T. C. Kara harp okulu savunma bġLĠmlerġ enstġTÜSÜ GÜvenlġk bġLĠmlerġ anabġLĠm dali
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BĠRĠNCĠ BÖLÜM ĠSRAĠL’ĠN ABD POLĠTĠKALARI ÜZERĠNDEKĠ ETKĠSĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ
BĠRĠNCĠ BÖLÜM ĠSRAĠL’ĠN ABD POLĠTĠKALARI ÜZERĠNDEKĠ ETKĠSĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Eski çağlardan beri her birey, her topluluk ve kurulmuĢ her devlet gibi Ġsrail için de güvenlik ve varlığını sürdürmek, her dönemde birinci öncelikli konular arasında yer almıĢtır. KuruluĢundan bu yana bulunduğu coğrafyada çok önemli sorunlarla yüz yüze kalan, etrafındaki ülkelerle defalarca çatıĢan Ġsrail, dıĢ politikasını da güvenlik ve varlığını sürdürmek üzerine kurgulamıĢtır. ABD, Ġsrail Devletinin kuruluĢundan bu yana Ġsrail‟e desteğini açık bir biçimde sürdürmüĢtür. Ġsrail ABD‟nin Orta Doğu politikalarında da çok önemli yer tutmuĢtur. Bununla birlikte Ġsrail çeĢitli unsurlar vasıtasıyla ABD politikalarını yönlendiren, karar alma süreçlerine etki eden bir ülke konumundadır. Bu bölümde öncelikle dıĢ politika, dıĢ politika analizi ve analiz düzeyleri incelenecek, ardından Ġsrail‟in ABD politikaları üzerindeki etkisinin hangi unsurlarla sağlandığı incelenecektir. 1. KAVRAMSAL ÇERÇEVE a. DıĢ Politika Kavramı Uluslararası iliĢkiler alanında “dıĢ politika” kavramının açık ve üzerinde uzlaĢılmıĢ bir tanımı bulunmamaktadır. Devlet aktörü açısından değerlendirildiğinde dıĢ politika kavramı, “bir devletin birbirleriyle bağlantılı iç ve dıĢ amaçlarının gerçekleĢtirilerek, kendine yönelik tehditlerin 4 etkisizleĢtirilmesine yönelik uygulanan plan (strateji)” biçiminde tanımlanabilecektir (Aykan, 2008: 31). Diğer bir tanıma göre de dıĢ politika “belirli bir iliĢki ya da durumda devlet liderlerinin, devletlerin amaç ve çıkarları doğrultusunda uygulamayı kararlaĢtırdıkları stratejiler ve bu stratejilerin uygulanmasında g erekli araçlardır” (Kahraman, 2007: 175). Bu noktada devletlerin dıĢ politikası, belirli bir iliĢki ya da durumda devletlerin öncelikleri doğrultusunda alınan kararlar ve izlenen siyasetle ilgilidir. b. DıĢ Politika Analizi ve Analiz Seviyesi Sorunu DıĢ politika analizi, dıĢ politika kararlarını kimlerin, hangi gerekçe ile ve hangi koĢullar altında aldığıyla ilgilenmektedir (Efegil, 2012: 27). Diğer bir ifadeyle dıĢ politika analizinde karar verme sürecine ve karar vericiler üzerinde etkili olan ulusal ya da uluslararası faktörler incelenmektedir (Kalaycı ve Yetim, 2012: 103). Buna göre dıĢ politika analizi, rejim biçimi, bürokratik politikalar, çıkar grupları, sosyal ve bireysel psikoloji ve diğer pek çok bağımsız değiĢkenin devlet yönetimlerinin kararlarını nasıl etkilediğini incelemektedir (Walt [web], 2011). Bir devletin dıĢ politikasının içinde oluĢtuğu ortamı aĢağıdaki gibi incelemek mümkündür (Sönmezoğlu, 2005: 167): Genel Ortam: Fiziki Çevre(Coğrafi/Topoğrafik Yapı, Denizler, Mevki ve Jeopo litik, Doğal Kaynaklar; BeĢeri Çevre (Nüfus ve Nüfus Hareketleri, Etnik ve dini farklılaĢmalar), Ġçsel Ortam: Sosyo - Politik Yapı (Siyasal Rejim ve Kamuoyu), Karar Alma Süreci (Karar Alma Zemini, Karar Alıcılar), DıĢsal Ortam: Uluslararası Sistem (Güç Dengesi, Uluslararası Hukuk, Uluslararası Örgütler). 5 J. David Singer, 1961‟de dıĢ politikada analiz sorunlarına değindiği çalıĢmasında, hangi bilim dalında olursa olsun araĢtırmacının izleyebileceği farklı yöntemler bulunduğunu, araĢtırmacının parça ya da bütün üzerine odaklanma; bileĢenler ya da sistemin bütünü üzerinde çalıĢma yapma imkânı olduğunu belirtmiĢtir. Singer‟a göre genel sistem teorisinde, araĢtırmacı her zaman bir sistem, onun alt sistemleri ve kendi ortamları ile karĢı karĢıyadır ve kendisine s istem seçerken, küçük bir organizmadan, evrenin kendisine kadar geniĢ bir çevrede tercihte bulunabilir (Singer, 1961: 77). Singer, uluslararası sistem ya da ulus devletin analiz seviyesi olarak alınmasına göre ikili bir ayrıma gitmiĢtir. Buna göre, anali z seviyesi olarak uluslararası sistemin alınması durumunda, bu seviyede uluslararası iliĢkileri olduğu gibi inceleme imkânı elde edilebilir. Odaklanılan seviyeden daha aĢağıda ve daha kısmi bir seviyeye odaklandığımız zaman ise, kapsamın daralması ve gerekliliğin azalması söz konusudur. Sistem odaklı model araĢtırmacılara önemli avantajlar yanında bazı zorluklar da getirmektedir. Öncelikle, sistemin ulusal aktörler üzerindeki etkisini abartan bir yol çizer ancak tersine aktörlerin sistem üzerindeki etkisini azaltır. Buna göre sistem odaklı modelde, daha fazla ulusal otonomi ve bağımsız karar alma kavramlarından uzaklaĢarak, daha deterministik bir yöne kayma söz konusudur. Ġkinci olarak bu özel analiz seviyesi kaçınılmaz biçimde, ulusal aktörlerimizin operasyonel kodları üzerinde yüksek seviyede bir yeknesaklık gerektirir. BaĢka bir ifadeyle, bütüne odaklandığımızda, parçalardaki davranıĢ farklılığına küçük bir bölüm ayırmamız söz konusudur (Singer, 1961: 80 -82). Singer, analiz seviyesi olarak ulus devletin a lınmasının en önemli avantajının, uluslararası sistemde yer alan aktörler üzerinde önemli farklılıkların bulunmasına izin vermesi olduğu ifade etmiĢtir. Ulusal aktörlerde büyük benzerliklere gerek duymaması, araĢtırmacıya aktörlerin çok detaylı biçimde incelenmesine imkân tanıması diğer önemli avantajları iken, bir aktör olarak ulusa odaklanıldığında, genellikle sistemik odaklanmadan Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|