, 1993

246. Doğan Avcıoğlu, Milli Kurtuluş Tarihi, 4. Baskı, İstanbul: Tekin Yayınları, 1996, s. 285

247. "Onur Öymen'in Kıbrıs Yakın Doğu Üniversitesi'nde Yaptığı Konuşma" – 19 Nisan 2014; http://www.onuroymen.com/arsiv/3113

248. Enver Ziya Karal, Birinci Meşrutiyet ve İstibdat Devirleri 1876-1907, VIII. Cilt, Atatürk Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, s. 122-126

249. Frederick Burnaby, Küçük Asya Seyahatnamesi, çev. Meral Gaspıralı, İstanbul: Sabah Kitapları, 1998, s. 74

250. Pierre Loti, Can Çekişen Türkiye, çev. R.C.H., İstanbul: Matbaai Hayriye ve Şürekâsi, 1329 (1913), s. 60-61

251. Onur Öymen, Bir Propaganda Silahı Olarak Basın, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2014, s. 122

252. Onur Öymen, a.g.e., s. 122

253. Onur Öymen, a.g.e., s. 118

254. Onur Öymen, a.g.e., s. 341

255. Onur Öymen, a.g.e., s. 126

256. Onur Öymen, a.g.e., s. 128

257. Onur Öymen, a.g.e., s. 337

258. Onur Öymen, Bursa Konferansı Konuşma Metni, 25.01.2015, http://www.onuroymen.com/arsiv/3039

259. Onur Öymen, Bir Propaganda Silahı Olarak Basın, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2014, s. 128

260. Öymen, a.g.e., s. 129

261. Öymen, a.g.e., s. 80

262. Öymen, a.g.e., s. 132

263. "1914 Osmanlı İmparatorluğu Nüfus Sayımı", Wikipedia, https://tr.wikipedia.org/wiki/1914_Osmanl%C4%B1_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu_n%C3%BCfus_say%C4%B1m%C4%B1

264. Onur Öymen, Bir Propaganda Silahı Olarak Basın, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2014, s. 271-272

265. Taner Akçam, "Anatomy of Genocide Denial: Academics, Politicians, and the "Re-Making of History", http://chgs.umn.edu/histories/occasional/Akcam_Anatomy_of_Denial.pdf

266. Michel Paillares, Le Kémaliste devant les alliés, s. 75; Yves Bénard, Ermeni Soykırımı: Ya Bize Yalan Söylenmişse? Türk-Ermeni Trajedisi Konusunda Düşünceler, Smashwords, 2015

267. Onur Öymen, Bir Propaganda Silahı Olarak Basın, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2014, s. 158

268. Peter Buitenhuis, The Great War of Words: British, American, and Canadian Propaganda and Fiction, 1914-1933, Vancouver: Univ of British Columbia Press, 1987, s. 15

269. James Bryce, The Future of Armenia, Contemporary Reviev, December 1918

270. Justin McCarthy, "I. Dünya Savaşı'nda İngiliz Propagandası ve Bryce Raporu", Turkishnews, 2009, http://www. turkishnews.com/tr/content/2009/07/30/i-dunya-savasinda-ingiliz-propagandasi-ve-bryce-raporu/

271. H. C. Peterson, Propaganda for War: The Campaign Against American Neutrality, 1914-1917, Oklahoma: University of Oklahoma Press, 1939, s. 58

272. H. C. Peterson. a.g.e., s.243

273. Justin McCarthy,. "I. Dünya Savaşı'nda İngiliz Propagandası ve Bryce Raporu", Turkishnews, 2009, http://www. turkishnews.com/tr/content/2009/07/30/i-dunya-savasinda-ingiliz-propagandasi-ve-bryce-raporu/

274. Justin McCarthy, a.g.m.

275. Onur Öymen, Bir Propaganda Silahı Olarak Basın, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2014, s. 210-211

276. Onur Öymen, a.g.e., s. 268, 269

277. Onur Öymen, a.g.e., s. 277

278. Ş. Can Erdem, "İtilaf Devletlerinin İstanbul'u Resmen İşgali ve Faaliyetleri", Atatürk Araştırma Merkezi (ATAM), http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-62/itilaf-devletlerinin-istanbulu-resmen-isgali-ve-faaliyetleri

279. "Occupation of Constantinople", Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Occupation_of_Constantinople

280. "Amerikan Mandası İçin Propagandalar", Atatürk Araştırma Merkezi (ATAM), http://www.atam.gov.tr/ nutuk/amerikan-mandasi-icin-propagandalar

281. Onur Öymen, Silahsız Savaş: Bir Mücadele Sanatı Olarak Diplomasi, 8. Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2015, s. 91

282. Arnold J. Toynbee, Bir Devletin Yeniden Doğuşu, çev. Kasım Yargıcı ve Nurer Uğurlu, İstanbul: Çağdaş Matbaacılık 1999, s. 84

283. Aytek Soner Alpan, Yeni başlayanlar için 10 soruda Lozan (2): Lozan ve Sevr arasında pek de fark yok muydu?, Haber Sol, http://haber.sol.org.tr/toplum/yeni-baslayanlar-icin-10-soruda-lozan-2-lozan-ve-sevr-arasinda-pek-de-fark-yok-muydu-173544

284. "İstanbul'un İşgali, Wikipedia, https://tr.wikipedia.org/ wiki/%C4%B0stanbul'un_%C4%B0%C5%9Fgali

285. 'Yeşilay Tarihçesi', Yeşilay, http://www.yesilay.org.tr/tr/ kurumsal/tarihce

286. "İngiliz Casuslar Terzi ve Kahveci ile Atatürk'ü İzledi", T24, 22.09.2010, http://t24.com.tr/haber/ingiliz-casuslar-terzi-ve-kahveci-ile-ataturku-izledi,100045

287. Ali Dağlar, "90 Yıllık Sır Perdesini Kaldıran Kitap: İşgal Altındaki İstanbul", Hürriyet, 07.10.2013, http://www.hurriyet.com.tr/90-yillik-sir-perdesini-kaldiran-kitap-isgal-altindaki-istanbul-24859602

288. Ali Dağlar, a.g.m.

289. Kerrar Esat Atalay, "Milliyetçiler İngiliz taraftarlığı propagandalarını nefretle karşılıyordu", Yeniçağ, 24.01.2014, http://www.yenicaggazetesi.com.tr/milli-mucadelede-zararli-dernekler-ve-isyanlar-93885h.htm

290. John Bennett, Witness: The Story of a Search, USA: Bennett Books, 1997

291. Yrd. Doç Dr. Mehmed Demiryürek, "Kıbrıs'ta Bir 150'lik: Said Molla (1925-1930)", Mustafa Kemal Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 57, Cilt: XIX, Kasım 2003

292. "Ankara Milletvekili Mustafa Kemal Paşa'nın Ateşkesten Meclisin Açılmasına Kadar Geçen Süre İçindeki Siyasi Durum Hakkındaki Meclis Konuşmaları", Atatürkiye, http://www.ataturkiye.com/nutuklari/1d1yy.html

293. Gazi Mustafa Kemal, Nutuk, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2015

294. Nurullah Çetin, "Harici ve Dahili Bedhahları Tanımak", Öncevatan, http://www.oncevatan.com.tr/m/?id=29925 &t=makale

295. Mustafa Akca, "Hutbe-i Şamiye: "Said Nursi ve Davranışı", Köprü, s. 115, 2011 http://www.koprudergisi.com/ index.asp?Bolum=EskiSayilar&Goster=Yazi&YaziNo=1122

296. Bediüzzaman Said Nursi, Eski Said Dönemi Eserleri, İstanbul: Yeni Asya Neşriyat, 2010, s. 537

297. "İşte Masonlara Ait ve Daha Önce Hiç Bilinmeyen Yeni Bir Yemin Metni", Siyasethane, 08.04.2012, http://www.siyasethane.com/kose-yazilari-ve-makaleler/372-iste-masonlara-ait-ve-daha-once-hic-bilinmeyen-yeni-bir-yemin-metni.html

298. Arslan Tekin, İmralı'daki Konuk, İstanbul, Bilgeoğuz Yayınları, 2009, s. 57-435.

299. Mehmet Temel, "Ulusal Çıkar Politikası Açısından İngiltere'nin Osmanlı Devleti'ne ve Milli Mücadeleye Bakışı", Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, s. 1, 1998

300. Gotthard Jaeschke, Kurtuluş Savaşı İle İlgili İngiliz Belgeleri, çev. Cemal Köprülü, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2011

301. Onur Öymen, Silahsız Savaş: Bir Mücadele Sanatı Olarak Diplomasi, 8. Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2015, s. 355

302. "TBMM Genel Kurul Tutanağı 20. Dönem 3. Yasama Yılı 38. Birleşim", 06.01.1998, https://www.tbmm.gov.tr/ develop/owa/tutanak_b_sd.birlesim_baslangic?P4=11005&P5=B&page1=29&page2=29

303. "George Curzon", Wikiquote, https://tr.wikiquote.org/ wiki/George_Curzon

304. Mustafa Turan, "İzmir'in İşgali Üzerine", Atatürk Araştırma Merkezi (ATAM), http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-36/izmirin-isgali-uzerine

305. Selçuk Ural, "Mütareke Döneminde İngiltere'nin Güneydoğu Anadolu Politikası", Ankara Üniversitesi Türk Inkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, s. 39, 2007, s. 425-463

306. Gotthard Jaeschke, Kurtuluş Savaşı ile ilgili İngiliz Belgeleri 2, çev. Cemal Köprülü, İstanbul: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık, 2001

307. Svante Cornell, Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus, UK: Curzon Press, 2001

308. Kadir Algül, "Atatürk Dönemi Türk İngiliz İlişkileri 1919-1938", Atatürk İlkeleri ve İnkılapları Semineri, İstanbul, 2009

309. Gazi Mustafa Kemal, Nutuk, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2015, s. 237.

310. Erol Ulubelen, İngiliz Gizli Belgelerinde Türkiye, İstanbul: Çağdaş Yayınları, 1982, s. 185

311. Mustafa Albayrak, "Atatürk ve Anti-Emperyalizm", Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 1997, c. 5, s. 20,

312. Gotthard Jaeschke, Kurtuluş Savaşı ile ilgili İngiliz Belgeleri 2, çev. Cemal Köprülü, İstanbul: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık, 2001

313. Hakan Özoğlu, "İşgal Altındaki İstanbul", http://www. aljazeera.com.tr/gorus/isgal-altindaki-istanbul

314. Gazi Mustafa Kemal, Nutuk, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2015

315. Taha Niyazi Karaca, Büyük Oyun: İngiltere Başbakanı Gladstone'un Osmanlı'yı Yıkma Planı, İstanbul: Timaş Yayınları, 2015

316. Falih Rıfkı Atay, Çankaya, İstanbul: Doğan Kardeş Basımevi, 1969, s. 127

317. Frederick Madden, E. T. Williams and D. K. Fieldhouse, Oxford and the Idea of Commonwealth Essays Presented to Sir Edgar Williams, London: Croom Helm, 1982, s. 99

318. "William Ewart Gladstone", Wikipedia, https://tr.wikipedia.org/wiki/William_Ewart_Gladstone

319. Taha Akyol, Bilinmeyen Lozan, İstanbul: Doğan Kitap, 2014, s. 26

320. Taha Akyol, a.g.e., s. 22

321. Özcan Pehlivanoğlu, "Balkanlar Gelecekte Neleri Yaşar", Balkanlar Net, http://www.balkanlar.net/forum/index.php?topic=23694.0;wap2

322. Tarık Zafer Tunaya, Türkiye'de Siyasal Partiler: Mütareke Dönemi, İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları, 1986, s. 27

323. Taha Akyol, Bilinmeyen Lozan, İstanbul: Doğan Kitap, 2014, s. 28

324. Semih Yalçın, "Misâk-ı Millî ve Lozan Barış Konferansı Belgelerinde Musul Meselesi", Tarih Araştırmaları, http:/ /www.tariharastirmalari.com/musulmeselesi.html

325. Zülal Keleş, "Musul Meselesi," Türk Tarihi Araştırmaları, http://www.altayli.net/musul-meselesi.html

326. Kemal Melek, "Türk-İngiliz İlişkileri (1890-1926) ve Musul Petrolleri", Esat Çam (der.), Türk Dış Politikasında Sorunlar, İstanbul: Der Yayınları, 1989, s. 28 - Zekeriya Türkmen, Musul Meselesi Askeri Yönden Çözüm Arayışları (1922-1925), Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2003, s. 7

327. Esra Sarıkoyuncu Değerli, "Lozan Barış Konferansı'nda Musul", Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 10, sayı 18, Aralık 2007, s. 127-140

328. On Yıllık Savaşın Günlüğü, Balkan, Birinci Dünya ve İstiklal Savaşları Orgeneral İzzettin Çalışlar'ın Günlüğü, İsmet Görgülü (haz.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1997, s. 89

329. Hatırat (1913-1922) Cemal Paşa, Alpay Kabacalı (haz.), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2001, s. 180

330. Ahmet İzzet Paşa, Feryadım, c.1, Yüksel Kanar ve Süheyl İzzet Furgaç (haz.), İstanbul: Nehir Yayınları, 1992, s. 210-211

331. Zafer Kaya, "Musul Meselesine Genel Bir Bakış", Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 1, s. 8, 2004, s. 119

332. Tevfik Bıyıklıoğlu, Türk İstiklal Harbi 1, Mondros Mütarekesi ve Tatbikatı, Ankara: Genelkurmay Yayınları, 1962, s. 78-79

333. Mim Kemal Öke; Kerkük-Musul Dosyası, İstanbul, 1991, s. 31

334. Semih Yalçın, "Misâk-ı Millî ve Lozan Barış Konferansı Belgelerinde Musul Meselesi", Tarih Araştırmaları, http:// www.tariharastirmalari.com/musulmeselesi.html

335. Semih Yalçın, a.g.m.

336. Kemal Melek, "Türk-İngiliz İlişkileri (1890-1926) ve Musul Petrolleri", Esat Çam (der.), Türk Dış Politikasında Sorunlar, İstanbul: Der Yayınları, 1989, s. 28 - Zekeriya Türkmen, Musul Meselesi Askeri Yönden Çözüm Arayışları (1922-1925), Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2003, s. 40; Yusuf Hikmet Bayur, Türkiye Devleti'nin Harici Siyasası, Ankara: TTK Yayınları, 1973, s. 32

337. Paul C. Helmreich, Sevr Entrikaları, çev. Şerif Erol, İstanbul: Sabah Yayınları 1996, s. 221-222

338. Osman Olcay, Sevr Anlaşmasına Doğru, SBF Yayınları, Ankara: 1981, s. 121;. U. Mumcu, Kürt-İslam Ayaklanması, Tekin Yayınları, 19. Baskı, 1995, s. 28

339. Kemal Koçoz, "Lozan Süreci", http://add.org.tr/kemal-kocoz-lozan-sureci/

340. Mustafa Kemal Atatürk, Söylev ve Demeçler, c. III, Ankara: A. Ü. Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayınları 1981, s. 78

341. "Genelkurmay Başkanlığı Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi", ATASE, Ankara, Klasör 15, Gömlek 38, Belge 38/1

342. "Genelkurmay Başkanlığı Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi", ATASE. Ankara, Klasör 15, Gömlek 38, Belge 38/2

343. Mustafa Kemal Atatürk, Söylev ve Demeçler, c. III, Ankara: A. Ü. Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayınları 1981, s. 12; "Atatürk'ün Milli Dış Politikası", c. I, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, s. 35-36

344. Mustafa Kemal Atatürk, a.g.e., s. 24

345. Sibel Turan, "Türkiye'nin Coğrafi Konumunun Dış Politikasına Etkisi", Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1992, s. 101

346. Hikmet Uluğbay, İmparatorluktan Cumhuriyete Petro-politik, Ankara: Turkish Daily News Yayınları, 1995, s. 179

347. Ali Balcı, Türkiye Dış Politikası (3. Bölüm), İstanbul: Etkileşim Yayınevi, 2013

348. "UK The Parliamentary Archives", BL/G/13/18 Colonial Office adına Bindsay'in 4 Ocak tarihli Curzon'a gönderdiği telgrafları

349. Seha L. Meray, Lozan Barış Konferansı: Tutanaklar Belgeler, c. 7, İstanbul: TTK Yayınları 1993, s. 346-347.

350. Seha L. Meray, a.g.e., s. 360

351. TBMM, Lozan Görüşmeleri Zabıt Ceridesi (ZC), c. 26, s. 505–506

352. Taha Akyol, Bilinmeyen Lozan, İstanbul: Doğan Kitap, 2014, s: 224

353. Taha Akyol, a.g.e., s. 225

354. Taha Akyol, a.g.e., s. 225

355. İsmail Göldaş, Lozan: Biz Türkler ve Kürtler, İstanbul: Avesta Yayınları, 2000, s. 25

356. Paul C. Helmreich, Sevr Entrikaları, çev. Şerif Erol, İstanbul: Sabah Yayınları 1996, s. 227

357. Sezen Kılıç, "Musul Sorunu ve Lozan", Atatürk Araştırma Merkezi (ATAM), http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-71/musul-sorunu-ve-lozan

358. İhsan Şerif Kaymaz, "Birinci Dünya Savaşı Sonunda Musul Vilayetinde İngiliz Yönetiminin Kurulması", Memleket Siyaset/Yönetim Dergisi, c. 5, 2010

359. Bilal N. Şimşir, Lozan Telgrafları – 1, (1922-1923), Ankara: TTK Yayınları, 1990, s. 288-289 (telgraf no: 149, 150, 151)

360. Bilal N. Şimşir, a.g.e., s. 328 (telgraf no: 180, 181, 182)

361. "İngiltere Parlemento Arşivi," BL/111/12/42; Esra Sarıkoyuncu Değerli, "Lozan Barış Konferansı'nda Musul", Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c.10, sayı 18, Aralık 2007, s. 133

362. "İngiltere Ulusal Arşivi" PRO, FO 371/9059'dan aktaran Salahi Sonyel, Gizli Belgelerle Lozan'ın Perde Arkası, Ankara: TTK Yayınları, 2006, s, 95-96

363. "Walter Long, 1st Viscount Long", Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Walter_Long,_1st_Viscount_ Long

364. Her ne kadar Curzon 17 Ocak tarihinde Walter'e gönderdiği mektupta Türk heyetinin üç kişiden oluştuğunu ifade etmişse de 23 Ocak 1923 tarihinde yapılan öğleden sonraki oturumda İsmet Paşa Londra'ya iki kişi gönderildiğini söylemişti. (Seha L. Meray, Lozan Barış Konferansı: Tutanaklar Belgeler, c. 7, İstanbul: TTK Yayınları 1993, Birinci takım cilt: I, kitap I, s. 369)

365. İngiltere Parlamento Arşivi, BL/111/12/61; Esra Sarıkoyuncu Değerli, "Lozan Barış Konferansı'nda Musul", Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c.10, sayı 18, Aralık 2007, s. 134

366. K. Jeffrey ve A. Sharp, "Lord Curzon and the Use of Secret Intelligence at the Lausanne Conference: 1922-1923, The Turkish Yearbook, 1993; "Rumbold to Oliphant 18. 7. 23" Rumbold MSS De. 30 in the Bodleian Library, Oxford

367. Taha Akyol, Bilinmeyen Lozan, İstanbul: Doğan Kitap, 2014, s. 231

368. Taha Akyol, a.g.e., s. 232

369. Gaye-i Milliye Gazetesi, 29 Mart 1921, s. 1

370. Fahri Belen; Askeri Siyasal ve Sosyal Yönleri ile Türk Kurtuluş Savaşı, Nadir Kitap, Ankara: 1973, s: 534-535; Mim Kemal Öke, Musul Meselesi Kronolojisi (1918-1926), Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1987, s. 34

371. Taha Akyol, Bilinmeyen Lozan, İstanbul: Doğan Kitap, 2014, s. 264-265

372. Haldun Eroğlu, "Tarihten Günümüze Irak ve Türkiye", Dokuzuncu Askeri Tarih Semineri Bildirileri I, Ankara: Genelkurmay ATASE ve Genelkurmay Denetleme Başkanlığı Yayınları, 2005, s. 92

373. Taha Akyol, Bilinmeyen Lozan, İstanbul: Doğan Kitap, 2014, s. 265

374. Salahi Sonyel, Gizli Belgelerle Lozan'ın Perde Arkası, Ankara: TTK Yayınları, 2006, s. 321-322

375. Taha Akyol, Bilinmeyen Lozan, İstanbul: Doğan Kitap, 2014, s. 266.

376. Mehmet Gönlübol ve Cem Sar, Olaylarla Türk Dış Politikası, (1919-1973), Cilt I, Ankara, A.Ü.S.B.F. Yayınları, 1982, s. 75

377. Levent Ayabakan, "Kürt-Nasturi İlişkileri ve Ağa Petros'un Özerk Asuri Devleti Projesi" (1919-1923), Sakarya Üniversitesi, Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, C.1, S.1, s. 49-76

378. "Nasturiler", Wikipedia, https://tr.wikipedia.org/wiki /Nasturiler

379. BOA, (Başbakanlık Osmanlı Arşivi), Hariciye Nezareti, Tercüme Odası (HR.TO.), 258/72, 03 Nisan 1880 (1297.Ra.22); BOA, Sadaret, Mühime Kalemi Evrakı (A.}MKT.MHM.), 613/14, 17 Aralık 1895 (1313.Ca.29.); BOA, Dahiliye Mektubi Kalemi (DH.MKT.), 2087/7, 05 Ağustos 1897 (1315.B.06); BOA, Dahiliye, İdare (DH.İD.), 116/57, Ağustos 1913 (1331.Ra)

380. BOA, Yıldız, Yaveran ve Maiyet-i Seniye Erkan-ı Harbiye Dairesi (Y..PRK.MYD.), 7/115, 31 Ağustos 1888 (1305.Z.23); BOA, Yıldız, Başkitabet Dairesi Maruzatı (Y..PRK.BŞK.), 14/23, 13 Ekim 1888 (1306.S.07)

381. Aziz S Atiya, Doğu Hıristiyanlığı Tarihi, İstanbul: Doz Yayınları, 2005, s. 312

382. Abdurrahman Yılmaz, Osmanlı Cumhuriyet Döneminde Nasturi Ayaklanmaları, Tarih Okulu Dergisi, Mart 2015, sayı 21, s. 107-129

383. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), İ.DH., 100258, 27 L. 1309. s.1

384. Taylor (1869) aktaran Bilal N. Şimşir, İngiliz Belgelerinde Osmanlı Ermenileri (1856-1880), Bilgi Yayınevi, Ankara, 1986, s. 86-87

385. Serdar Sakin ve Zeki Kapcı, "İngiltere, Nasturiler ve İç Toprak Projesi (1919-1922)", International Journal of History Studies, 2013, C. 5, sayı 5, s.211-212.

386. Deniz Bayburt, "Milli Mücadele Döneminde Süryaniler", Gazi Akademik Bakış Dergisi, c. 3, sayı 6, Yaz 2010, s. 48

387. Sakin ve Kapçı, "İngiltere, Nasturiler ve İç Toprak Projesi (1919-1922)", International Journal of History Studies, 2013, C. 5, sayı 5, s. 212

388. Deniz Bayburt, "Milli Mücadele Döneminde Süryaniler", Gazi Akademik Bakış Dergisi, c. 3, sayı 6, Yaz 2010, s. 59

389. İhsan Şerif Kaymaz, Musul Sorunu, Kaynak Yayınları, Şubat 2014, s. 179-182, 336

390. Cihangir İleri, "Türkiye'de Nasturi Sorunu (1830-1926)", Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih (Genel Türk Tarihi) ABD, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2000, s.71-72

391. İkdam, 21 Eylül 1924

392. Ergün Baybars, (1975) İstiklal Mahkemeleri. Bilgi. Konu için bak.: Mehmet Gönlübol ve Cem Sar, Atatürk ve Türkiyenin Dış Politikası, İstanbul, 1963; Ali Naci Karacan, Lozan, İkinci Baskı, İstanbul, 1971; Yusuf Hikmet Bayur, Yeni Türkiye'nin Harici Siyaseti, İstanbul, 1935; Salahi R. Sonyel, Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politikası, TTK yay., Ankara, 1986

393. İhsan Şerif Kaymaz, "Birinci Dünya Savaşı Sonunda Musul Vilayetinde İngiliz Yönetiminin Kurulması", Memleket Siyaset/Yönetim Dergisi, 2010, c. 5, sayı 14, s. 114

394. Suat Akgül, Musul Sorunu ve Nasturi İsyanı, Ankara: Berikan Yayınları, 2004, s. 107-108

395. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), "Hakkari harekatının 15 Eylül'de başlayacağının Cumhurbaşkanı'na bildirildiği", 1.6.8/28, 30..10.0.0., 14/09/1924

396. Yonca Anzerlioğlu, "Nasturiler ve 1924 Ayaklanması", (Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 1996 s. 181

397. Suat Akgül, Musul Sorunu ve Nasturi İsyanı, Ankara: Berikan Yayınları, 2004, s. 33-34

398. TBMM Zabıt Ceridesi, 2. Dönem, 1. İçtima, 1. Celse, 18.10.1340, C. IX, s. 7-11

399. Benoit Méchin, Mustafa Kemal, Bilgi Yayınları, Ankara:1997, s. 268

400. Suat Zeyrek, "Milli Mücadele Sürecinde Türk – İngiliz Rekabeti: Kürt Sorunu", Türkiyat Mecmuası, c. 23/Bahar, 2013, s. 134

401. Taha Akyol, Bilinmeyen Lozan, İstanbul: Doğan Kitap, 2014, s. 267

402. "Fransız Dışişleri Bakanlığı Gizli Belgeleri", E-Levant (1918-1929) Kürdistan Caucase Servisi, Vol. 101, s. 25; Uğur Mumcu, Kürt-İslam Ayaklanması, Tekin Yayınları, 19. Baskı, İstanbul:1995, s. 168

403. Taha Akyol, a.g.e., s. 267-268; Şevket Pamuk, 100 Soruda Osmanlı Türkiye İktisadi Tarihi, İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1988, s. 200

404. Şevket Pamuk, a.g.e., s. 200

405. Stefanos Yerasimos, Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye, İstanbul: Belge Yayınları, 1986, s. 462

406. İsmail Özsoy, "1838 Baltalimanı Ticaret Antlaşması'ndan Gümrük Birliği'ne", Çerçeve Dergisi, sayı 15, Ekim 1995, s. 134

407. Bilal Eryılmaz, Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme, İstanbul: İşaret Yayınları, 1991, s. 86.

408. Ali Nejat Ölçen, Karl Marx ve İngiliz Emperyalizmi, Ankara: Ekin Yayınları, 1992, s. 114

409. Tahir Taner, Kapitülasyonlar Nasıl İlga Edildi, İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1956, s. 34

410. "Düstur, Tertibisani 6. Cilt s. 1273" naklen Ozan Arslan, "I. Dünya Savaşı Başında Kapitülasyonların İttihad ve Terakki Yönetimi Tarafından Kaldırılması ve Bu Gelişme Karşısında Büyük Güçlerin Tepkileri", Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, c. 10 (1), 2008, s. 265

411. Şerafettin Turan, Türk Devrim Tarihi II: İmparatorluğun Çöküşünden Ulusal Direnişe, İstanbul: Bilgi Yayınevi, 1998, s. 82-91; Zeki Arıkan, "1536 Kapitülasyonları ve Cumhuriyet İdeolojisi", A. Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Atatürk Araştırmaları Dergisi, c. 24, sayı 37, 1963, s. 11-28

412. Mahmut Goloğlu, Türkiye Cumhuriyeti, V. Kitap, Ankara: Başnur Yayınları, 1971, s. 8

413. Afet İnan, "Türk İstiklali ve Lozan Muahedesi", Belleten, c. II/7-8, s. 277-291; Salahi Sonyel, "Lozan'da Türk Diplomasisi", Belleten, c. XXXVIII, sayı 149, s. 41-115; Yusuf Hikmet Bayur, Türkiye Devleti'nin Harici Siyasası, Ankara: TTK Yayınları, 1973, s. 116- 130

414. Salahi Sonyel, a.g.m., s. 76

415. Salahi Sonyel, a.g.m., s. 77; Şevket Süreyya Aydemir, Tek Adam, c. 3, İstanbul: Remzi Kitapevi, 1966, s. 112

416. Afet İnan, "Türk İstiklali ve Lozan Muahedesi", Belleten, c. II/7-8, s. 293; Ahmet Yavuz, Lozan Barış Konferansı Tutanakları, c. II, Ankara: Dışişleri Bakanlığı Yayınları, 1972, s. 48 – 50

417. Şerafettin Turan, İsmet İnönü: Yaşamı, Dönemi ve Kişiliği, İstanbul: Bilgi Yayınevi 2003, s. 59 - 73; Hamza Eroğlu, Türk İnkılap Tarihi, İstanbul: Savaş Yayınevi, 1981, s. 260

418. Mustafa Kemal Atatürk, Söylev ve Demeçler, c. III, Ankara: A. Ü. Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayınları 1981, s. 99-112

419. L. Seha Meray, Lozan Barış Konferansı: Tutanaklar Belgeler, c. 7, İstanbul: TTK Yayınları 1993, takım II, cilt: I, kitap I, s. 30 - 31; Tevfik Rüştü Aras, Lozan'ın İzinde 10 Yıl, İstanbul 1935, s. 10 - 13; Tahir Tamer, "Lozan ve Kapitülasyonların İlgası", İ. Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, c. VII, sayı 4, 1941, s. 730

420. Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1973, s. 758

421. Taha Akyol, Bilinmeyen Lozan, İstanbul: Doğan Kitap, 2014, s. 323

422. Taha Akyol, a.g.e., s. 307

423. Taha Akyol, a.g.e., s. 308