T. C. Uludağ ÜNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ arkeoloji anabiLİm dali
Yüklə 5,38 Kb. Pdf görüntüsü
|
47 9- SONUÇ Bugüne kadar katıldığım kazı ve yüzey araştırmaları sırasında limanların her zaman son planda kaldığı gerçeği ile bizzat karşılaştım. 2005 yılından beri kazılarına ve yüzey araştırmalarına katıldığım Myndos Antik kentinde de böyle bir olayın söz konusu olmaması için kazı başkanı Prof. Dr. Mustafa Şahin ile birlikte Myndos antik kentinin limanını yüksek lisans tezi olarak çalışmayı uygun bulduk. Daha önceden kentin limanı hakkında yapılan tezde bulunan genel bilgilerin bile hatalı olması yeni bir tezin gerekliliğini ortaya çıkardı 157 . Öncelikle bu konuda genel bilgileri düzeltmek amacı ile fazlaca kentin araştırma tarihine değinmeden sadece konumuz çerçevesinde limanın araştırma tarihçesine değindik. Bunu da antik yazarlar ve modern kaynaklar olarak iki başlık altında inceledik. Bugüne kadar yapılmış olan araştırmalardan elde ettiğimiz verileri örtüştürerek kentin son tarihçesini yazmaya çalıştık. Daha sonra günümüze kadar yapılan liman araştırmalarını bir başlık altında toplamayı uygun bulduk. Çünkü yapılan çalışmaların birçoğu son 10 yılı kapsamadığı için bu dönem içinde gerçekleşen araştırmalar ve kazıları da burada göstererek günümüze kadar kesintisiz nasıl bir gelişim izlediğini ve daha çok nerelerde çalışıldığını vurguladık. Böylece daha sonra bu konu hakkında araştırma yapacak olan meslektaşlarımıza liman arkeolojisinin 2000’lerde bitmediğini halen artarak devam ettiğini anlatmak istedik. Verdiğimiz dipnotlar ile konu hakkında genel bilgiye daha kolay ulaşmaları için yardımcı olmaya çalıştık. Tüm limanlar temelde aynı işlevi gördüklerinin fakat temelde hemen her limanın birçok farklı özelliği olduğunun farkına vardık. Bu farklılıklarının bir grup oluşturabileceğini düşünerek zor da olsa bir gruplandırma çalışması yapmayı başardık. Limanları öncelikle kendi içinde bulundukları yere göre ve işlevlerine göre iki ana gruba ayırdık. Birinci grubu ise önce nehir limanları ve deniz limanları olarak iki alt başlığa, nehir limanlarında doğal liman gözlenmemesinden dolayı da deniz limanlarını kendi altında doğal ve yapay olarak iki başlığa ayırdık. İkinci ana başlığımızı ise askeri, ticari ve özel limanlar olmak üzere üç ayrı başlığa ayırdık. 157 Çakıroğlu Zeynep Işıl , Eskiçağ Karia limanları ve Myndos Limanı, Konya, 2002 (Yayınlanmamış Yüksek Linsans Tezi). 48 Limanları gruplama çalışmamızdan sonra her limanda en çok karşılaşabileceğimiz yapılardan, liman yapıları başlığı altında bahsettik. Yarattığımız grupları göz önünde bulundurarak rahatlıkla söyleyebilmekteyiz ki Myndos Antik Kenti limanı kesinlikle bulunduğu yer itibari ile Deniz Limanları grubundan, Doğal Limanlar alt grubuna girmektedir. Bu hususta bizi sıkıntıya düşürecek herhangi bir sorun ile karşılaşmamıza rağmen fonksiyonunu belirleme aşamasında biraz güçlük yaşanmıştır. Özellikle kentin liman havzasının konturları günümüz kıyı konturları ile örtüşmemesinden ve kıyı şeridinde tahribatın oldukça fazla ölçüde yaşanmasından dolayı bu ayrımı tam olarak yapamamaktayız. Fakat eldeki veriler ışığında kesin olarak bir şey söyleyemememize rağmen yorum yapılabilecek yeterlilikte bilgiye sahibiz. Bizim yorumumuz burası Kartaca limanı gibi tek limana sahip fakat kendi içinde Kartaca örneğinin aksine yapılaşmadan bölümlenmiş bir yapıya sahiptir. 2007 yılı araştırmaları Bakanlık tarafından askıya alınmasa idi bu bölgede planladığımız çalışma gerçekleşecek ve muhtemelen tezin bu kısmı yorum olarak kalmaktan çıkarak kesin bir sonuç kazanabilecekti. Limanda ve çevresinde bulunan yapılarla ilgili çalışmalar neticesinde en az 9 adet kesin olarak bir yapı diyebileceğimiz kalıntıya rastlanmıştır. Aslında daha birçok yapı olabileceğini düşündüğümüz kalıntı mevcuttur fakat sayıyı 9 adet ile sınırlandırma sebebimiz diğerlerinin tam yapı formu vermemesinden kaynaklanmaktadır. Bu çalışmamızda bu yapıların birçoğunun sualtında kalmasından ve de karada gözlemlenen yapıların büyük oranda tahrip olmuş olmasından fonksiyonları ile ilgili net bilgiler verememekteyiz. Bu yapılardan, limanın giriş kısmındaki yapıyı mendirek olarak, Tavşan Adası’nın kuzeyinde limanın iç kısmında kalan kırmızı harçlı yapıları Ticari Yapı ve Sarnıç yapısı olarak, Tavşan Adası ile ana kara arasındaki surları aynı zamanda döneminin dalgakıranı olarak, limanın orta kısmında anakaraya bağlı olan yapıyı iskele yapısı olarak, liman girişindeki Kocadağ üzerinde mendireğin hemen arkasındaki yapıyı Ayazma Yapısı olarak, liman havzasının en kuzeyinde limanın iç kısmında bulunan yapıyı Pir-i Reis’in bahsettiği tatlı su kaynağı ile örtüştürerek su ihtiyacını karşılayan bir su kaynağı olarak tanımlamaya çalıştık. Bunların dışında Tavşan Adası ile anakara 49 arasında geç dönem dalgakıranın hemen arkasında bulunan yapıyı duvar sistemi nedeni ile Osmanlı Yapısı olarak adlandırdık. Tüm yaptığımız araştırmalar sonucunda limanda bulunan en erken yapı, Tavşan Adası ile anakara arasındaki klasik döneme tarihlenen surlar olmakla beraber, en geç yapı ise surların hemen arkasında kalan binalardır. Geç dönem yapıları hakkında kesin bir dönem verememekle birlikte yapılan sözlü tartışmalar esnasında Osmanlı sonrası Cumhuriyet dönemine işaret ettiği konusunda hemfikir olunmuştur 158 . Bu sebep ile çok net bir şekilde söyleyebiliriz ki limanda özellikle bu rıhtım yapısı klasik dönemden itibaren yakın geçmişe kadar bir kullanım görmüştür. Fakat sözü edildiği gibi büyük bir depremden sonra kentin terk edilip edilmediğini ileride kentin genelinde ve sualtında yapılan araştırmalar gösterecektir. 158 Çalışmamız sırasında özellikle Myndos limanında bulunan yapıların dönemlerinin belirlemesi konusunda Bizans ve Osmanlı konularında uzman kişilerin fikirleri alınmıştır. Fikirlerini bizimle paylaşan Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğr. Gör. Dr. Ayşın Özügül ve Öğr. Gör. Dr. Doğan Yavaş’a teşekkür ederim. Yüklə 5,38 Kb. Dostları ilə paylaş:
|