- d a , - a
singari q o ‘shim chalar kiradi.
U larning birinchi guruhi so^z-yuklam alar, ikkinchi
guru hi esa qo^shim cha-yuklam alar sanaladi.
Jadval asosida yuklamalaming ma’no
turlari haqida
gapiring.
Yuklamalarning m a’no turlari
Yuklamalar
So‘roq-taajjub
yuklam alari
-mi, -chi, -a (-ya)
K uchaytiruv-ta’kid
yuklamalari
hatto, -ku, ham, nahotki, -u ( -yu),
-da, -oq (~yoq), axir, g ‘irt
Ayi ruv-chegaralov
yuklamalari
faqat, -gina (-kina, -qina),
atigi
0 ‘xshatish-qiyoslash
yuklamalari
go {yo, g o eyoki, xuddi, naq
G um on
yuklamasi
-dir
Inkor yuklamalari
hech, sira, na... na
Berilgan
gaplarda
-u (-yu), -da, na... na
yordamchi-
larining qaysi о Tin da bog‘lovchi, qaysi o‘rinda yuklama vazifasida kel-
ganini aniqlang.
1. Namiqqan shuvoqlar oldin tutab yaxshi yonmasa ham,
keyinroq chars-churs uchqun sochdi-da, axiyri gurullab
ketdi. (
О
.
Yoqubov)
2. Biladilar-da bu kishi.
Yovlar bilan
olishgan-a!
(O. Yoqubov)
3. Mana endi daradan chiqar-chiq-
mas, uning isitmasi ko£tarilib, ko‘z oldini g£alati
tuman
qoplab oldi-yu, ham m a narsa tushday tuyula boshladi.
(0. Yoqubov)
4. Men-ku yolg'iz edim, Na otam, Na bnam,
na oilam bor....
(E. Vohidov)
5. Na so'ngiga yetoldi ishning,
Na dunyoni anglab ulgurdi.
(E. Vohidov)
6. Dunyoga to£z-
g£iding bamisoli par, N a saljuq, na Chingiz qilmadi shafqat.
Xll-Mustahkamlash:
O'quvchilarni baholash.
1. Qanday so'zlar turkumi yuklama deyiladi?
2. Yuklamalar qanday ma’no turlariga ega?
3. Ularni qatnashtirib gaplar yozing.
Uyga vazifa.
«Mustaqillik va Navro‘z»
mavzusida matn
tuzing. Matningizda yuklamalardan ham foydalaning.
70
