Soliqqa tortish

Soliq to'lovchilar tarkibi, 
shaxslardan olinadigan foyda so-
soliq obyekti va soliq 
ljgT toTovchilari boTib, moliya
bazasi 
yilida soliqqa tortiladigan foyda-
ga ega boTgan yuridik shaxslar hisoblanadi. Ammo soliqqa 
tortishning alohida tartibiga o‘tgan korxonalar, jumladan, 
yagona soliq toToviga o‘tgan mikrofirma va kichik korxo­
nalar, savdo va umumiy ovqatlanish tashkilotlari, yagona 
yer soligT toTovchi qishloq xo‘jalik tovari ishlab chiqaruv- 
chilar bu soliqni toTovchisi hisoblanishmaydi. Ular o‘zlari 
uchun ixchamlashtirilgan soliqni toTaydilar. Bulardan tash­
qari tadbirkorlik faoliyatining faqat alohida turlariga qat’i 
stavkada sohq toTovchilar ham bu soliqni toTovchilari 
hisoblanishmaydi.
Yuridik shaxslar foyda soligT bo‘yicha budjet bilan 
hisob-kitoblami mustaqil ravishda amalga oshiradilar. 
Ayrim iqtisodiyot tarmoq korxonalari budjet bilan hisob- 
kitoblami 0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi- 
ning qaroriga binoan markazlashtirilgan tartibda amalga 
oshirishlari mumkin (misol uchun, eneigetika, neftgaz- 
xolding kabi tarmoq korxonalarida).
Soliqqa tortish maqsadida foydaga sohq toTovchilami 
rezidentlar va norezidentlarga ajratiladi.
0 ‘zbekiston Respublikasining rezidenti deb, 0 ‘zbekis- 
tonda ta’sis ethgan yoki ro‘yxatdan o‘tgan hamda bosh 
korxonasi 0 ‘zbekistonda joylashib, 0 ‘zbekiston Respub- 
likasidan tashqarida ro‘yxatdan o‘tgan yuridik shaxslar 
hisoblanadi. 0 ‘zbekiston Respublikasi rezidenti boTgan 
yuridik shaxslar 0 ‘zbekistonda va undan tashqaridagi fao- 
liyatdan olgan daromadlaridan foyda solig‘iga tortiladilar.
0 ‘zbekiston Respublikasining norezidentlari esa, faqat 
0 ‘zbekiston Respublikasida faoliyat ko‘rsatishdan olgan 
daromadlari bo‘yicha soliqqa torthadhar.
72

---

Rezidentlar doimiy faoliyat ko‘rsatuvchilar boTsa, 
norezidentlar faoliyati respublikada vaqtinchalik xarakterga 
ega boTadi.
^ Y u rid ik shaxslar foyda soligT toTovchilari boTishi 
uchun quyidagi shartlarga javob berishi kerak:
• ruxsat etilgan faoliyatdan foyda olishi (qonunchilik 
bilan taqiqlangan faoliyatdan tashqari);
• o'zining mol-mulkiga ega boTishi;
• mustaqil tugallangan buxgalteriya balansiga ega 
boTishi;
• bankda hisob raqamiga ega boTishi;
• identifikatsion raqamga ega boTishi.
• mahalliy hokimiyat organlaridan ro'yxatdan o'tgan 
boTishi.
Umumiy tartib bo‘yicha yuridik shaxslar qayd etilgan 
shartlarga javob bersagina foyda soligT toTovchilar boTib 
hisoblanadilar.
Soliq kodeksining 127-moddasiga ko‘ra yuridik shaxs­
lardan olinadigan foyda soligTning obyekti boTib, 0 ‘zbe- 
kiston Respublikasi rezidentlarining va norezidentlarining 
foydasi hamda rezident va norezidentlaming chegirmalar 
qilinmagan holda toTov manbayidan sohq solinadigan 
daromadlar hisoblanadi.
Soliq solinadigan baza esa jami daromad bilan chegirib 
tashlanadigan xarajatlar o‘rtasidagi farq sifatida soliq soli- 
nadigan foydaning kamaytirilishi hisobga olingan holda 
hisoblab chiqarilgan soliq solinadigan foydadan kehb chiqib 
belgilanadi (Soliq kodeksining 128-moddasi).
Yuridik shaxslaming foyda soligT