«Tasdiqlayman» Oʻquv ishlari boʻyicha direktor oʻrinbosari, dotsent

Xambalar xajmi va sonini xisoblash tartibi.
Korxona 30 soat davomida uzluksiz ishlab turishi uchun tozalanmagan yukori shaffoflikdagi donga nisbatan xamba (zakroma)ning xajmini xisoblash kerak.
Xambaning xajmi (m³):
E=
bu yerda: t - donning saklanish muddati, t=30 s;

unda uning xajmi (m³)

ga teng,

bu yerda: Y - don massasining xajmi, bugdoy doni uchun Y=0,75 t/ m³;

k_q - xambani tuldirish koeffitsiyenti bulib, u 0,85 ga teng.

Xambaning balandligini h=9,6 m (ikkita kavat) deb olib, uning umumiy maydonini (m²) aniklaymiz:

.
Xambalarning kvadrat kesimi tomonlarining ulchami 3 m deb olinsa, uning maydoni kuyidagicha buladi:

F₁= 3*3= 9 m²;

bu xolda xambalarning soni:
ga teng.
Xambalar sonini shartli ravishda 3 ta deb olamiz.

Avtomat tarozining ish unumdorligini xisoblash va tanlash.
Odatdagi ishlash rejimida avtomat tarozi donlarni bir minut oraligida 3 marta tortadi. Tarozining ish kobiliyati (kg/min) kuyidagi formula orkali aniklanadi:
kg/min.
Ma’lumotnomadan kurinadiki avtomat tarozi kovushi (chumichi) ning xajmi 20, 50 va 100 kg. Avtomat tarozi bir minutda 3 marotaba tortishga muljallangan bulib, bunda tarozining ish kobiliyati kg/s ga teng. Avtomat tarozi kovushining xajmi 50 kg bulsa, minutiga n=50 x 3=150kg tortadi. Unda bitta avtomat tarozi kabul kilinib, uning kovushi xajmi 50 kg ga (rusumli D-50) teng bulishi kerak.
Don massasini yengil, yirik va mayda chikindilardan tozalash uchun separatordan birinchi o’tish sonini hisoblash kerak, u kuyidagi formula bilan aniklanadi:
bu yerda: Q_t - don tozalash bo’limida bir soatda tozalanadigan don massasining xajmi, t/soat.
q_s - separatorning bir sutkadagi unumdorligi unumdorligi, t\s.
Bu xolda separatordan birinchi utishdagi don xajmi
ga teng buladi
Xisob buyicha xar bir okimga bittadan A1-BIS-12 rusumli separatori kabul kilinadi.
Don massasida yukorida kayd etib utilgan chikindilardan tashkari mineral moddalar xam bulib, ular tosh ajratuvchi uskuna yordamida ajratiladi. Uning unumdorligi 9 t/soatga teng, u xolda;
Xisob buyicha xar bir okimga bitta RZ-BKT rusumli tosh ajratuvchi uskuna urnatiladi.
Don massasidagi yovvoyi ut uruglari va boshka turli mayda chikindilarni kukol ajratuvchi A9-UTK-6 uskunasi yordamida tozalanadi. SHuning uchun chizma asosidagi kukol ajratuvchi uskunaning ish kobiliyati kuyidagi formula orkali aniklanadi:
Xisob buyicha xar bir okimga bittadan uskuna kabul kilinadi.
Xuddi shu usulda ovsyug, suli, arpa va dondan uzun bulgan chikindilarni ovsyug ajratuvchi A9-UTO-6 uskunasi yordamida tozalash kabul kilinadi.
Donlarning ustki kismi va "sokol"lariga yopishib kolgan chang, loy va mikroorganizmlarni tozalash uchun don yuvuvchi J9-BMA uskunasiga yuboriladi. Xisob buyicha xar bir okim uchun bittadan uskuna kabul kilinadi. J9-BMA uskunasining unumdorligi 10 t/soatga teng.
Don massasi yuvilib va ikkita uskunadan utish jarayonida uning meva, urug kobiklari yumshab, bushashib koladi, shuning uchun donlarni oklash katta samara beradi. Donlarni oklash va ularga qo’shimcha nam berish uchun A1-BSHU-1 uskunasidan foydalaniladi, uning ish unumdorligi 12 t/soatga teng, shuning uchun ikkala okimga bittadan uskuna kabul kilinadi.
Namlangan donlarni dimlash uchun xamba (zakrom) larning xajmi yukori va past shaffoflikdagi donlar uchun aloxida xisob orkali topiladi. YUkori shaffoflikdagi donlar ikki marta, past shaffoflikdagi donlar esa bir marta dimlanadi.
YUkori shaffoflikdagi don partiyasi uchun dimlash vakti 18 soat deb kabul kilinib, dimlanadigan xamba (zakram) lar xajmi (t) xisoblab topiladi:
va

uning xajmi (m³) kuyidagicha aniklanadi:

Xambalarning balandligini h = 9,6 m (ikki kavat) deb kabul kilib, umumiy maydonni (m²) aniklaymiz:
Xambalarning kvadrat kesim tomonlarining ulchamlari 1,5 m deb olinsa, uning maydoni (m²) kuyidagicha buladi:
F¹ = 1,5*1,5 = 2,25_m²
xambalarning soni:
Xisoblarga asoslanib, 8 ta xamba kabul kilinadi.
YUkori shaffoflikdagi donlar uchun yana bir marta oklash jarayonini kullash uchun birinchi dimlangan donni xambadan dozator va shnek orkali noriyaga tushirib, sung uni 6-kavatga kutarib, A1-BSHU-1 uskunasiga yuboriladi. SHuning uchun bu okimga bitta A1-BSHU-1 uskunasi urnatiladi va ikkinchi marta dimlash uchun xambalarga tushiriladi.Ikkinchi dimlash muddati 6 soat deb kabul kilinib, ularning xajmlari t da topiladi.
yoki xambalar xajmi (m³) kuyidagicha topiladi:
Xambaning balandligini h"=9,6 m deb olib, uning maydoni (m²) xisoblab topiladi:
Xambalarning maydonlari 1,5 * 1,5 = 2,25 m² bulsa, ularning soni kuyidagicha aniklanadi:
Xisob buyicha xamba (zakroma) 3 deb kabul kilinadi.
Past shaffoflikdagi don massasi uchun xambalar xajmi (t) 12 soatli dimlash muddati xisoblanadi.
bu xolda xambaning xajmi (m³) kuyidagicha aniklanadi:
Xambalarning balandligini h=9,6 m deb olib, uning maydoni aniklanadi (m²):
Xambalar kvadrat kesim tomonlarining ulchamlarini 1,5 m deb olib, uning maydoni aniklanadi.
F₁ = 1,5 * 1,5 = 2,25 m² yoki ularning soni:
Xisoblarga asoslanib, 6 ta xamba deb kabul kilinadi.
Donlar xavo okimi tasirida va uskunalardagi turli xarakatlar jarayonida birlamchi namligini yukotadi. Yukotilgan namlikni kaytadan tiklash uchun don massasiga 0,5% gacha namlik berib bunkerda 30 minut saklanadi. Bu esa donning meva va urug kobiklari yumshab, tez ajralib ketishiga imkon beradi. Bundan sung 1 don maydalash sistema uskunasidan oldin kelayotgan don massasini 1 soatlik okimiga karab xambani xisoblab kuyiladi.
Don tozalash bulimida tozalangan, namlangan va dimlangan don massasi kuyidagi sifat kursatkichlariga ega bulishi kerak:
- donning namligi - bugdoy uchun 15....16%;
- chikindilar 0,4% dan kup bulmasligi, shu jumladan zararli iflos chikindilar 0,05% dan kup bulmasligi, mineral chikindilar umuman bulmasligi kerak;
- don chikindilarining mikdori (javdar va arpa-bugdoy aralashmasida yoki arpa-javdar aralashmasida) 4% dan oshmasligi kerak.
- bugdoydan tayyorlangan navli unda xom kleykovina mikdori 26% dan kam bulmasligi, javdar unda esa 20% dan kam bulmasligi tavsiya etiladi.
Uskunalar formula bilan xisoblab bulingandan sung jadval tuzilib, unga uskunalar rusumi (markasi), soni kursatiladi. (3-ilova)
CHizmaning ung burchagiga shtamp (pasport) chizilib, unga talaba va raxbarning familiyasi, chizmaning nomi, kaysi masshtabda bajarilganligi kursatib kuyiladi (2-jadval).