Sonuncu Fateh indd
Yüklə 12,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
283 N A D İ R Ş A H Ə F Ş A R Məşhəddə bir az dincələndən sonra, Nadir xan tezliklə İsfahana irimiqyaslı hücuma hazırlaşmaq qərarına gəldi. Şah Təhmasib onun bu qərarına sevindi: – Mən sənin İsfahan üzərinə yürüşünü səbirsiz lik- lə gözləyirəm! – Əgər deyilənlər doğrudursa, onda Əşrəfin Xo- rasana tərəf yürüşü bizi daha çox sevindirməlidir. – Niyə?– Şah Təhmasib qaşlarını çatıb maraqla xəbər aldı. – Mən elə çalışırdım ki, o, İsfahandan kənara çıx- sın... Baxın,– deyə Nadir xan böyük masanın üstündəki güldanı göstərdi,– tutalım, bura İsfahandı, o isə bu- radan uzaqlaşıb Xorasana yürüş edir. Bu, onun həm qoşunlarının yorulacağına dəlalət edir, həm də pay- taxtla əlaqəsi üzülür, azuqə gətirilməsi, silah-sursatla təhciz olunması çətinləşir. – Əşrəf üzərində qələbə bir qorçubaşı kimi səndən və sənin etimad bəslədiyin digər sərkərdələrdən ciddi döyüş hazırlığı tələb edir... – Mən, eyni zamanda, Xorasanın döyüş meydanı- na çevrilməsini istəmirəm. – Çox qəribədir, elə bil sən ayrı dildə danışır- san! De yəsən, mənə səni başa düşmək üçün dilmanc gərəkdir. Nadir gülümsünərək dedi: – Şah ürəyini buz kimi saxlasın. Əşrəfin ağlına da gəlmir ki, ehtiyatda qoşun saxlasın, yəni nə qədər güc toplaya bilibsə, onunla yürüş edəcək. – Bir halda ki, qorçubaşı kimi sən buraların qan- 284 S O N U N C U FAT E H lı döyüş meydanına çevrilməsini istəmirsənsə, onda niyə gözləyirik? – Şübhə etmirəm ki, Əşrəfin qoşunlarının sayı bizimkindən çox olacaq. Heratı ələ keçirməyimiz onu qorxusundan çoxlu döyüşçü toplamağa vadar etdi.
– Yaxşı, de görüm günü sabah Məşhəddən yola düşsək nə olar? – Bir halda ki, şah belə buyurur, onda tezliklə ge- dib Əşrəfin ilk zərbə vuracağı şəhərin yaxınlığında düşərgə qurarıq... Amma o hələ Məşhəddən çıxmamışdan, İsfaha- nı əfqanlardan azad etməmişdən əvvəl vəliəhd Təh- masib Mirzə ilə şərt kəsdi. Şərtə görə dövlətin pay- taxtını geri qaytardıqdan sonra, xidməti müqabilində Xorasan, Mazandaran, Hirkan, Kirman və Sistan ona verilməli idi. Qızılbaş hökmdarı Təhmasib Mirzə Nadir xan Əfşarla hesablaşmaya bilməzdi. O, yax- şı bilirdi ki, məhz Nadir xanın iradəsi və zəkası ilə əfşarlar, ümumiyyətlə, Qızılbaş ordusu Birinci Şah İsmayılın dövründəki qüdrətinə çataraq, artıq məğlubiyyət nə olduğunu bilməyən bir qüvvəyə çevrilmişdi. Ordunun təliminə, geyim-keciminə diqqət artmışdı. Əsgərlərin hamısı eyni paltar ge- yinib, başlarına «təhməzi» papaq qoyurdular. Na- dir xan bir çox cəhətdən Təhmasib Mirzənin bütün əşrəf-əyanlarından, sərkərdələrindən fərqlənirdi. Or- duda ruh yüksəkliyi, özünəinam yaratmışdı. Günü əsgərlərin arasında keçirdi. Təhmasib Mirzə onu da yaxşı bilirdi ki, bundan sonra baş verəcək hər hansı 285 N A D İ R Ş A H Ə F Ş A R xəyanəti Nadir xan qətiyyən ona bağışlamaz. Vəzir- vəkilləri əvvəlki kimi öz vərdişlərindən qalmırdı- lar. Onların fikrincə, Nadir xan gərək heç bir vəchlə əbdallara güzəşt etməyəydi. Və Heratı təzədən Al- lahyar xanın ixtiyarına verdiyinə görə də onu qına- yıb, məzəmmət edirdilər... Amma Təhmasib Mirzə əyanların dedi-qoduları- nı qulaqardına vurub, Nadir xanın məsləhətilə hələ, üstəlik, əbdal tayfasından bəzi görkəmli adamları da öz yanında qulluğa götürdü. «Tarixin cilovunu əlində möhkəm tutmağı bacaranlara zaval yoxdur», – deyə Nadir xanın şərtlərinə razı olan Təhmasib Mirzə İs fahana qədəm qoyacağı günü səbirsizliklə gözləyirdi. Bundan savayı, anası-bacısı Əşrəf xan Əfqanın əsirliyində olan Təhmasib Mirzəni qisasa çağıran daha bir söz-söhbət hər gün saray əyanlarının dilində- ağzında gəzib-dolaşırdı. İsfahanda Səfəvi taxtına yiyələnən Əşrəf xan Əfqan yeddi il Sütunlu Sarayda həbsdə saxladığı ata- sının – şah Sultan Hüseynin başını kəsdirib, Bağdad valisi, Osmanlı ordusunun sərkərdəsi Əhməd paşaya göndərmişdi. Bu əhvalatı hər dəfə eşidəndə, Təhmasib Mirzənin qanı beyninə vururdu. – Axı, niyə o zalım zındıq bu cinayətə əl atdı? Yed- di ildən sonra… – Qibləgahım, – deyə Müəyyirülməmalik dilləndi, – o zalım ötən bir neçə ildə səltənətin torpaqlarının bir hissəsini osmanlılara peşkəş etməklə zəbt etdiyi 286 S O N U N C U FAT E H taxt-tacı qoruduğunu zənn edirdi. Amma deyilənlərə görə, Əhməd paşa ona təhqiramiz sözlərlə ismarıc göndərib ki, əfqanlar vəhşidirlər. Onların İranda ya- şayan mədəni millətlərə şahlıq etməyə ləyaqətləri yoxdur. O zalım da yəqin ki, paşanın bu sözlərindən qəzəblənib, atanızın qanlı başını ona göndərib… – Yəni Əhməd paşa da ağzına su alıb durub?! Heç inanmağım gəlmir… – Etiqad məsələsi əski düşmənləri bəzən dosta, əski dostları isə düşmənə çevirir. Təhmasib Mirzə başını əlləri arasına alıb fikrə get- di: «…İsfahanda əfqan zülmkarlarının kökünü bir - dəfəlik kəsmək gərəkdi. Təhmasibqulu xan ilin yarı- sını əbdallarla döyüşlərdə keçirdi. Qalan yarısını da gəlcai qəbilələrini susdurmaqda keçirər. İslam qala- sı yaxınlığındakı döyüşdə o ağır yaralananda bir az qorxdum… Axı, bu qoçaq əfşar qartalının başladığı işi hansı sərkərdə başa çatdıra bilər? Bu il abdallarla dalbadal bir neçə dəfə ağır döyüşlər keçirib, axır ki, bu qatır kimi tərs, dəvə kimi kinli, aslan kimi inadkar və da- laşqan tayfanın müqavimətini qırdı. Qarşısında indi onlara bərabər olan, eyni dərəcədə çox, döyüşkən və inadkar gəlcai tayfaları və başda Əşrəf xan Əfqan durur. Əlbəttə, məğlub əbdallara hələ tam arxayın da olmaq olmaz. Amma özlərinə gəlmək üçün yəqin ki, indən belə onlara bir xeyli vaxt lazım olacaq! Bir də çətin ki, Təhmasibqulu xan onlara belə bir fürsəti versin… Son iki-üç ildə saysız döyüşlərdə qazandı- ğı qələbələrdən polad kimi bərkimiş, mətin, sarsıl- Yüklə 12,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|