Son Rofat kitab 3 m pdf
Yüklə 6,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
Gömrük işi Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində:
82 təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gətirilən və bu ərazidən çıxarılan malların gömrük qiymətləndirilməsi sisteminin tətbiqi Qaydaları”na əlavələr və dəyişikliklər edilməsi haqqında” 2003-cü il 17 dekabr tarixli 159 nömrəli Qərarla dəyişikliklər edildi. Bu sənədin qəbul edilməsi malların gömrük qiymətləndirilməsi üzrə gömrük orqanları ara- sında operativ qarşılıqlı əlaqənin və zəruri koordinasiyanın təşkil edil- məsinə, eləcə də gömrük orqanlarına metodiki köməklik göstərilməsi və qiymət intizamının daha da gücləndirilməsi üçün qiymət-məlumat bazasının yaradılmasına, hər bir əmtəə kodu üzrə məlumat bazası rəsmiləşdirilən mallar üzrə gömrük dəyərinin təyin edilməsinə imkan verdi. Gömrük işində idxal edilən malın mənşə ölkəsinin müəyyən edilməsi ticarət siyasətinin tətbiqi nöqteyi-nəzərindən mühüm bir məsələdir. Məsələn, hər hansı bir ölkə ilə sərbəst ticarət sazişi olduqda, bu sazişdən irəli gələn güzəştlər mənşəyi yalnız saziş iştirakçısı olan ölkədə olan mallara tətbiq olunmalıdır. Qloballaşan dünyada isə bir malın istehsalında bir neçə ölkələrin istehsalçıları iştirak edə bilərlər, buna görə bu malın mənşə ölkəsinin müəyyən edilməsi üçün beynəlxalq səviyyədə qəbul olunan qaydaların işlənib hazırlanması istiqamətində ekspertlərin böyük səylərinə baxmayaraq, yekun rəyə gəlmək mümkün olmayıb. Hazırda ÜTT üzvləri üçün qaydaların əsasları Uruqvay Raundu Sazişləri çərçivəsində razılaş- dırılmışdır. Əvvəllər Azərbaycan Respublikasında “Gömrük tarifi haq-
malın mənşə ölkəsi qaydaları tətbiq olunurdu. Bu qanunun 16-cı maddəsi emal və təkrar emal olunan mallar daxil olmaqla, malın mənşə ölkəsini müəyyən etmək üçün başlıca qaydaları müəyyən edirdi. Malın mənşə ölkəsi 1995-ci il 20 iyun tarixli “Gömrük tarifi haqqında” Qanunun 5-ci fəsli və Nazirlər Kabinetinin 2000-ci il 2 noyabr tarixli 202 nömrəli Qərarı ilə təsdiqlənmiş “Malın mənşə ölkəsinin təyin edilməsi Qaydası” ilə tənzim- lənir. Bu qaydalar “Sərbəst ticarət haqqında” Azərbaycan Respublikası ilə bir sıra ölkələr arasında imzalanmış, sazişlərin qüvvəyə minməsi ilə əlaqədar “Gömrük Tarifi haqqında” Qanunun və Müstəqil Dövlətlər Birliyi hökumətləri Başçıları Şurasının 1993-cü il 24 sentyabr və 1996-cı il 18 oktyabr tarixli qərarları ilə təsdiq edilmiş “Malın mənşə ölkəsinin müəyyən edilməsi Qaydası”nın müddəalarına uyğun olaraq hazırlanmışdır. “Qayda- lar” MDB üzvü ölkələri arasında 1994-cü il aprelin 15-də Moskva şəhərində Azərbaycan Respublikasında gömrük sisteminin inkişafı (1991-2014)
83 imzalanmış “Sərbəst ticarət zonasının yaradılması haqqında” Sazişə uyğunlaşdırılıb. MDB üzvü ölkələri sərbəst ticarət rejimindən istisnalar barədə razılığa gələ bilmədiklərinə görə, MDB çərçivəsində sərbəst ticarət zonası qüvvəyə minməmişdir. Əsas səbəb Rusiyanın bu Sazişi ratifikasiya etməməsi və digər köməkçi sazişlərin bütün MDB ölkələri tərəfindən imzalanmaması idi. Buna baxmayaraq, MDB ölkələri arasında sərbəst ticarət haqqında bir sıra ikitərəfli sazişlər imzalanıb və MDB çərçivəsində qəbul olunmuş “Malın mənşə ölkəsinin müəyyən edilməsi Qaydaları” onlara tətbiq edilir. 2000-ci il noyabrın 30-dan MDB-nin “Malın mənşə
Digər ölkələrlə münasibətdə isə yuxarıda göstərilən 2000-ci il 2 noyabr tarixli Qərar tətbiq edilir. Fikrimizcə, bu sahədə malın mənşə ölkəsinin müəyyən edilməsi Qaydaları haqqında ÜTT Sazişinin tələblərini yerinə yetirmək və beynəlxalq harmonizasiyaya nail olmaq məqsədilə bəzi dəyişik- liklər edilə bilər. Malların mənşə ölkəsi barədə ilkin qiymətləndirilməsi, inzibati qərarların yenidən baxılması və malın mənşə ölkəsinin təyin edilməsi zamanı təqdim edilən məlumatın məxfiliyi kimi məsələlərə xüsusi diqqət yetirilməlidir. Azərbaycan Respublikasına idxal olunan mallardan gömrük rüsumları və vergilərdən başqa gömrük rəsmiləşdirilməsi yığımları da alınır. Bu yığımların məbləği idxal rüsumlarını tənzimləyən sənədlərdə paralel olaraq müəyyən edilir. Nazirlər Kabinetinin “Azərbaycan Respublikasında ixrac-
tarixli 80 nömrəli Qərarına əsasən gömrük rəsmiləşdirilməsinə görə alınan yığımların məbləği malın gömrük dəyərinin 0,15 faiz təşkil edir. Gömrük orqanlarının iş vaxtından kənar vaxtda və müəyyən edilmiş yerdən kənarda rəsmiləşdirilməsinə görə gömrük yığımları ikiqat miqdarda alınır. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkəti ilə xarici neft şirkətləri arasında hasilatın pay bölgüsü haqqında sazişlərə əsasən Azərbay- can Respublikasının payına düşən neft məhsullarının neft kəməri vasitəsi ilə ixracı, habelə dövlət zəmanətli kreditlər hesabına alınmış uçuş aparatlarının, eləcə də pasport və şəxsiyyət vəsiqələri blanklarının idxalı üzrə hər bir yük gömrük bəyannaməsi üçün malın dəyərindən asılı olmayaraq 275 ABŞ dolları miqdarında yığımları alınırdı. Azərbaycan Respublikasının gömrük Gömrük işi Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində:
84 sərhədindən qrant haqqında müqaviləyə əsasən qrant kimi alınan maddi yardım, humanitar və texniki yardım məqsədi ilə, habelə Azərbaycan Respublikası ərazisində yerləşən diplomatik nümayəndəliklərin rəsmi və onların heyət üzvlərinin şəxsi istifadəsi üçün keçirilən mallar və nəqliyyat vasitələri, elektrik enerjisinin qarşılıqlı ötürülməsində gömrük rəsmiləşdiril- məsinə görə gömrük yığımları tutulmurdu. Gömrük Yük Bəyannaməsinin hər bir əlavə vərəqi üçün sövdələşmə xarakterindən asılı olmayaraq 5 ABŞ dolları məbləğində ödənc alınırdı. Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən tranzit gömrük rejimi altında keçirilən malların gömrük rəsmiləşdirilməsinə 30 ABŞ dolları, hər əlavə Tranzit Yük Bəyannamələri üçün 10 ABŞ dolları miqdarında gömrük yığımları alınırdı. Fiziki şəxslər tərəfindən Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gətirilən (o cümlədən müvəqqəti gətirilən) nəqliyyat vasitələrinin qeydə alınması üçün vəsiqə verilməsinə görə yük və minik avtomobilləri, mikroavtobus və avtobuslar üçün 20 ABŞ dolları, digər nəqliyyat vasitələri üçün 15 ABŞ dolları alınırdı. Bütün gömrük yığımları Azərbaycan Respublikasının Milli Bankı tərəfindən müəyyən edilən məzənnəyə görə manatla ödənilir. Azərbaycan Respublikasında ixrac mallarından tutulan vergi 1995- 1997-ci illərdə tətbiq olunur. İxrac vergisi “İxracat vergisi haqqında” 1995- ci il 28 mart tarixli 1002 nömrəli Qanunla tənzimlənir. Bu qanuna uyğun olaraq ixracat vergisinin obyektini Azərbaycan Respublikasının hüdud- larından kənara sərbəst dönərli valyuta ilə satılan strateji məhsullar təşkil edir. Strateji məhsulların siyahısı üçün Prezidentin “Azərbaycan Respub-
Nazirlər Kabinetinin “Strateji əhəmiyyətli malların ixracının lisenziyalaş- dırılması haqqında” 1992-ci il 22 sentyabr tarixli 515 nömrəli Qərarı ilə tənzimlənirdi. Hər iki sənəd “İxracat vergisi haqqında Azərbaycan Respub- likası Qanununun qüvvədən düşməsi barədə” 1997-ci il 13 iyun tarixli 332- IQD nömrəli Qanunla ləğv edilib. Azərbaycan Respublikası və Rusiya Federasiyası hökumətləri arasında
il 22 noyabr tarixli Sazişin (Saziş 29 may 1996-cı il tarixli Qanun ilə təsdiq edilmişdir) 15-ci maddəsinin 1-ci hissəsində deyilir ki, tərəflərdən birinin təyin edilmiş aviasiya müəssisəsinin müqavilə xətlərində istismar etdiyi Yüklə 6,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|