Son Rofat kitab 3 m pdf
Yüklə 6,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
Gömrük işi Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində:
76 haqqında təkliflər verildi. DGK-nın mütəxəssisləri Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 dekabr 1996-cı il tarixli 527 saylı Fərmanının icrasının təmin edilməsi məqsədilə “Azərbaycan Respublikası ərazisində bütün növ etil (yeyinti) spirtinin istehsalı, saxlanması, alkoqollu içkilərin və tütün məmulatının istehsalı, idxalı üçün lisenziya verilməsi, onların pərakəndə satışı, idxal olunan və ölkədə istehsal edilən həmin məhsullara aksiz markaların tətbiq olunması qaydaları haqqında” qərar layihəsinin hazırlanmasında iştirak etmiş, həmçinin Nazirlər Kabinetinin göstəriş məktubuna müvafiq olaraq, Azərbaycan Respublikası ərazisinə idxal olunan alkoqollu içkilərə, etil (yeyinti) spirtinə və tütün məmulatlarına aksiz markalarının tətbiq olunması Qaydaları və “Azərbaycan Respublikası ərazisinə idxal olunmuş aksiz
hazırlanmışdı. Respublika Prezidentinin 1996-cı il 20 dekabr tarixli 527 saylı Fərmanına müvafiq olaraq Baş Dövlət Vergi Müfəttişliyi ilə birlikdə
aksiz markası olmadan alkoqollu içkilərin, etil spirti və tütün məmulat- larının idxalı və satışına görə məsuliyyəti nəzərdə tutan müvafiq əlavə və dəyişikliklər edilməsi barədə təkliflər hazırlanıb təqdim edilmişdi. Azərbaycanda gömrük işinin formalaşmasında mühüm rol oynayan 1997-ci il tarixli Gömrük Məcəlləsi aşağıdakı məsələləri əhatə edirdi: gömrük proseduraları, gömrük rəsmiləşdirilməsi, gömrük nəzarəti, gömrük rüsumları və yığımları, valyuta nəzarəti, gömrük rejimləri, gömrük güzəşt- ləri, gömrük statistikası, gömrük işi sahəsində cinayətlər, gömrük orqan- larının təhqiqat, istintaq və əməliyyat-axtarış fəaliyyəti, gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin statusu, gömrük orqanlarının qərarlarına şikayət etmək qaydası, mallar və nəqliyyat vasitələri üzərində sərəncam verilməsi və əldə edilən vəsaitlərdən istifadə edilməsi, məlumatlandırma və məsləhət vermə. Halbuki 1991-ci ilin sovet Gömrük Məcəlləsi yalnız idxal, ixrac və tranzit gömrük rejimlərini nəzərdə tuturdu. Buna görə də gömrük rejimlərini tətbiq etmək məqsədilə DGK bir sıra qaydaları qəbul etmişdi. Lakin Gömrük Məcəlləsində nəzərdə tutulan bütün Gömrük rejimlərini dəqiqləşdirən qaydalar hazırlanmamışdı. Məsələn, Gömrük nəzarəti altında emal, sərbəst Gömrük zonası, sərbəst anbar və Gömrük ərazisindən kənarda emal
Azərbaycan Respublikasında gömrük sisteminin inkişafı (1991-2014)
77 rejimlərini tətbiq edən qanunvericilik mövcud deyildi. Bütün bunları nəzərə alaraq beynəlxalq təşkilatlarla birgə Azərbaycan Respublikasının yeni Gömrük Məcəlləsinin qəbul olunması istiqamətində işlər aparılırdı. 1991-ci il tarixli Gömrük Məcəlləsi ilə müqayisədə 1997-ci ilin Gömrük Məcəlləsi daha ətraflı və bazar iqtisadiyyatına daha uyğunlaş- dırılmış bir sənəd idi. Sovet gömrük qanunvericiliyində əsasən gömrük işi sahəsində cinayətlər haqqında müddəalara böyük yer ayrılmışdı. Məsələn, 1991-ci ilin sovet Gömrük Məcəlləsində bu mövzuya sənədin üçdə bir hissəsi həsr olunmuşdu. 1997-ci ilin Gömrük Məcəlləsindən isə bu müddəa- lar Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinin və İnzibati Xətalar Məcəlləsinin təsdiq edilməsindən sonra çıxarılmışdı. Milli Məclisin 1992-ci il 28 oktyabr tarixli Qərarı ilə qüvvədə olan Gömrük Məcəlləsində cəmi 3 gömrük rejimi nəzərdə tutulduğu halda 1997-ci il Gömrük Məcəlləsinə 15 gömrük rejimi daxil edilmişdi [93, 1997, 21 may, №8(34)]. Dünya təcrübəsi göstərir ki, xarici ticarətin daxili bazarla səmərəli əlaqəsinin təmin edilməsi, idxalın əmtəə strukturunun yaxşılaşdırılması, malların istehsal və istehlak strukturunda mütərəqqi dəyişikliklər üçün şərait yaradılması gömrük tarifinin təkmilləşdirilməsini və düzgün tətbiqini tələb edir. Bu baxımdan Dövlət Gömrük Komitəsinin hüquqi fəaliyyətində mühüm məsələlərdən biri də idxal olunan malların gömrük dəyərini düzgün təyin edilməsi olmuşdur. İdxalçılar arasında haqsız rəqabətin qarşısının alınması, vergitutma obyektini düzgün müəyyən etməklə vergi və rüsum- ların həcminin tarif dərəcələrinin yüksəldilməsi hesabına deyil, beynəlxalq təcrübədə qəbul olunmuş qaydalara əməl etməklə nail olmaqdan ibarətdir. Azərbaycanda bu proses iqtisadi islahatlar çərçivəsində və məntiqi ardıcıllıqla həyata keçirildi. Bu işlərdən ən mühümü isə idxal olunan malların qiymətinə nəzarət etməklə gömrük dəyərini düzgün müəyyən- ləşdirilməsi idi. Milli iqtisadiyyatın dirçəldilməsinin mühüm amili kimi gömrük-tarif mexanizmlərindən fəal istifadə olunması nəticəsində həm gömrük vergi və rüsumlarının dinamikası artdı, həm də gömrük daxil- olmalarının strukturunda əlverişli meyl formalaşdı. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1997-ci il 22 mart tarixli 24 saylı qərarının 10-cu bəndinə müvafiq olaraq “Azərbaycan
Gömrük işi Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində:
78 təlimat işlənib hazırlanmış və Maliyyə Nazirliyi ilə razılaşdırılaraq təsdiq edilmişdi. Qərarın icrasının təmin edilməsi məqsədilə bir sıra tədbirlər həyata keçirilmiş və aksiz markalarının tətbiqi ilə əlaqədar hazırlıq işləri görülmüş, çap edilmiş aksiz markalarının qəbulu və yerləşdirilməsi təmin edilmişdi. DGK sədrinin müvafiq əmr layihəsi, inventarizasiya aktları və markaların alınmasına ərizə formalarının nümunələri hazırlanaraq, marka- ların tətbiqi ilə əlaqədar kütləvi-informasiya orqanları vasitəsilə məlumatlar verilirdi. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1997-ci il 21 iyul tarixli 81 saylı qərarına müvafiq olaraq “Azərbaycan Respublikası gömrük- buraxılış məntəqələrindən keçirilən nəqliyyat vasitələrinin gömrük rəsmiləş- dirilməsi haqqında Təlimat”a əlavə və dəyişikliklər edilməsi barədə təkliflər hazırlanmışdı. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1997-ci il 25 dekabr tarixli 140 nömrəli Qərarı ilə “Azərbaycan Respublikasının gömrük sisteminin büdcədənkənar inkişaf fondu haqqında əsasnamə və fondun vəsaitinin xərclənməsi qaydaları” təsdiq edildi. Hesablamaya görə, 1994-1996-cı illər arasında idxal tariflərinin orta səviyyəsi 15 faizə bərabər idi. Qeyd etmək lazımdır ki, 1997-ci ilə qədər Azərbaycanın tarif sisteminin elmi-metodoloji cəhətdən zəif əsaslandırılırdı. Bu isə öz növbəsində xarici ticarətin səmərəli inkişafına mane olurdu. 1997- ci il yanvarın 1-dən Azərbaycan 15 faizlik vahid gömrük dərəcəsi olan unifikasiya edilmiş tarif sisteminə keçdi, ixraca bütün vergilər ləğv olundu. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Xarici ticarətin liberallaşdırılması haqqında” 1997-ci il iyul ayında verdiyi 609 saylı fərmanına əsasən, ixrac- idxal əməliyyatlarında qeyri-tarif məhdudiyyətlərinin hamısı ləğv edildi. Beləliklə, 1996-1997-ci illərdə Azərbaycanın xarici ticarəti tamamilə liberallaşdırıldı. Bundan sonra ərzaq və qeyri-ərzaq malları idxalının yeni mərhələsi başlandı [24, 31 iyul 1999, №7, maddə 422; 138, 4]. Azərbaycan Hökumətinin xarici ticarət əməliyyatları zamanı tutulan gömrük rüsumlarının tənzimlənməsi məsələləri 1999-cu il 27 fevral tarixində qəbul etdiyi “Nazirlər Kabinetinin 22 aprel 1998-ci il tarixli “İxrac-idxal əməliyyatları zamanı gömrük rüsumlarının dərəcələri haqqın- da” qərarına dəyişikliklər və əlavələr” haqqında Qərarında öz əksinin tapdı. 2001-ci ilin ortalarından xarici ticarət əməliyyatlarının gömrük Yüklə 6,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|