250
olmadığı sorulduğunda; 15 katılımcıdan 7‟si ülkelerinde bu yönde eğitimler
olduğunu ifade etmiĢtir. Pakistan‟lı katılımcı
,
verilen eğitimlerin kültürel
farkındalık eğitimi Ģeklinde gerçekleĢtirildiğini belirtmiĢtir.
Uganda
‟lı katılımcı
,
her seviye asker için bu eğitimlerin verildiğini
ifade etmiĢtir. Bununla birlikte,
genel
kültürel farkındalık
eğitiminin askerler için
,
üst düzey liderlik eğitimi adı
altında daha özel bir kültürel farkındalık eğitiminin ise üst
düzey karar
vericiler ve komutanlar için verildiğini
belirtmiĢtir. Diğer taraftan
Filipinler
‟den
katılımcı
, intikal edecek birliklerin iki hafta süren bir kursa tertip edildiklerini,
bu kursun intikal edilecek ülkenin kültürün
ün tanınmasına iliĢkin olduğu
nu
ifade etmiĢtir. Son olarak, Nepal‟de
BM görevleri
kapsamında
kültüre yönelik
eğitimler almanın mecburi olduğu, Endenozya ve Taylan
d
‟
da ise dil, din ve
kültürel eğitimler verildiği öğrenilmiĢtir.
Yukarıda verilen bilgiler değerlendirildiğinde; NATO kapsamında kültür
ve kültürel istihbarata
iliĢkin eğitimlerin, daha çok ülkelerin bireysel olarak
,
kendi kurumsal bünyelerinde gerçekleĢtirildiği tespit edilmiĢtir. NATO
bünyesinde ise,
harekât alanına iliĢkin kültürel eğitimler çok ayrıntılı olmasa
da,
mükemmelliyet merkezleri ile okullar tarafından
veril
diği görülmektedir.
NATO, özellikle
Afganistan ve Irak harekâtlarında
n elde edilen dersler
neticesinde, kültürel konuların önemini kavramıĢ ve planlamalarında bu
konulara daha çok yer vermeye baĢlamıĢtır. Gelecekte NATO‟nun yeni ve
farklı
kültürlere
sahip
harekât
alanlarında
yer
al
ma
olasılığı
değerlendirildiğinde, kültürel konulardaki farkındalık seviyesinin artırılmasının
öneminin
bir kez daha ön plana çıktığını söylemek mümkündür.
Öte yandan,
NATO harici diğer ülkeler
in
de konuya tamamıyla yabancı olmadıkları
yorumu yapılabilir
. Özellikle,
BM harekâtlarına katılım sağlayan ülkelerin,
kültüre
l faktörlerin harekâttaki rolünü daha fazla kavradığı gözlemlenmiĢtir.
NATO içerisinde, karar vericilere ve komutanlara kültürel konularda
danıĢmanlık
yapan personelin bulunduğu
gerçekleĢtirilen görüĢmelerde
tespit
edilmiĢtir
. Bu personel, sivil uzmanlar, istihbarat
subayları
ve Afgan
mültecilerden
oluĢmaktadır.
Afganistan
ve Irak gibi harekât alan
larında
NATO
bünyesinde
çalıĢan tercümanların
da aynı zamanda kültürel danıĢman olarak
görev yap
tıklarını söylemek mümkündür.
251
15
3
21
2
0
5
10
15
20
25
Anket
Düzenli
Değerlendirme
Öğrenilmiş
Dersler
Diğer
Kültürel danıĢmanların
ve yerel t
ercümanların
karar vericileri doğru
yönlendirebilmeleri için,
öncelikle kültürel konulara iliĢkin eğitimli olmalarının
Ģart olduğu
söylenebilir.
Kültürel danıĢmanların, yerel halk ile nasıl iletiĢim
kurulacağı ve kültürel konuların nasıl analiz edileceği konularında uzman
olmal
arı önemli bir husustur.
ğ.
NATO içerisinde ve NATO dıĢında gerçekleĢtirilen kültürel
eğitimler sonunda herhangi bir geri besleme olup olmadığının araĢtırılması
maksadıyla katılımcılara
;
“
kültürel
eğitimler
sonunda geri besleme yap
ılıyor
mu? Evet ise ne Ģekilde?” Ģeklinde bir soru yöneltilmiĢtir. NATO
katılımcılarının tamamı bu soruya “evet” olarak cevaplarken
,
NATO dıĢı 15
katılımcıdan 4‟ünün cevabı “hayır” olmuĢtur.
“Ne Ģekilde geri besleme yapılıyor” sorusu
için; a)
YurtdıĢı
görevler
sonunda yapılan anket, b)
Düzenli
bir değerlendirme sistemi, c) Alınan
dersler ve d)
Diğer
olmak
üzere dört seçenekli
cevap Ģıkkı
tanımlanmıĢtır.
Cevaplar yorumlandığında ortaya çıkan tabloda,
birinci olarak
“öğrenilmiĢ
derslerden geri besleme
”,
ikinci olarak ise
“anket” cevaplarının
ön
plana çıktığı tespit edilmiĢtir (ġekil
-18).
ġekil
-18 :
Görev Sonrası Kültürel Geri Besleme Araçları
Ayrıca “diğer”
konular arasında
,
harekât alanı
n
daki komutanların
değerlendirmesi ve harekât alanında görev
sonu
brifingleri Ģeklinde geri
beslemelerin olduğu ifade edilmiĢtir.
252
h.
NATO, kurulduğu tarihten beri birçok harekât içerisinde yer
almıĢtır. Bu harekâtlar kapsamında kültürel bilgiye eriĢim konusunda çeĢitli
çabalar sarf edilse
de halen, teori ile pratik arasında, bir baĢka ifade
yle
hazırlanan harekât planları ile uygulamada derin uçurumların
olduğu
söylenebilir
. Bu tespit, NATO‟nun
30
katılımcısına
yöneltilen;
“NATO
içerisinde, elde edilen etnoğrafik, kültürel bilgi ile harekât planları arasında
uçurumlar olduğunu düĢünüyor musunuz?
sorusuna verilen cevaplar ile
desteklenmiĢtir
. 30
katılımcıdan 2
8
‟
i (%93) "evet"
cevabı verirken, 2‟si (%
7)
"
hayır
"
demiĢtir
. Orta
ya çıkan sonuçlar neticesinde, bahsedilen bu
uçurumun
hâlihazırda devam ettiği değerlendirilmiĢtir.
Katılımcılar tarafından konuyla ilgili ortaya konulan farklı görüĢler
doğrultusunda elde edilen bulgular aĢağıda özetlenmiĢtir.
-
Uçurumun, operasyonel ve taktik faaliyetler ile stratejik hedefler
arasındaki
koordinasyon
ve
iletiĢim
eksikliğinden
kaynaklandığı
düĢünülmektedir.
-
Teorik olarak a
rada uçurum olmamalı ancak pratikte bu
pek
mümkün görünmüyor.
Herkes gibi politikacılar, karar vericiler, askerle
r ve
planlamacılar da yanlıĢ yapabil
ir.
Bazı harekât planları, kültürel ve etno
grafik
bilgiye odaklanmamaktadır
.
Eğer planlar
, kültürel ve etnografik bilgiye
odaklanırsa, kuvvetlerin hata yapma oranları azalır. Ancak
planlar mükemmel
bir Ģekilde hazırlanmıĢ olsalar
da, insan
ın
ve çevresel Ģartların değiĢtiği
unutu
lmamalıdır.
-
Harekât icra eden askeri personelin eğitim becerisi ve kültürel
farkındalığının, en zayıf halka kadar güçlü olduğu unutulmamalıdır.
-
NATO, genelde kitabi bilgilerle durum
sal farkındalık sürecini
hazırlamaya çalıĢmaktadır. Oysa ilgili ülkede
,
gerçek durumun biraz farklı
olduğu harekâtın geliĢimiyle birlikte
kendisini göstermektedir.
-
Özellikle,
bilgi paylaĢımı, pratiğe uygulama
ve
öğrenilmiĢ dersler
bağlamında eksiklikler
olduğu
düĢünülmektedir.
Bunun
yanı sıra
bir baĢka
eksiklik konusunun
, bu kazanımların gelecek harekâtlara uygulamadaki
baĢarısızlıklar
olduğu söylenebilir
.