Sünnəyə münasibətimiz necə olmalıdır?
Yüklə 1,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
121 dan başqa ilahın olmadığını, Mәhәmmәdin dә Onun rәsulu ol- duğunu tәsdiqlәyәn elә bir kәs yoxdur ki, Allah ona cәhәnnәm odunu haram etmәsin”. Müaz soruşur: “Ey Allahın rәsulu, bu- nu insanlara xәbәr vermәyimmi? Verim ki, sevinsinlәr”. Pey- ğәmbәr deyir: “Elә isә onlar bundan arxayınlaşıb laqeydlәşә- cәklәr”. Sonralar Müaz gizli saxladığı üçün günah qazana bilәcә- yindәn ehtiyatlanaraq ölüm döşәyindә hәmin hәdisi yanındakı- lara danışmışdı. Hәmçinin, İmam Buxari heç bir istinad göstәrmәdәn Hәzrәti Әlidәn rәvayәt edir ki: “Allahı vә rәsulunu yalançı say- malarını istәmirsinizsә. Insanlar qavraya bilәcәklәri şeyi danı- şın”. İbn Mәsudun da dediklәri bu qәbildәndir: “Ağıllarının kәsmәdiyi bir hәdisi insanlara danışsan, bәzilәri üçün fitnә-fә- sad çıxar” 1 . Hafiz ibn Hәcәr deyib: “İmam Әhmәd, İmam Malik, Әbu Yusif vә Әbu Hüreyrә bәzi hәdislәrin rәvayәtindәn xoşlanmamışlar. İmam Әhmәd za- hiri mәnası әmirә qarşı çıxmağı ifadә edәn, İmam Malik ilahi atributlara (sifәtlәr) aid, Әbu Yusif dә “qәribә” hәdislәri rәvayәt etmәkdәn xoşlanmazdı. Әbu Hüreyrәdәn “iki heybә” hәdisi 2 rәvayәt edilib (Әbu Hüreyrә bu hәdislәrdәn yalnız birini rәva- yәt edib). Onların bu cür hәdislәrin rәvayәtindәn çәkinmәlәri- nin sәbәbi fitnә-fәsaddan ehtiyatlanmaları olub. 1 Hәdisi İmam Müslim rәvayәt edib. 2 İmam Әhmәdin “Müsnәd” kitabında Әbu Hüreyrәnin dilindәn deyilir: “Peyğәmbәrdәn üç heybәdolusu elm әxz etdim. Onlardan yalnız ikisini yaydım...”. İmam Buxarinin “Came әs-Sәhih” kitabında da Әbu Hüreyrәnin belә dediyi nәql olunub: “Allahın rәsulundan iki heybәdolusu elm әzbәr- lәdim. Onlardan yalnız birini yaydım. İkincisini yaysaydım, bu hülqumumu kәsәrdilәr”. 122 Mәsәlәn, Hәsәn әl-Bәsri, Әnәs ibn Malikә ürәnilәrin 1 әh- valatını Hәccaca danışmağı qadağan etmişdi. Ehtiyatlanırdı ki, bu әhvalatı eşidәn Hәccac onu özü bildiyi kimi yozar, zül- mündә daha da ifrata varar, daha çox qan tökәr. Yәni, elә hәdislәr var ki, onların zahiri bidәt halları güc- lәndirir. Halbuki hәdisin mәzmunu başqa şeyi deyir. Arzu olu- nur ki, bu cür hәdislәr zahiri mәnadan yapışan şәxslәrin yanın- da rәvayәt edilmәsin” 2 . Peyğәmbәr bu qadağası insanların xeyrinәdir. Bu sәbәb- dәn Müaz ibn Cәbәl dәvәt vәzifәsinin ümumi mәzmunundan çıxış edәrәk, yuxarıdakı hәdisi ölümündәn qabaq sәhabәlәrә danışmışdı. Bәzilәri belә düşünürlәr: Peyğәmbәrin “Onları müjdәlә- mә” әmrindәki qadağa müәyyәn şәxslәrә aiddir. İmam Buxari bu hәdisi dәlil gәtirәrәk bildirir ki, bir alim bildiyi hәr şeyi yal- nız müәyyәn şәxslәrә öyrәtmәlidir. Çünki dediyi şey bәzilәrinә qәribә gәlә bilәr. Bәzәn bәdxah sehrbazlar 3 vә hәr şeydә sәr- bәstlik tәrәfdarları öhdәliklәrdәn qurtulub hökmlәri lәğv etmәk 1 Ürәnilәr Peyğәmbәrin yanına gәlib müsәlman olmuş şәxslәr idi. Mәdi- nәnin havası onlara düşmәmiş, onlar da xәstәlәnmişdilәr. Peyğәmbәr gös- tәriş verir ki, sәdәqәlik dәvәlәri gәtirsinlәr, yaxşılaşmaları üçün hәmin dәvә- lәrin südündәn vә sidiyindәn içsinlәr. Ürәnilәr deyilәnlәri yerinә yetirdilәr vә sağaldılar. Ancaq daha sonra dinlәrindәn dönüb çobanları öldürdülәr, dәvәlәri dә mәnimsәdilәr. Peyğәmbәr onların arxasınca adam göndәrdi vә onlar yaxalanıb geri qaytarıldılar. Allahın rәsulu ürәnilәri şiddәtli şәkildә cәzalandırdı vә onlar öldülәr. Hәdisi İmam Buxari, İmam Müslim vә qeyrilәri rәvayәt edib. Bax: İbn Hәcәr. Fәth әl-Bari, cild XII, sәh. 98. 2 İbn Hәcәr. Fәth әl-Bari, cild I, sәh. 225. 3 Әrәb dilindә batil, puç әmәl işlәmәk haqqında “әbtәlә” sözü işlәdilir. Ba- tilbazlar dedikdә isә sehrbaz vә şeytanlar nәzәrdә tutulur. Әhmәd ibn Hәn- bәlin “Müsnәd” kitabında Әbu Ümamәyә istinadәn bu hәdis rәvayәt olu- nub: “әl-Bәqәrә” surәsini oxuyun. Çünki onu oxumaq bәrәkәt, tәrk etmәk dә hәsrәt gәtirәr. Ona sehrbaz vә şeytanların gücü yetmәz”. Hәmçinin, bu hә- disi İmam Müslim “Came әs-Sәhih” kitabının “Namaz” fәslindә rәvayәt edib. 123 mәqsәdilә bu vә bu qәbil hәdislәri әllәrindә alәtә çevirirlәr. Nә- ticәdә hәm dünyalarını, hәm dә axirәtlәrini әldәn çıxarırlar. İn- di haradadır, müjdәlәndiklәri zaman ibadәtlәrindә daha da cid- dilәşәn o insanlar?! Peyğәmbәrә “Allah sәnin günahlarını ba- ğışladığı halda yenәdәmi gecәlәri namaz qılırsan?” – deyildiyi zaman “Layiqi ilә şükür edәn bәndә olmayımmı?!” – deyә bu- yurmamışdımı?!” 1 Bu sәbәbdәn heyrәtә gәlirәm ki, bәzi dәvәtçilәr: - “Yemәyә düşәn milçәyin ona bütövlükdә batırılması” hәdisindәn; - “Musa peyğәmbәrin Ölüm mәlәyini döymәsi” hәdisin- dәn; - “Atam haradadır?” – deyә soruşana cavabәn deyilmiş “Atam da, atan da cәhәnnәmdәdir” hәdisindәn; - Allahın tәalanın “xәbәr” vә “fel” atributlarına aid sәlәf vә xәlәfin ixtilafda olduğu hәdislәrdәn; - Zahiri mәnaları bütün növ islah işindә ümidsizlik yara- dan, fәsada qarşı müqavimәt şüurunu öldürәn “fitnә” hәdislә- rindәn; - İnsanların çoxunun başa düşmәyәcәyi incә mәqamları özündә birlәşdirәn, ömürlәri boyu bilmәsәlәr dә, dinlәrindәn zәrrә qәdәr heç nә itirmәyәcәklәri, heç bir ehtiyacın da du- yulmadığı, heç bir hökmü dә ifadә etmәyәn hәdislәrdәn kütlә qarşısında böyük hәvәslә söz açırlar. Әgәr müәyyәn sәbәbdәn dәvәtçi belә hәdislәrdәn birinә ehtiyac duyarsa, müxtәlif izah vә açıqlamalarla onun mәnasına aydınlıq gәtirmәli, qaranlıq vә şübhәli mәqamları dinlәyәnlәrә başa salmalıdır. 1 Hәdisi Müğirә ibn Şöbәyә istinadәn İmam Buxari, Müslim, Tirmizi vә Nәsai rәvayәt etmişlәr. Yüklə 1,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|