T. C. Kara harp okulu savunma bġLĠmlerġ enstġTÜSÜ GÜvenlġk bġLĠmlerġ anabġLĠm dali
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
162 güvenlik çalıĢmalarının merkezine yerleĢtirdiğini söylemek mümkündür. Bu doğrultuda , NATO'nun özellikle askeri alanda yeni yapılanm alara yönel diği ve soğuk savaĢ sonrasında kendine yeni görev alanları edindiği değerlendirilmektedir . KuruluĢ amacı üye ülkelere, baĢka ülkelerden gelecek silahlı saldırılara karĢı korumak olan NATO, bu görevini 5‟inci madde (Article 5) çerçevesinde yapmayı planlarken, soğuk savaĢ süresince herhangi bir askeri güç kullanmak durumunda kalmamıĢtır (NATO [Web], 2013a). 11 Eylül 2001 saldırıları , sadece kâğıt üzerinde var olduğu değerlendirilen 5‟inci madde yi hayata geçirmiĢtir. Soğuk sava Ģ sonrasında varlık nedeni sorgulanan NATO, baĢta terörizmle mücadele olmak üzere kitle imha silahlarının yayılmasının önlenmesi ve enerji güvenliği gibi çeĢitli alanlara yönelerek varlığını, geniĢleme politikaları ile sürdürmeye çalıĢmıĢtır. NATO, yeni dö nemde görev alanlarını; çatıĢmaların önlenmesi ile Avrupa ve sınırlarının ötesinde kriz yönetimi konularıyla geniĢletmiĢtir (Dönmez, 2010). NATO, Avrupa-Atlantik bölgesinde güvenlik ve istikrara katkı sağlamak maksadıyla, 1990‟ların ortasından itibaren, NATO dıĢı ülkelerle çeĢitli isimler altında 35 muhtelif ortaklık ve iĢ birliği giriĢimleri geliĢtirmiĢtir (Dönmez, 2010; Lindley ve Macfarlane, 2007). Nisan 1999 yılında onaylanan stratejik konseptte , NATO‟ya , üye ülkelerin güvenliğinin sağlanmasının yanı sı ra bölgesel ve küresel barıĢı ve istikrarı sağlama görevi tanımlanmıĢtır. Bu kapsamda, NATO için " 5‟nci Madde Kollektif Savunma (Article 5 Collective Defence) " ve " 5‟inci Madde DıĢı Krize Müdahale ( Non-Article 5 Crises Response)" olmak üzere iki tip askeri harekât alanı tanımlanmıĢtır. BarıĢı koruma harekâtları , " 5‟inci Madde DıĢı Krize Müdahale ( Non-Article 5 Crises Response)" içerisinde icra edilmeye devam edilmiĢtir. Bu harekâtlar, baĢarısız ve aciz devletlerde geliĢen olaylara müdahale etmek ve bu devletlerde bozulan istikrarı ve düzen tesis etmek maksadıyla gerçekleĢtirilmektedir. BarıĢı koruma harekâtları, B M 35 Bu giriĢimler; BarıĢ Ġçin Ortaklık (22 ülke), Akdeniz Diyalo ğ u ( Akdeniz havzasındaki Kuzey Afrika ve Orta Doğu ülkelerinin bir kısmıyla ; Cezayir, Mısır, Ġsrail, Ürdün, Fas, Moritanya ve Tunus ), Ġstanbul ĠĢbirliği GiriĢimi ( Kuveyt, Bahreyn, Katar, BirleĢik Arap Emirlikleri) ve Temas Ülkeleri ( dünya çapındaki bazı ülkelerle ; Afganistan, Avustralya, Irak, Japonya, Pakistan, Kore Cumhuriyeti, Yeni Zelanda ve Mongolya) olarak adlandırılmaktadır. 163 ile A GĠT desteğiyle sürdürülmektedir (NATO AJP 3.4.1 [Web], 2001). Tüm bu harekâtların ortak amacının , bölgesel ve kür esel barıĢın tesisi, çatıĢmaların önlenmesi ve istikrarın sağlanması olduğu ifade edilebilir. NATO, kuruluĢundan itibaren herhangi bir saldırıya karĢı üye devletleri koruyabilmek maksadıyla, yeterli askeri yetenekleri sağlayan ve savunma yönü ağırlıklı bir örgüt olarak kendisini göstermiĢtir. Uyguladığı caydırıcılık konsepti ile soğuk savaĢ yıllarında savaĢı önleyebilecek kabiliyete sahip olmuĢtur. Yeni bir güvenlik ortamının ortaya çıkıĢı, farklı tehdit algılamaları, belirsizlik ve riskler, teknolojide me ydana gelen geliĢmeler, değiĢen kamuoyu algıları ve harekâtlardan alınan dersler gibi faktörlerin etkisiyle, ko llektif savunma örgütü kimliğinden, küresel bir güvenlik örgütü kimliğine doğru dönüĢümünü sürdürmüĢtür (Dönmez, 2010). Bu çerçevede NATO'nun, sert gücün yanında yumuĢak gücün de birlikte kullanılabileceği, bir baĢka ifadeyle, akıllı gücü ifade eden kapsamlı yaklaĢım stratejisini (comprehensive approach strategy) uygulamaya koy duğunu söylemek mümkündür. NATO‟nun bugüne dek icra ettiği harekâtlardan elde ettiği önemli bir geri besleme, askeri ve sivil enstrümanlar ın birlikte çalıĢması na duyulan ihtiyaçtır (Petersen ve diğerleri, 2010:75). Bu gereklilik, kapsamlı yaklaĢım stratejisinin temelini oluĢturmuĢtur. Kapsamlı yaklaĢım stratejisi, NATO‟nun yıllardır hayata geçirmek istediği ancak çeĢitli nedenlerle baĢlatamadığı bir yaklaĢım olarak görülebilir . 2008 yılında BükreĢ‟te yapılan NATO zirvesinde; “günümüzün güvenlik sorunları NATO‟nun tek taraflı çabaları ile çözülemez“ yaklaĢımı benimsenmiĢ, ulusa l ve uluslararası sivil topluluklarla iĢbirliği kararı alınmıĢtır. Kapsamlı yaklaĢım, NATO 2010 Lizbon zirvesinin de gündem ini oluĢturmuĢtur. Günümüzde krizlerin çözümünde üzerinde uzlaĢılan konu; çatıĢma alanlarında baĢarılı olmanın sadece askeri güce day alı olmadığı gerçeğidir. Bu kapsamda , sivil aktörler ile iĢbirliği bir gereklilik olarak değerlendirilmiĢtir (Petersen ve diğerleri, 2010:80 - 81). GeçmiĢte yaĢanan tecrübeler, krizin sadece askeri güç ile yönet ilemediğini aynı zamanda "politik, ticari, ekonomik, bilgi, diplomatik ve sosyal" alanlarda ulusal ve uluslararası gücün de varlığına ihtiyaç duyulduğunu göstermiĢtir. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|