T. C. Kara harp okulu savunma bġLĠmlerġ enstġTÜSÜ GÜvenlġk bġLĠmlerġ anabġLĠm dali
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
15 stratejik ortak olarak görmeye baĢlamıĢtır. SavaĢta özellikle Sovyet silahlarından ele geçirilen askeri bilgiler; ABD açısından çok önemli istihbari bilgilerin elde edilmesini sağlamıĢtır. ABD, Arap Ülkeleri - Ġsrail ve SSCB arasında süren Orta Doğu‟ya silah satıĢını sınırlandırmaya yönelik görüĢmelerin bir sonuca varmayacağını görerek, Ġsrail‟e dönemin en geliĢmiĢ hava silahları arasında olan F - 4 Phantom Uçaklarının satıĢını gerçekleĢtirmiĢtir. Bu durum, ABD‟yi Ġsrail‟in ana silah sağlayıcısı yapmıĢ ve Orta Doğu‟da ABD etkisinin artmasını sağlamıĢtır (The David Project Ġnternet Sitesi [web], 2010). ABD ve Ġsrail arasındaki yakın temas, ABD BaĢkanı Richard Milhous Nixon döneminde de devam etmiĢtir. Nixon, 1970‟de Suriye iĢgali ve dolayısıyla SSCB‟nin Orta Doğu‟da etkisini artırmasını engellemek ve Kral Hüseyin‟in rejimini garanti altına almak amacıyla Ġsrail‟den yardım istemiĢtir (Çağlayan, 2010: 536). Bu olay, Ġsrail‟in bölgede ne derecede önemli bir konuma geldiğinin ve bu durumun Ġsrail‟i, ABD ve batılı güçlerin Orta Doğu‟daki çıkarlarının savunulmasında gü venilebilecek bir konuma getirdiğinin bir göstergesidir. 1973 Yom Kippur SavaĢı‟nda, baĢlangıçta Arap Ordularının üstünlük sağlaması üzerine hareket geçen ABD, Ġsrail‟e önemli miktarda askeri teçhizat göndererek, Ġsrail‟in toparlanmasına ve sonrasında savaĢı kazanmasına katkı sağlamıĢtır. SavaĢın ardından da ABD DıĢiĢleri Bakanı Henry Alfred Kissinger aracılığı ile Ġsrail ve Araplar arasında arabuluculuk çabalarına giriĢilmiĢ ve sonuçta barıĢ sağlanmıĢtır. Mısır‟da Nasır‟ın yerine göreve gelen Enver Sedat, daha önce izlenen SSCB‟ye yakın politikalardan vazgeçmiĢ ve ABD‟ye yakın politika izlemeye karar vermiĢtir. Bu durum, Ġsrail‟in Mısır‟la olan iĢbirliğinin de temellerini atmıĢ ve ABD‟yi Orta Doğu‟da daha güçlü bir konuma getirmiĢtir (The David Project Ġn ternet Sitesi [web], 2010). 16 Nixon baĢkanlığı döneminde ABD Orta Doğu politikasını; Mısır‟ı kazanarak Arap- Ġsrail sorununa çözüm getirmeye çalıĢmak üzerine oluĢturmuĢtur. Bu dönemde ABD, bölgede bir nükleer savaĢ çıkma olasılığından da endiĢe ediyor ve bunu önlemek için çaba sarf ediyordu. Kissinger, Ġsrail‟in etrafındaki ülkelerin yoğun tehdidi altında olması ve var olma mücadelesi vermesi dolayısıyla, resmi olarak ilan edilmese de bir nükleer programının var olduğu ve Ġsrail‟in bölgede nükleer silah kulla nmaya en yakın ülke olduğu düĢüncesindeydi (Stout [web], 2007). Nitekim Sovyet desteğini ardında hisseden Arap ülkelerinin, SSCB‟den nükleer teknoloji de elde etmeleri muhtemeldi. Bu noktada nükleer tehdit atındaki bir ülke olan Ġsrail‟in de nükleer faaliyetlere giriĢmiĢ olması, olası bir durumdu. ABD‟nin, bütün Dünya için büyük bir tehdit olarak görülen nükleer bir savaĢtan, bölgeyi ve bütün Dünyayı uzaklaĢtırmak için bu dönemki Orta Doğu politikasını; bölgede kalıcı barıĢı sağlama üzerine oluĢturduğunu if ade etmek mümkündür. Nixon, Ġsrail‟i ziyaret eden ilk ABD baĢkanı olarak tarihe geçmiĢtir. Nixon, 16- 17 Haziran 1974 tarihlerinde Ġsrail‟e yaptığı ziyarette, ABD‟nin Ġsrail‟i desteklemeye devam edeceğini; ayrıca Ġsrail‟le yürütülen iliĢkiler neticesinde, bu iĢbirliğinin nükleer faaliyetlerde de süreceğini; ABD‟nin bu konuda da Ġsrail‟e yardım edeceğini ve nükleer yakıt sağlayacağını ifade etmiĢtir (Jewish Virtual Library Ġnternet Sitesi [web], 2010c). Buna göre ABD‟nin, Orta Doğu dengelerini de hesaba katarak hareket ettiği ve Ġsrail‟e nükleer destek verilirken, bunun kontrolünün ABD‟nin elinde olmasını istediği ifade edilebilecektir. Nixon‟dan sonra göreve gelen Gerald R. Ford Döneminde de (1974 - 1977) ABD‟nin temel Ġsrail politikası, Filistin‟le barıĢın sağlanarak bölgede istikrar oluĢturulması üzerine inĢa edilmiĢtir. Ford döneminde de DıĢiĢleri Bakanlığı görevini yürüten Kissinger, bölgede aktif bir siyaset izlemiĢ ve mekik diplomasisi uygulayarak Araplar ve Ġsrailliler arasında temas 17 sağlamıĢtır. Bölgede nükleer bir savaĢın önlenmesi; temel öncelikler arasında yer almıĢtır. Bu noktada bölgede barıĢ oluĢturma konusunda BM Güvenlik Konseyinin 242 ve 338 sayılı kararlarının referans alınması savunulmuĢtur (Teksas Üniversitesi Resmi Ġnternet Sitesi [web], 2 010). Ford ve Kissinger, görüĢmelerden sonuç alınamaması üzerine Ġsrail‟e ciddi bir baskı uygulamıĢlar ve Ġsrail‟i barıĢ görüĢmelerini çözümsüzlüğe doğru yöneltmekle suçlamıĢlardır. Bunun üzerine Ford, ABD - Ġsrail iliĢkilerinin yeniden gözden geçirilmesi üzerine bir konuĢma yapacağını ilan etmiĢtir. Bu durum, ABD kongresinde Ġsrail yanlısı 76 senatör tarafından Ford‟a hitaben yazılan ve ABD‟nin Ġsrail ile iliĢkileri bozmamasını isteyen mektupla engellenmek istemiĢtir. Nitekim Ford bu olay üzerine, konuĢmasını yapmaktan vazgeçmiĢ ve gerginlik sona ermiĢtir (Blankfort [web], 2010). Bu durum ilerde daha detaylı olarak anlatılacak Ġsrail Lobisinin ABD politikaları üzerindeki etkisini göstermesi bakımından çok önemlidir. ABD BaĢkanı Ford, bölge ülkelerinin liderleri ile görüĢerek sorunların çözülmesi için çaba harcamıĢtır. Eylül 1975‟de Ġsrail ile Mısır arasında bir geçici antlaĢma yapılmıĢtır. Bu anlaĢma, ateĢkesi güçlendirmiĢ; iki ülke arasında oluĢturulan tampon bölgeyi geniĢletmiĢtir. Bu antlaĢma, Ġsrail ve bir Arap ülkesi arasında yapılan ilk antlaĢma olma özelliğini taĢımaktadır (Teksas Üniversitesi Ġnternet Sitesi [web], 2010). Mısır ve Ġsrail arasındaki bu antlaĢmada, Ġsrail tarafını ikna etmek kolay olmamıĢtır. AnlaĢma bütünüyle ABD desteği ile imzalanmıĢtır. ABD bu anlaĢma karĢılığında Ġsrail‟e ekonomi, güvenlik ve enerji alanlarında destek vermeyi ve Ġsrail‟in güvenliğini sağlamayı taahhüt etmiĢtir. Bu hükümler, Ġsrail ve Mısır antlaĢması dıĢında ABD ile Ġsrail arasında resmi olarak basılmayan taahhütler biçiminde gerçekleĢmiĢ ancak daha sonra New York Times ve Washington Post gazeteleri tarafından deĢifre edilmiĢtir (Jewish Virtual Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|