Tasdiqla yman: umumiy o'rta ta'lim m aktabi direktori

XI-Yangi mavzu bayo ni:
1 - t o p s h i r i q . Berilgan fe’llarni 
solishtiring, farqlarini ayting.
Topib olmoq, toshmoq, oqmoq, uxlab qolmoq, 
bayon 
qilmoq, yunnoq, sakramoq, tortib olmoq.
2-t o p s h i r i q . Tasdiqlamoq
— tasdiq etmoq, ко ‘maklashmoq
—
ko b ta k bermoq
fe’llarini qiyoslab, farqli tomonlarini toping.
S I, 
J 
F e’Dar tuzilishiga k o ‘ra to ‘rt xU
bobladi:
a) sodda fe’llar; b) qo6shma fe ’llar; d) juft fe’llar;
e) takroriy fe’llar.
Sodda fe’llar bir asosdan tarkib topadi. Sodda tub
fe’llar asos holatida 
ish-harakat va holatnl 
anglatadi.
M a s a l a n : q u r m o q y y u r m o q , ketinoq.
Sodda yasama fe ’llar s o ‘z yasovchi qo6shimchalar
35

---

yordamida boshqa so ‘z turkumlaridan yasaladi: shod —
shodlanmoq, yangi — yangilamoq, gap — gapirm oq, guv —
guvullamoqy tez — tezlamoq.
184
, G ap larn i k o ‘chiring. S odda fe’lla m i tu b va yasam a 
fe ’llarga ajrating.
K unlardan bir kuni Durroj: «M en tuzoqqa tushdim!» — 
deb sherni aldadi. Sher o'zining aldanganini bilib: «M eni alda- 
magil, yolg‘onchidan el nafratlanadi», desa ham , D urroj quloq 
solmas, yolg‘onchilikni, aldashni q o £ym as edi. Bir kuni Durroj 
tuzoqqa ilindi va: «M eni tutib oldilar!» deb qattiq qichqirdi. 
Sher: «Bu gal h a m
D urroj m eni aldayapti», deb qutqarishga 
bormadi. 
{Alisher Navoiy)
K o ‘rdingizm i, bolalar! D urroj yolg'on so ‘zlagani, n o to £g £ri 
gapirgani 
u ch u n tuzoqqa tushdi.
185
*. 
Q uyidagi fe’lla m i ikki guruhga b o 'lib k o ‘chiring. 
B irinchi g u ra h g a sodda tu b , ikkinchi guruhga sodda yasam a fe’llam i 
kiriting.
Bilmoq, eslam oq, qutlam oq, ta ’sirlanm oq, q o ‘ym oq, y o ‘l- 
lam oq, suvsiramoq, tashlanm oq, g £ichirlam oq, achchiqlanm oq.
1 8 6 -raa 
. S odda yasam a fe ’lla m i an iq lan g , u larn in g yasalishini 
tu sh u n tirin g .
1. K o‘klam. B utun m avjudot qaytadan yasharm oqda. (