Sof2007-Azeri doc
Yüklə 5,06 Kb. Pdf görüntüsü
|
Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi 2007 Gələcəyin Durumu 43 4-cü Çağırışa o vaxt ciddiliklə cavab veriləcək ki, bu təhlükələri aradan qaldırmaq üçün strategiyalar mövcud olacaq, dünyanın 10%-dən azı qeyri-demokratik ölkələrdə yaşayacaq, silahlı münaqişələrin sayı (ildə 1, 000 və daha çox ölümlə nəticələnən) yarıbayarı azalacaq və çox demokratik ölkələrdə çox seçkilərdə seçicilərin iştirakı 60%-i ötüb keçəcək. R EGIONAL M ÜLAHIZƏLƏR A FRIKA : Bir neçə il demokratik irəliləyişlərdən sonra 2006-cı ildə sub-Sahara Afrikası əldə etdiyi irəliləyişlərdən daha çox geriləmələrə məruz qaldı. Freedom House-un dəyərləndirmələrinə əsasən regionda olan 48 ölkədən 11-i “müstəqil”, 22-si “qismən müstəqil”, 15-i isə “müstəqil deyil”. 2007-ci ildə Afrika birliyi tərəfindən qəbul edilmiş Demokratiya, Seçkilər və İdarəetməyə dair Xartiya Afrika hökumtələrinin cavab verməli olduqları demokratik standartları müəyyən edir və onların uğurunu qiymtələndirmək üçün struktur hazırlayır. 2007-ci ildə Afrikada 15-dən çox seçki həyata keçiriləcək. Afrika ölkələri birliyi yaratmağa və Pan-Afrikan Parlamentinə qanunverici hakimiyyət verməyə dair təkliflər irəli sürülüb. A SIYA VƏ O KEANIYA : Hindistan dünyada ən böyük demokratik ölkədir, Çində isə deomkratiyanın elementləri peyda olmağa başlayır. Freedom House-un dəyərləndirmələrinə əsasən Asiyada olan 39 ölkənin 16-sı “müstəqil”, 12-si “qismən müstəqil” və 11-i isə “müstəqil deyil”. 2006-cı ildə region əhalisinin yalnız 70%-inin azad mətbuata çıxışı var. ASEAN (Cənubi-Şərqi Asiya ölkələri Assosiasiyası) inteqrasiyaya və demokratiyaya təkan vermək üçün (AB-dəki kimi) yeni Xartiya hazırlayır. Baxmayaraq ki 6 “qismən müstəqil” və 11 “müstəqil olmayan” ölkəsi olan Yaxın Şərqdə İsrail “müstəqil” dəyərləndirilən yeganə ölkədir, Yaxın Şərqdə bir çox ölkələrdə qadınların səs vermək və vəzifə tutmaq haqları üzrə inkişafa nail olunub. A VROPA : AB, siyasət quruculuğunda ictimai iştiraka görə birinci yerdə gedir. AB-yə daxil olan 27 ölkənin hamısı “müstəqil” qiymətləndirilib. Lakin yeni üzvlər olan Rumıniya və Bolqarıstanda hələ də mətbuat azadlığının inkişafına ehtiyac var. Hal-hazırda AB-də 7 milyon qeyri-qanuni mühacir mövcuddur. Hər il əlavə olaraq 500, 000 mühacir gəlir. Beynəlxalq miqrasiya və mühacirlərin inteqrasiyası üzrə qanuni sistemi möhkəmləndirmək üçün yeni normaların işlənib hazırlanması nəzərdə tutulub. Sovet İttifaqı və Mərkəzi və Şərqi Avropa ölkələrindən (AB-yə daxil olmayan) 4-ü “müstəqil”, 8-i “qismən müstəqil” və 7-si “müstəqil” kimi qiymətləndirilib. Bu ölkələrdən bəzilərində mütləqiyyətə, korrupsiyaya doğru tendensiyalar və mütərəqqi institutların çatışmamazlığı demokratizasiya prosesinə mane olur. L ATIN A MERIKASI : Latın Amerikası dünyada qeyri-bərabərsizliyin ən yüksək dərəcəsinə malikdir, və burada yerləşən bir çox ölkələr korrupsiya və vətəndaş azadlıqlarının azlığı ilə üzləşirlər. Lakin 2006-cı ildə bir çox rəqabətli və ədalətli seçkilər həyata keçirilib. Azad bazara malik demokratik ölkələr sosial ədalətlilik və bərabərlik istiqamətində kifayət qədər inkişaf etmədikləri üçün, yeni və günü-gündən artan mütləq populist liderlər dəstək alıblar və sənayenin milliləşdirilməsini genişləndirirlər. Region ölkələrinin daha güclü inteqrasiyası demokratiyanın möhkəmləndirilməsinə (AB-də olduğu kimi), ticarətin inkişaf etdirilməsinə, və korrupsiya və mütləqiyətlərə qarşı mübarizə aparmağa kömək edə bilərdi. Ş IMALI A MERIKA : Milli Təhlükəsizlik üzrə 51 saylı Prezident Direktivi və Vətənpərvərlik haqqında Akt ABŞ-da demokratiyanın gələcək səhhəti barədə maraqların baş qaldırmasına səbəb olub. Çünki burada güclü lobbilər, geniş şəkildə korrupsiya və Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi 2007 Gələcəyin Durumu 44 mətbuatın mərkəzləşdirilməsi hökm sürür. Regionun iqtisadi və siyasi azadlıqları bütün dünyadan mühacirləri bura cəlb edir. Kanada hələ də demokratik islahatların çatışmamazlığından əziyyət çəkir. Burada senat hələ də seçkilər yolu ilə seçilmir və qadınlar və azlıqlar Parlamentdə az təmsil olunur. Nümayəndəli demokratyaya qarşı İnternet yolu ilə birbaşa səsvermə barədə müzakirələr aparılır. Qrafik 5. Azadlıq üzrə Qlobal Tendensiyalar Mənbə: Dünyada Azadlıq, 2007, Freedom House Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi 2007 Gələcəyin Durumu 45 5. Siyasi qərarların qəbul edilməsini qlobal uzunmüddətli perspektivlərə (strategiyaya) qarşı həssaslığını nеcə аrtırmаlı? İqlim dəyişikliyinin və qlobal qarşılıqlı asılılğın maliyyə və yoluxucu xəstəliklər kimi digər formalarının geniş şəkildə tanınması möhkəm qlobal sistemlərə olan ehtiyacı nümayiş etdirir. İqlim dəyişikliklərinin və maliyyə zəncirləri və yoluxucu xəstəliklər kimi qlobal qarşılıqlı asılılığın digər formalarının geniş şəkildə qeydə alınması, qlobal sistemlərin davamlılığa - sunami kimi təbii fəlakətləri, su çatışmamazlığı səbəbilə baş vermiş kütləvi köçləri, uzunmüddətli elektrik və ya İnternet kəsilmələrini, maliyyə böhranlarını və münaqişələri qabaqcadan görmə, onlara cavab vermə və onlardan sonra bərpa olunma qabiliyyətinə - olan ehtiyacını nümayiş etdirir. Yeni texnoloji və sosial yeniliklər çox vaxt siyasət qurucularının əldən buraxdıqları imkanları təqdim edir. Hər bir ölkənin gələcəyi araşdırma statusu və müvafiq strateji qurumun potensialı müəyyən olunmalı, lazımi olan yerlərdə yeniləndirilməli, BMT-nin Katibliyi və ÜST və Dünya Bankı kimi beynəlxalq orqanlar da daxil olmaqla dünyadakı bənzər vahidlərlə əlaqələndirilməlidirlər. Ən mükəmməl təcrübələr bölüşdürülməli, araşdırma müqayisə edilməli, fərziyyələr təsdiqlənməli, və uzunmüddətli anlayışlar elan olunmalıdır. Bu istiqamətdə ilkin addımlar YUNİDO, AB, və beynəlxalq futurist təşkilatları tərəfindən atılıb. Gələcəyin araşdırılmasını qərar qəbul etmə prosesi ilə daha yaxşı əlaqələndirilməsi üsullarının siyahısını əlavə edilmiş CD versiyasının 11-ci Fəslində tapmaq olar. Daha gələcək-yönümlü qlobal-fikirli siyasətçiləri seçmək üçün bizə daha gələcək-yönümlü təhsilli ictimaiyyət lazımdır. Ozon qatının deşilməsinin proqnozlaşdırılması Monreal Protokolunda vaxtında verilmiş qərarların əks olunmasına gətirib çıxardı. KQB-nin insan haqlarını proqnozlaşdırması yenidənqurmaya gətirib çıxardı. Əhalinin proqnozlaşdırılması ailə planlaşdırılmasına gətirib çıxardı. “Səssiz bahar”, “Artımın hüdudları” kimi kitablarda verilən proqnozlar bir çox ekoloji mühafizə proqramlarına təkan verdi. Cari problemlərin gündəlik çətinliklərinə gəldikdə bunun miqyasını daha yaxşı anlamaq üçün vaxtı rəqabət amilinə çevirmək gərəkdir. Korporativ iştirakçılar korporativ liderləri öz diqqətlərini növbəti rübün nəticələrini təkmilləşdirəcək işlər üzərində cəmləşdirməyə məcbur edərək tez fayda əldə etmək istəyirlər; hökumət başçıları hakimiyyəti əldə saxlamaq üçün təcili məsələlərə üstünlük verirlər; daha uzun müddəti işdə rəhbər tutan QHT liderləri çox zaman bu kimi yanaşmanı vahid məsələ baxımından tətbiq etməyə meyl edirlər; beynəlxalq təşkilatların rəhbərləri də fikrin bir məsələ üzərində cəmləşməsinə meyl göstərirlər və qlobal miqyasda bir-birindən asılı olan bir neçə məsələnin aradan qaldırılması müşküllüyü onların işini ağırlaşdıra bilər; xəbərlər sahəsinin icraçı şəxslərinin fəaliyyəti isə gündəlik vaxt çərçivəsinə və insanların diqqətinin hər bir anın neqativ hadisələrlə dolu hissələrinə yönəltmək ehtiyacına əsaslanırlar. Nəticədə, qərar qəbul edicilər qlobal uzunmüddətli perspektivləri müzakirə etmək üçün bir balaca təzyiq hiss edirlər. Bununla belə, bir vaxtlar qeyri-mümkün görünən aya enmək və ya çiçək xəstəliyinin qarşısını almaq kimi uzunmüddətli məqsədlərə nail olunması bir çox insanları eqoist, qısa-müddətli maraqlardan yan keçərək böyük nailiyyətlər əldə etməyə ilhamlandırdı. Bu cür gələcək nailiyyətlərin beynəlxalq səviyyədə qiymətləndirilmələrini kompakt disk versiyasının 7-ci Fəslində tapmaq olar. 2015-ci il üçün BMT-nin Minilliyin İnkişafı Məqsədləri beynəlxalq əməkdaşlığı və gücləndirilmiş həssaslığı qlobal uzunmüddətli perpsektivlər üzərində cəmləşdirərək inkişaf meyarlarına çevriliblər. Beynəlxalq vasitəçilər hər gün uzunmüddətli və qlobal təsəvvürləri əks etdirəcək razılaşmalar əldə etmək üçün mübarizə aparırlar. Sürətli dəyişikliyin uzunmüddətli perspektivlər tələb etdiyi fikrini qəbul edənlərin sayı günbəgün artır. Yüklə 5,06 Kb. Dostları ilə paylaş:
|