TeleviZİya nəZƏRİYYƏSİNİN Əsaslari
Yüklə 3,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
334 lətifə səviyyəsi (276, səh. 153). Həmçinin səhər efirində tamaşa çı üçün müəllifin aparıcının, günorta efirində redaktorun, axşam efirində isə əyləncəni quran rejissorun olduğunu göstərərək, bu cəhətlərin verilişlərin gün ərzində paylanmasında vacib cəhət kimi önə çıxarılmasını qeyd etməliyik. Televiziya özünün rekrea tiv fəaliyyətində effektivliyə nail olmaq və tamaşaçı auditoriyasını toplamaqla, reytinq cədvəlində həmin saatda digər kanallardan daha çox yer almaq istəyirsə, birmənalı şəkildə tamaşaçının psixo loji əhvalını, efirdən gözlədiyini dəyərləndirməklə rekreativ işi bu istiqamətdə qurmalıdır.
“Hələ reytinq heç nəyi həll etmir, o əsas göstərici deyil” ifadəsi TV işçilərinin dilində əzbərdən deyilən təskinlikdir. Əslində, rey tinq əsasdır və hər şeyi də o həll edir. Verilişin taleyini, orada ça lışanların gəlirini də bəzən əlahəzrət reytinq təyin edir. Reytinq foks teleqrupların evlərində qurulan cihaz (tutaq ki, piplmetr) və ya sorğuanket üsulu ilə hesablanan verilişin baxımlılıq göstəricisidir. Əvvəlcədən deyək ki, reytinq teleyayımçılardan daha çox, rek lamverici şirkətlər üçün nəzərdə tutulub. Böyük şirkətlərin rek lam yerləşdirilməsi işi ilə ya xarici ölkələrdə olan baş ofis, ya da agentliklər məşğul olur. Bir çox və ya əksər hallarda onlara veri lişin adı və məzmunu heç nə demir və heç o qrafaya baxmadan rəqəm, yəni baxımlılıq faizinə əsasən reklam yerləşdirilir. Beləliklə, media planı bunun əsasında qurulur. İri şirkətlər kütləvi istehsal çıdırlar. Bir çox hallarda onların istehlakçıları yuxarıaşağı təbəqə, aşağıorta təbəqə və müəyyən mənada yuxarıorta təbəqədir. Məhz buna görə də reytinq ölçən qurumlar bu təbəqələrlə işləyir və onların televizorlarında qurğu yerləşdirməklə ölçmə aparırlar. Deməli, hökmü də, dəbi də bu təbəqə müəyyənləşdirir. Beləliklə, potensial istehlakçının zövqünə uyğun teleyayım qurulur. Bu səbəbdən də ictimai yayımda reklam fəaliyyəti məhdudlaşdırılır ki, onun əsas diqqəti reytinqə yox, yayım haqqında təsbit olunan prinsiplərə uyğun gəlsin. Ölkəmizdə də reytinq ölçən şirkətlər var. Onların iş prinsipi fəaliyyətindən danışmazdan əvvəl, bir prinsipial fərqi qeyd edək ki, istər Rusiyada, istərsə də Türkiyədə reytinq göstəriciləri təsnifləndirilir. Yəni informativ, analitik, əyləncəli, yumoristik, musiqili proqramlar, kinofilmlər, seriallar qruplaşdırılır və hər birinin ayrıca ölçülməsi aparılır. Bizdə isə bu təsnifləndirmə olmadığından, çox ciddi problemlər meydana çıxır
335 və yayımçıların işinə mane olur. Çünki əyləncəli və ya yumoristik proqramla analitik proqramı müqayisə etmək, onların baxımlılı ğını eyni nizamla ölçmək heç bir məntiqə sığmır və bunu yanlış addım kimi dəyərləndirmək lazımdır. Ölkəmizdə top 20 və ya 50də əsas yerləri əyləncə tutur və belə mənzərə yaranır ki, digər janrlı verilişlərə az baxılır (sensasion və qalmaqallı proqramlar is tisna olmaqla). Əslində isə, yuxarıda dediyimiz təsnifat aparılarsa, mənzərə aydınlaşar, bir çox suallar cavabını tapar. Reytinq baxımlılığın ideal ölçü vahidi deyil. Amma hələ bundan yaxşısı ixtira olunmayıb deyə, Çörçillin məşhur deyimini yozub reytinq anlayışının çözümünə keçək: “Reytinq mükafat deyil, TV işçilərinə oxunmuş hökmdür”. Reklam və kommersiya televiziyasının meydana gəlməsi reytinq anlayışını, rəyin hesablanmasını qaçılmaz və vacib etdi. Reytinq həmin vaxt seyrçinin diqqətini ölçsə də, ayrılıqda veriliş haqqında qiyməti verməyə qadir deyil. Reklamvericilər bütün kommersiya subyektlərinə münasibətlərində tanınan reklam valyutası kimi qə bul olunan göstəriciyə ehtiyac duyurlar. Reytinq məqsədli qrup dan auditoriya miqdarının faizi kimi çıxış edir və TV vasitəsilə reklamvericilərin puluna dəyişdirilir. Elektron vasitələr reytinqi dəqiq və operativ etdi, televiziya me necmentini informasiya resursuna çevirdi və verilişlərin yayım ömrünü ölçən vasitə oldu. Verilişə baxanların sayını, efir torunda yerini, ömrünü məhz reytinq göstəriciləri həll edir. Reytinq elə belə maraq obyekti və ya yaradıcı heyətin, aparıcıların birbirinə acıq vermək vasitəsi deyil, televiziya reklam bazarının taleyini həll edən əsas göstəricidir. Reytinqin əsas alıcıları reklam agentlikləridir. Onlar kanalın mü əyyən reytinq maddəsini alıb, onu xidmət göstərdikləri şirkətlər arasında məqsədli qrupların baxımlılıq göstəricisinə əsasən bölüş dürürlər. Məqsədli qrup olaraq cins, yaş, təhsil, gəlir prinsiplərə görə auditoriyanın bölünməsi ehtiva olunur. Fərz edək ki, bir agent lik kanalın ümumi reytinq göstəricilərindən 200 maddə alır, onu öz müştəriləri arasında məqsədli qrupa görə bölüşdürür və bu zaman reytinq maddəsi reklam TV bazarının vahidi, satış obyekti kimi çıxış edir. Yəni agentlik maddəni alır və onu şirkətlərə satır. Yayımçı üçün reytinq həm də proqramlaşdırmanın əsasıdır. Efir toru qurulanda baxımlı saatlar, boş saatlar və digər gün bölgüləri üzərində iş apararaq verilişləri elə düzürlər ki, bu saat üçün daha çox reytinq toplasınlar. Kanallar arasında rəqabət məhz bu saat lar uğrunda gedir. Hər kəs daha çox seyrçi toplamağa, dolayısıyla Yüklə 3,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|