Sportchilarning jismoniy ish qobiliyati

 
Farmakologik tiklash vositalari 
Sportchilarni ish qobilyatini bir me’yorida saqlash, katta yuklanishlardan 
keyin, o‘tkir va surunkali charchash, o‘ta charchash, betoblik holatilarda, zamonaviy 
sportda har xil farmakologik moddalar qo‘llanilmoqda. O‘simlik farmkologik 
moddalarga ko‘proq ahamiyat beriladi. Har bir vaziyatda trener va vrach birgalikda 
farmokologik moddalarni qabul qilish masalasini yechishlari lozim. 

---

Vitaminlar.
Sportchilarning ish qobilyatini qayta tiklashda vitaminlar alohida 
o‘rin egallaydi. Ma’lumki, vitaminlarning yetishmovchiligi ish qobilyatining 
pasayishiga, charchash va har xil kasallik holatilariga keltirishi mumkin.
 
Bu dorilar ferment sistemalarini aktivlashtiradi, immunitetni oshirishga 
ko‘maklashadi, to‘qimada kislorodni o‘zlashtirishni yaxshilaydi, nerv va gumoral 
regulitsyani rivojlantiradi, modda almashinuvi chiqindilarini organizmdan chiqib 
ketishini tezlashtiradi. dorilarni buyurishga faqat vrachning huquqi bor. Ularni 
trenerlar tomonidan buyurilishi, sportchilarni o‘zlari qo‘llashi man etiladi. Bolalar 
va o‘smirlar dorilarni qo‘llashda alohida extiyot bo‘lmoqlari lozim. 
Plastik ta’sir xususiyatiga ega bo‘lgan dori-darmonlar (nukleotidlar) 
hujayralarning tiklanishiga va ularning ichida regenerativ jarayonlarini kechishiga 
yordam beradi, anabolik xususiyatlari va distrofiyaga qarshi ko‘rsatish 
xususiyatigsha ega. Uglevod almashinuviga ta’sir ko‘rsatadi, ferment va koferment-
larni yetishmasligi to‘ldirishda ko‘maklashadi, yurak va skelet mushaklarida modda 
almashinuvini yaxshilaydi. Jismoniy zo‘riqishlar natijasida rivojlangan miokard 
distrofiyasini oldini olishida va davolashda bu guruh dorilarning ahamiyati kattadir. 
Bu guruhga kaliy orotat, riboksin, ATF, oqsil aralashmalari va ozuqa qo‘shimchalar 
kiradi. Energetik tag‘siriga ega bo‘lgan dori darmonlart. Kislorod 
yetishmovchiligiga (gipoksiya organizmni turg‘unligini oshiradi). Kerakli energetik 
modda-larni ehtiyot qiladi, metabolik reaksiyalarga tezda kirishadi va Krebs siklida 
tez so‘riladi va sarflanadi, fermentlarni va kofermentlarni aktivligi oshiradilar, katta 
yuklanishlarda organizmda hosil bo‘ladigan zararli radikallarni miqdorini 
kamaytiradi. Bu guruh dori darmonlarga karnitin xlorid, pikamilon,yantar kislotasi, 
panangin, nootropil kiradi. 
Antioksidantlar (vitamin Ye, tokoferollar va boshqalar) uzoq vaqt davolovchi 
etadigan mashg‘ulotlarda lipidlarning ortiqcha ko‘p miqdori hosil bo‘ladigan zararli 
moddalarni ta’sirini o‘tmaydigan qilib qo‘yadi. 
Adaptogenlar-bular asosan o‘simliklardan olinadigan biostimulyatorlardir 
(jeng‘sheng‘, xitoy limonniki, levziya (maral ildizi). Bular qatoriga va kompleksli 
dorilar ham kiradi Ular organizmni turli xil zkstremal ta’siriga qarshilikni oshiradi, 
yuklanishlardagi funsional o‘zgarishlarni tiklashga ko‘maklashadi. Tezlik va kuchli 
yuklanishlarda, zo‘riqish bilan hamda o‘ta diqqat va murakkab koordinasiyali 
harakat talab qiluvchi sport turlarida samarali qo‘llaniladi.