Süleyman sani axundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

Milli Kitabxana

233

U s t a İ m a n. Arvad günah etdin, əstəxfar et. Mən ağamın qulluğuna gedirəm.

S ə l i m ə. Xeyr, sən ağanın yava kənizlərini siğə etməyə gedirsən.

U s t a  İ m a n. Arvad nə sarsaq-sarsaq danışırsan? Əgər mənə etibar etmirsən

bismillah buyur səni də aparım.

S ə l i m ə. Al ey, kül başına. Sən elə fikir edirsən ki, mən qısqanclıq edirəm?

Bəli, sənin gül camalına, sərvi-qamətinə aşiqəm.

U s t a  İ m a n. Aşiq olsaydın gedib cinatdel olmazdın.

S ə l i  m ə. Əlbəttə,  siz  məşədi-kərbəlayılar  jenotdeli  sevməzsiniz;  çünki

arvadlarınıza etdiyiniz zülmün qarşısını o alır.

A l l a h q u l u (ayağa qalxaraq). Ata, mən yaçeykaya gedirəm.

Səlimə o biri otağa gedir.

U s t a İ m a n. Bəs məni ötürməyə getməyəcəksən?

A l l a h q u l u. İclasımız tez qurtarsa gələrəm.

U s t a  İ m a n. Sənin o sabrannm mənim ziyarət səfərimdən əfzəldir ki, qalmaq

istəmirsən?

A l l a h q u l u. Əlbəttə, min qat əfzəldir. Biz yeni dünya, yeni həyat qururuq.

Sən və sənin yoldaşların da əski dünyadan bərk-bərk yapışıb bizə mane olursunuz.

U  s  t  a    İ  m  a  n. Siz  yeni  dünya tikmirsiniz,  insanları əski  bütpərəstliyə,  daha

doğrusu, dinsizliyə dəvət edirsiniz.

A l l a h q u l u. Sənnən mübahisə etməyə vaxtım yoxdur, get imama yalvar ki,

tezliklə bizi yıxsın. Yoxsa siz sadiq bəndələri də yoldan çıxardacayıq. (Çıxır.)

U s t a İ m a n (yalqız). Arvad - cinatdel, oğul - komsomol, qız -pənirkə, heç

bilmirəm imam həzrətləri mən günahkar atanın taqsırından keçəcəkdirmi?

M ə h ə m m ə d R ə h i m  (əlində bir  dolu  xurcun  daxil  olur.)  Usta əmi,

tapşırıqlarının  hamısını əmələ gətirdim.  Lakin  malları sən  deyən  qiymətə ala

bilmədim. Dükançılar malın qiymətini artırmışlar.

U  s  t  a    İ  m  a  n. Vay,  allahsizin insafınızı  kəssin.  Bidin  uşaqları bidin.  Elə

kommunxoz  yaxşı  eləyir  ki,  bu  alverçiləri  sıxır.  Beş  köpüyə aldıqları malı  bir

manata satırlar.

M ə h ə m m ə d R ə h i m. Puldan da bir az kəm oldu. Məşədi İbrahim  yüz

manat əvəzinə altmış  manat verdi,  dedi: əldə pulum  ancaq  budur.  Usta İman

ziyarətdən qayıdınca yerdə qalanı da hazırlayıb evə verərəm.

---

Milli Kitabxana

234

U s t a  İ m a n. Eybi yoxdur. O düz adamdır. Ancaq alanda özündə saxla, evə

vermə. Cümlətanı neçədir?

M ə h ə m m ə d R ə h i m. Altı yüz əlli manatdır. (Cibindən çıxarıb sayır.)

Nazlı daxil olur.

N a z l ı (Məhəmməd Rəhimə). A kişi, dayıma pul ver, Xorasandan mənə ipək

yaylıq alsın.

M ə h ə m m ə d R ə h i m. Pulum yoxdur. Bunlar dayının puludur. İrandan mal

alacaqdır.

N a z l ı. Bəs mənim başım yaylıqsız qalsın?

M ə h ə m m ə d R ə h i m. Hələlik  köhnəsilə dolan.  Sonra  alaram.  (Pulları

Usta İmana verir.) Buyurunuz, düz altı yüz əlli manatdır.

U s  t a   İ  m a  n (pulları  sayarkən). Bacı qızı, sənə yaylıq  da alacağam, başqa

sovqat da. Ancaq bu evdən, eşikdən muğayat ol. Yoxsa o dinsizlər mən gəlincə evi

soyacaqlar. Bir də mənim arvadıma qoşulub cinatdel olma.

N a z l ı. Dayı can, doğrudur, məni də yoldan çıxarmaq istəyirlər, lakin arxayın

ol, mən elə iş etmərəm ki, sizə binamusluq gəlsin.

M ə h ə m m ə d R ə h i m. Elə bir balaca o yan-bu yan elədin, o saat kəbinini

verib evdən qovacağam.

U s t a  İ m a n. Nazlı mənim namuslu bacımın qızıdır. O pis iş etməz.

Çöl qapı döyülür.

M ə h ə m m ə d R ə h i m. Nazlı o biri otağa keç. Yəqin axund Rəhmətullah

ilə Hacı İsmayıldır.

Nazlı yan qapıdan, Məhəmməd Rəhim orta qapıdan çıxırlar, sonra Axund Rəhmətullah,

Hacı İsmayıl, dallarınca Məhəmməd Rəhim daxil olurlar.

R ə h m ə t u l l a h. Səlamünəleyküm.

U  s  t  a

İ  m  a  n.  Vəəleyküməssəlam.  Çox  xoş  gəlmisiniz,  buyurunuz,

buyurunuz.

Otururlar.

---

Milli Kitabxana

235

H a c ı İ s m a y ı l. Nə yaxşı oldu ki, Məhəmməd Rəhim ilə görüşdük. Yoxsa

sizin görüşünüzdən məhrum olacaqdıq.

U  s  t  a    İ  m  a  n. Züvvar  bu  axşam  çıxır.  Mən  də yoldaşlardan  ayrılmaq

istəmirəm.

R ə h m ə t u l l a h. Çox gözəl, bu gün saat xoşdur və bir də buyurmuşlar ki,

züvvar  nə qədər  məkanından  tez  çıxsa,  bir  o  qədər  səvabı  artıq  olar;  çünki  zair

niyyət  bağladığı  saatdan  ağası  onu  gözləyir.  Başqa  kitabi-müqəddəsdə yazmışlar

ki,  xudavəndi-aləm  elə əcələ edən  zairin  hər  bir  dəqiqəsinə behiştdə bir  huri,  hər

bir saatına bir qılman bəxş edəcəkdir.

H a c ı İ s m a y ı l. Cənabi-axund ələlxüsus ki, belə küfr zamanında.

R ə h m ə t u l l a h. Bəli, bəli.

H a c ı  İ s m a y ı l. Usta İman, bu divarlardakı şəkillər kimdir?

U s t a  İ m a n. Dinsiz bolşeviklərin rəbbərləridir.

R ə h m ə t u l l a h. Onları nə üçün evdən asmısan? Məyər bilmirsənmi ki, bu

otaqda namaz qılmaq caiz olmaz.

U s t a  İ m a n. Necə bilmirəm, yaxşı bilirəm. Lakin nə edim, arvad cinatdel,

oğul komsomol, qız pənirkə. Mən başıma nə kül töküm? Qurban olduğum allahın

da səbri çox.

R ə h m ə t u l l a h.  Bəli,  səbri  çoxdur,  lakin  bəlası  da  az  deyil.  Necə oldu

qəvmi-Ad? Necə oldu Lut əhli? Hamısını bir türfətil-eyndə fot etdi.

H a  c  ı    İ  s  m  a  y  ı  l. Axund,  bu  bolşeviklər  belə məşhur  tarixləri  məgər

oxumurlar?

R ə h m ə t u l l a h. Ay  hacı,  mən  tarix  sözü  demirəm  ki,  ona  şübhə edələr?

Mən quranın lap ortasından söyləyirəm.

U s t a  İ m a n. Ay axund, sən nə danışırsan? Onlar allahı, peyğəmbəri, imamı,

quranı, kitabı, hamısını inkar edirlər. Sən onlara nə qandıracaqsan?

H a c ı  İ s m a y ı l. Onlarla mübahisə etmək də günahdır.

R ə h m ə t u l l a h. Doğru buyurursan. O kafirlərin sözlərini də ağza almamalı.

U s t a  İ m a n. Onsuz da olmur. Mən bu evdə o kafir oğlum ilə gündə on dəfə

savaşıram.

S ə k i n ə (pioner  libasında  daxil  olur.)  Ata,  gəldim  pioner  paltarımı sənə

göstərim. Necədir, yaraşırmı?

---