Suyuqliklarning asosiy xossalari

Sirt taranglik (kapillyarlik)

Suyuqlik sirtidagi molekulalarning o`zaro tortishish kuchi ma'lum bir kuchlanish holatini vujudga keltiradi. Bu hodisa sirt tarangligi deb ataladi va kapillyar idishlarda egri mensk vujudga keltiradi. Sirt egriligi botiq yoki qavariq shaklda bo`ladi, bu shakl esa idish devori bilan suyuqlik molekulalari orasidagi o`zaro ta'sir kuchiga bog`liq.
Sirt taranglik kuсhi Laplas formulasi bilan ifodalanadi:

P _^__r¹1  _r¹2 ^_, (1.21) bu yerda σ – sirt taranglik koeffisiуenti; r₁,r₂ – bosh egrilik radiuslari. O`xshash kapillyar idishlar uchun:
P <sub></sub> <sup>2</sup> (1.22) r
Suyuqliklar sirtining (ko`tarilish va pasayish) balandligi quyidagi formula
bilan hisoblanadi: h _ ^k , mm (1.23) d
bu yerda d - idish diametri; k – o`zgarmas kattalik bo`lib, suv uchun +30, spirt uchun +10, simob uchun -10.
4- j a d v a l. Ba'zi suyuqliklari uchun sirt taranglik koeffisieenti

Suyuqliklarning nomi	N , m
Suv	0,073
Spirt	0,0225
Benzin	0,029
Gliserin	0,065
Simob	0,490

Sirt taranglik kuchi aniq o`lchov asboblarining kapillyar naychalarini, filtrasiyani hisoblash masalalarida va boshqa gidravlik hisoblashlarda kerak bo`ladi. Ko`pchilik gidravlik masalalarda esa uning qiymati juda kiсhik bo`lgani uchun hisobga olinmaydi.