Ta’lim vazirligi 0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi
Pensiyani hisoblashda o ‘rtacha ish haqini
Yüklə 5,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 10.2. Pensiyani hisoblashda o ‘rtacha ish haqini
aniqlash tartibi Pensiya tayinlash chog‘ida o'rtacha ish haqi shaxs murojaat qilgandan keyin uning talabi bo'yicha korxona va tashkilot, davlat arxivi tom onidan beriladigan maMumotnomalar asosida hisob- lanadi. Qonunda nazarda tutilgan hollarda pensiyani hisoblash uchun: a) 0 ‘zbekiston Respublikasida tegishli kasb yoki mutaxassis- ning amaldagi ish haqi to ‘g‘risida maMumotnoma — 0 ‘zbekiston Respublikasida ishlamagan boshqa mamlakatlardan ko'chib kelgan fuqarolar uchun taalluqlidir. Respublikada bunday kasb xodimi yoki mutaxassis boMmagan taqdirida, amaldagi ish haqi 0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tom onidan belgilangan tartibda aniqlanadi; 90 www.ziyouz.com kutubxonasi b) mualliflik gonorari to‘g‘risidagi m a'lum otnom alar — ijo- diy uyushma a'zolari va ijodiy uyushmalaming a’zolari hisob- lanmagan boshqa ijodiy xodimlar uchun. 1991-yil 1-yanvardan so‘ng ko'rsatib o'tilgan shaxslar, shu- ningdek, band bo‘lgan shaxslar 0 ‘zbekiston Respublikasi davlat soliq organlari tom onidan taqdim etiladigan maMumotlar asosida 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi Budjetdan tashqari Pensiya jam g'arm asiga sug'urta badallari to'langanligi t o ‘g‘risida Pensiya ja m g ‘arm asi b o ‘limi to m o n id an berilgan m a'lum otnom alam i taqdim etadilar. Amaldagi ish haqini guvohlar ko‘rsatmasi asosida aniqlashga yo‘l qo ‘yilmaydi. Lavozim maoshlari shtat jadvalidan ko‘chir- malar va jam oat tashkilotlarining a ’zolik badallari haqiqiy ish haqini tasdiqlaydigan hujjat o‘m ini bosa olmaydi. Amaldagi ish haqi to ‘g‘risidagi m a’lumotlar qisman mavjud bo ‘lmagan hollarda mavjud bo‘lmagan davrlar uchun, amaldagi ish haqini aniqlash uchun, m intaqaviy koeffitsiyent hisobga olinmasdan, qonun hujjatlarida tegishli davrlar uchun belgilan- gan eng kam oylik ish haqi miqdorlari qabul qilinadi. Pensiya tayinlash uchun berilgan hujjatlarda ishonchsiz m a'lum otlar aniqlanganda yoki amaldagi ish haqi to ‘g‘risidagi maMumotlarni buzadigan tuzatishlar aniqlanganda Pensiya jam - g'arm asi bo‘limi pensiya tayinlashgacha ularni tekshirishi yoki qo'shim cha m a'lum otlar taqdim etish yoki amaldagi ish haqi to ‘g‘risida berilgan m a'lum otnom alarga tushuntirishlar berish to ‘g‘risida yozma so‘rov yuborishi shart. Ishdagi tanaffuslar mavjudligidan qat'i nazar, oxirgi o ‘n yil- lik m ehnat faoliyati davomidagi istalgan ketm a-ket besh yil u chun (pensiya tayinlashni so ‘rab m urojaat etgan kishining tanlovi bo‘yicha) amaldagi oylik ish haqi olinadi. Ko‘rsatilgan davrlar, shuningdek, muddatli harbiy xizmatni o ‘tash vaqti amaldagi ish haqini aniqlashda mehnat faoliyatining oxirgi o‘n yillik davriga kiritilmaydi. Agar m ehnat faoliyatining oxirgi o ‘n yillik davrida, shuning- dek, muddatli harbiy xizmatni o ‘tash vaqti mavjud bo ‘lsa, u holda ular oldingi davrlarga almashtirilishi kerak. Amaldagi ish haqi to ‘g‘risida maMumotnoma taqdim etil- maganligi yoki ularning ishonchliligi va asosliligini tekshirish m um kin em asligi m unosabati bilan ish stajiga kiritilm agan davrlar, shuningdek, ish haqi saqlanmagan holda ta'tilda bo‘lish 91 www.ziyouz.com kutubxonasi davrlari mehnat faoliyatining oxiigi o ‘n yillik davri uchun amal- dagi ish haqini hisoblab chiqishdan chiqarib tashlanmaydi. Pensiya tayinlashni so'rab murojaat qilgan besh yildan kam ishlagan hollarda amaldagi ish haqi ishning kalendar oylari uchun ish haqi umumiy summasini ushbu oylar soniga bo‘lish yo‘!i bilan aniqlanadi. 1 yoki II guruh nogironi bo‘lib qolgan shaxsning, shuning- dek, nogironlik boshlangan yoki o ‘lim paytida bir oydan kam ish stajiga ega bo'lgan vafot etgan boquvchining amaldagi ish haqi ishlab bcrilgan kunlar uchun ish haqi summasini ishlab berilgan kunlar soniga bo'lish va olingan natijani ushbu oyning ish kunlari soniga ko'paytirish yoMi bilan aniqlanadi. Amaldagi ish haqi tarkibiga sug‘urta badallari hisoblangan, mehnatga haq toMash tarzidagi barcha daromadlar kiritiladi. Pensiya tayinlashni so'rab murojaat qilgan shaxsning xohi- shiga ko‘ra o ‘qish davrida toMangan stipendiya, toMov manba- yidan qat’i nazar, amaldagi ish haqi tarkibiga kiritiladi. Ish haqi natura shaklida toMangan taqdirda amaldagi ish haqi Budjetdan tashqari Pensiya jam g‘armasiga hisoblangan sug‘urta badallari miqdorlaridan kelib chiqib baholanadi. Ish haqiga mintaqaviy koeffitsiyentlar belgilangan tum an- larda ishlagan shaxsga pensiya tayinlashda mintaqaviy koeffitsiyent hisobga olingan holda hisoblab chiqilgan sug‘urta badallari qo‘shib hisoblangan amaldagi ish haqi hisobga olinadi. Vafot etgan pensionerning oila a’zosiga boquvchisini yo‘qot- ganlik pensiyasi miqdori vafot etgan pensioner (boquvchi)ning pensiyasini hisoblash uchun qabul qilingan amaldagi ish haqi- dan hisoblab chiqiladi. Boquvchi nogironlik pensiyasi oluvchi hisoblangan va pensiya tayinlangandan keyin mehnat faoliyatini amalga oshitgan hollarda, boquvchisini yo'qotganlik pensiyasini tayinlashni so‘rab murojaat qilgan, vafot etgan boquvchi oila a'zosining xohishiga ko ‘ra nogironlik pensiyasi tayinlangandan keyin, ega boMingan ish staji boquvchisini yo'qotganlik pensiyasini hisoblab chiqishda hisobga olinadi. Talab qilinadigan ish staji boquvchi vafot etgan kundan uning yoshi bo‘yicha aniqlanadi. 0 ‘zbekiston Respublikasining chet elda ishlagan fuqarola- rining amaldagi ish haqi, agar 0 ‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalarida o‘zgacha hol nazarda tutilmagan boMsa, 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi Budjetdan 92 www.ziyouz.com kutubxonasi tashqari Pensiya jam g‘armasiga sug‘urta badallari to ‘langan ish haqidan aniqlanadi. Oy, yil choragi, yarim yillik, yil yakunlari bo'yicha muko- fotlar, shuningdek, davr yakunlari bo'yicha to ‘lanadigan taq- dirlash puli, davlat bayramlari va ishlarning ayrim turlarini ba- jarganlik munosabati bilan bir martalik mukofotlar, shuningdek, shunga o ‘xshash boshqa toMovlar sug'urta badallari to ‘lanishi sharti bilan ushbu toMovlar hisoblangan oy uchun amaldagi ish haqi tarkibiga kiritiladi. Ish kunlari soni to ‘liq boMmagan oylar uchun (ishga kirish yoki ishdan b o ‘shash m unosabati bilan) am aldagi ish haqi pensiya tayinlashni so‘rab murojaat qilganning xohishiga ko‘ra amaldagi ish haqi tarkibiga kiritilishi mumkin. Bunda ish kunlari soni toMiq boMmagan oylar toMiq kalendar oylari sifatida hisobga olinadi. Tashkilotning ustav sarmoyasida (fondida) qatnashish mu- nosabati bilan olingan darom adlar va dividendlarni taqsimlash tarzidagi toMovlar amaldagi ish haqi tarkibiga kiritilmaydi. Pensiyani hisoblab chiqish uchun qabul qilinadigan o‘rtacha oylik ish haqi ketm a-ket ishlangan oltmish kalendar oyidagi amaldagi ish haqining yakka tartibdagi koeffitsiyentini qoMlagan holda qayta hisoblab chiqilgan um um iy m iqdorini oltm ishga boMish yoMi bilan aniqlanadi. Ish haqining yakka tartibdagi koeffitsiyentini qoMlagan holda pensiyaiami hisoblab chiqish uchun amaldagi ish haqini qayta hisoblab chiqish tartibi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mah- kamasi tom onidan belgilanadi. Mavsumiy ishlarda band boMgan xodimlarga pensiya tayin- lashda pensiyani hisoblash uchun qabul qilinadigan o'rtacha oylik ish haqi oxirgi o ‘n yildan istalgan ketm a-ket besh mavsum uchun qayta hisoblab chiqilgan amaldagi ish haqini oltmishga boMish yoMi bilan aniqlanadi. Pensiyani hisoblash uchun qonun hujjatlarida pensiya tayin- lanadigan sanaga belgilangan eng kam oylik ish haqining sakkiz baravari miqdoridan ortiq boMmagan summadagi o ‘rtacha oylik ish haqi qabul qilinadi. Pensiya tayinlash uchun qabul qilinadigan o'rtacha oylik ish haqi eng kam oylik ish haqi m iqdoridan kam boMgan yoki amaldagi ish haqi to ‘g‘risidagi maMumotlar toMiq mavjud boMma- 93 www.ziyouz.com kutubxonasi gan hollarda pensiya miqdori qonun hujjatlarida pensiya tayin- lashni so‘rab murojaat qilingan kunda belgilangan eng kam oylik ish haqidan kelib chiqib mintaqaviy koeflfltsiyent hisobga olin- masdan hisoblab chiqiladi Yüklə 5,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|